Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin. Ảnh: New York Times/Sputnik.
Mỹ chấp nhận lập luận của Nga về nguồn gốc xung đột?
Theo nguồn tin, Washington đang ngày càng cởi mở với quan điểm của Điện Kremlin về nguyên nhân xung đột. Nga nói vấn đề NATO mở rộng về phía đông và tình trạng phân biệt đối xử với người nói tiếng Nga tại Ukraine là những nguyên nhân chính dẫn đến xung đột.
Nguồn tin đánh giá Nga đang ngày càng tin tưởng rằng Mỹ sẵn sàng đáp ứng phần lớn đề xuất, kể cả việc buộc Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky từ chức để tạo điều kiện tiên quyết cho bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào.
Sự thay đổi này của Washington được cho là xuất phát từ các cuộc điện đàm trực tiếp giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin, cuộc họp ở Ả Rập Saudi vào tháng trước và tiến trình khôi phục quan hệ Nga – Mỹ.
Theo Kyiv Post, Bộ Ngoại giao Mỹ từ chối xác nhận hay phủ nhận những thông tin do báo Ukraine đăng tải.
Kế hoạch hòa bình 4 điểm của Nga
Quan hệ Nga – Mỹ ấm lên đã tạo điều kiện để Điện Kremlin đưa ra một loạt yêu cầu không thể đàm phán, mà theo các nguồn tin, đã nhận được sự quan tâm từ Washington.
Theo các nguồn tin trong giới ngoại giao và tình báo Ukraine, các quan chức Mỹ đã bày tỏ sự cởi mở với ít nhất 4 điểm chính trong kế hoạch hòa bình của Nga:
* Chấm dứt hỗ trợ quân sự từ phương Tây: Moscow yêu cầu dừng toàn bộ hoạt động viện trợ vũ khí, chia sẻ thông tin tình báo và huấn luyện lực lượng Ukraine. Hiện chưa rõ yêu cầu này chỉ áp dụng với Mỹ hay bao gồm cả châu Âu.
Mỹ được cho là đang nghiêng về lập trường của Nga nhằm chấm dứt xung đột ở Ukraine. Ảnh: AFP.
* Công nhận lãnh thổ do Nga kiểm soát: Nga muốn phương Tây thừa nhận các vùng lãnh thổ sáp nhập của Ukraine gồm Crimea, Kherson, Zaporizhzhia, Donetsk và Lugansk. Tháng 9/2022, Nga đã chính thức đưa các khu vực này vào hiến pháp quốc gia.
* Khôi phục vị thế văn hóa, ngôn ngữ Nga ở Ukraine: Moscow muốn đưa tiếng Nga, truyền thông Nga và nhà thờ chính thống Nga trở lại vị trí trung tâm trong đời sống Ukraine, đảo ngược các chính sách mà Kiev áp dụng kể từ khi Cách mạng Maidan nổ ra năm 2014.
* Quay lại thỏa thuận Istanbul: Điện Kremlin muốn xây dựng thỏa thuận hòa bình dựa trên tiến trình đàm phán ở Istanbul vào năm 2022 và đây cũng là vấn đề đã được đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff đề cập công khai. Thỏa thuận Istanbul đề cập đến cam kết trung lập của Ukraine và buộc Kiev cắt giảm quy mô quân đội vũ khí. Theo Kyiv Post, đây là phương án bất lợi cho Ukraine vì thỏa thuận được xây dựng trước khi Nga sáp nhập các vùng lãnh thổ miền đông.
Cuối cùng, các nguồn tin cho biết Điện Kremlin đang đẩy mạnh chiến dịch nhằm hạ uy tín của Tổng thống Ukraine Zelensky, mô tả ông là trở ngại lớn nhất cho hòa bình. Washington được cho là đã ủng hộ lập trường này khi giới chức Mỹ nhiều lần ám chỉ khả năng ông Zelensky phải từ chức.
Điện Kremlin đang tiếp xúc với các chính trị gia Ukraine ở nước ngoài nhằm tạo điều kiện cho các ứng viên thân Nga tham gia bầu cử trong tương lai, theo các nguồn tin am hiểu tình hình. Mỹ cũng thực hiện nỗ lực tương tự khi xúc tiến trao đổi với lãnh đạo các phe đối lập ở Ukraine, bao gồm cựu Tổng thống Petro Poroshenko.
“Đây là sự thật", một quan chức tình báo cấp cao của Ukraine xác nhận khi nói về khả năng Mỹ nghiêng về lập trường của Nga.
Trong tuyên bố chính thức, Bộ Ngoại giao Mỹ khẳng định Washington mong muốn Nga và Ukraine cùng ngồi vào bàn đàm phán. “Cách duy nhất để kết thúc cuộc xung đột là nếu cả Nga và Ukraine cùng tham gia đối thoại và chấp nhận những quyết định khó khăn,” người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ nói. “Không bên nào có lợi khi trì hoãn các cuộc đối thoại thực chất”.
Đăng Nguyễn - Kyiv Post
