Tổng thống lâm thời Syria Ahmad al-Sharaa đang gặp khó giữa ổn định nội bộ và hàn gắn quan hệ với Israel. Ảnh: Newsweek.
Theo báo Mỹ Newsweek, kể từ khi căng thẳng leo thang vào tuần trước, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã liên tục chỉ trích chính quyền của ông al- Sharaa và không loại trừ khả năng xem nhà lãnh đạo mới này là “mối đe dọa trực tiếp” – giống như cách Tel Aviv từng đối phó với lãnh đạo Hezbollah, Iran và Hamas kể từ năm 2023.
Tổng thống lâm thời Syria có thể lọt vào tầm ngắm của Israel
Reda Mansour, cựu đại sứ Israel và hiện là Giám đốc tổ chức kêu gọi quyền lợi cho người Druze, nói với Newsweek: “Israel đã cho thấy nếu một lãnh đạo thế lực bên ngoài nào bị xem là đe dọa đến an ninh quốc gia, chúng tôi sẽ hành động. Nếu ông al- Sharaa tiếp tục gây ra hỗn loạn, Israel sẽ tính đến lựa chọn thay thế”.
Kênh truyền thông Al Mayadeen ở Lebanon ngày 18/7 đưa tin, ông al-Shaara và gia đình đã tạm thời rời khỏi thủ đô Damascus trong bối cảnh căng thẳng với Israel. Tờ báo này còn tiết lộ, Israel được cho là có kế hoạch ám sát 3 quan chức chính phủ Syria, gồm Bộ trưởng Quốc phòng Marhaf Abu Qasra. Vài giờ sau, Al Mayadeen đã gỡ bỏ các nội dung này.
Bà Kamal-Mreeh, thành viên cộng đồng người Druze ở Israel, gợi lại việc ông al- Sharaa từng đầu quân cho tổ chức khủng bố IS và chỉ trích Mỹ quá vội vàng ủng hộ chính phủ mới ở Syria: “Chúng ta không thể chỉ bắt tay họ và cho phép mọi chuyện tiếp diễn mà không kiểm tra kỹ kế hoạch tái thiết”.
Người Druze muốn được đảm bảo quyền tự chủ ở miền nam Syria, trong khi phe quân đội chính phủ muốn trực tiếp can dự. Ảnh: AFP.
Theo bà Kamal-Mreeh, máy bay không người lái Israel đã liên tục hoạt động trên bầu trời Sweida và cả thủ đô Damascus trong những ngày qua. Việc không quân Israel tấn công “các biểu tượng chính trị” như dinh thự, văn phòng của ông al-Sharaa được bà mô tả là tín hiệu cảnh báo: “Syria đang vượt lằn ranh đỏ”.
Chính phủ Syria trong thế khó
Theo Newsweek, ban đầu, ông al-Sharaa tránh đối đầu công khai với Israel, tập trung vào lời hứa xây dựng một tương lai bao dung và hòa giải hơn cho Syria. Tuy nhiên, các lực lượng vũ trang hòa nhập thành quân đội Syria đã liên tục bị cáo buộc trấn áp người các cộng đồng người thiểu số Alawite, Druze và người Kurd.
Tình hình thêm căng thẳng khi xảy ra đụng độ giữa quân đội Syria và dân quân Druze ở ngoại ô Damascus vào tháng 2. Sau đó, đến tháng 4 và gần đây nhất là tháng 7, bạo lực lại bùng phát, khiến Israel tiếp tục có lý do để can thiệp.
Bình luận trên tờ Newsweek, bà Sawsan Natour-Hasoun, quan chức làm việc tại Đại sứ quán Israel ở Mỹ, nói: “Chúng tôi quyết tâm ngăn chính phủ Syria làm hại người Druze, thông qua việc phi quân sự hóa lãnh thổ phía nam của họ và bảo vệ các giá trị chung với người Druze”.
Nội bộ Syria chia rẽ
Syria có nguy cơ chia rẽ nếu ông al-Shaara không còn tỏ ra vững vàng về quyền lực. Ảnh: AFP.
Bộ Ngoại giao Mỹ tuyên bố không ủng hộ các cuộc không kích của Israel gần đây nhưng vẫn duy trì các cuộc đối thoại song song với cả Israel và Syria nhằm hạ nhiệt tình hình.
Dù vậy, theo ông Mahmoud Toron, quan chức chính quyền lâm thời Syria, những nỗ lực đàm phán của ông al-Sharaa với Israel đang trở nên vô nghĩa: “Israel không còn là nơi để có thể trông đợi vào ngoại giao. Không thể đoán trước được ý đồ của họ”.
Ông Toron cảnh báo các cuộc tấn công vào cơ quan đầu não của chính phủ Syria như Bộ Quốc phòng đang làm suy yếu chính quyền non trẻ, đẩy đất nước đến bờ vực bất ổn nghiêm trọng. “Đội quân mới thành lập này chưa được huấn luyện đầy đủ, thực tế rất khó kiểm soát. Nếu họ cho rằng Tổng thống al-Shaara không còn vững vàng về quyền lực, các thế lực cát cứ có thể sẽ lại nổi lên”, ông nói.
Trong khi đó, ông Mansour nhận định, nếu chính phủ Syria không bảo vệ được quyền của người Druze, thì Israel sẽ thúc đẩy việc thành lập một khu vực tự trị trong lãnh thổ Syria, tương tự như khu tự trị của người Kurd ở vùng đông bắc.
“Người Druze có thể giúp Israel ổn định miền nam Syria thông qua quyền tự trị. Điều này tốt cho Israel, tốt cho người Druze, và nếu chính phủ Damascus không hiểu tầm quan trọng của thống nhất quốc gia, họ sẽ phải trả giá”, ông cảnh báo.
Đăng Nguyễn - Newsweek
