Bảo vệ trẻ em trước những tác động của ngành công nghiệp thuốc lá

Lo ngại gia tăng tỉ lệ giới trẻ sử dụng thuốc lá điện tử

Bộ Y tế vừa có văn bản gửi các bộ, ban, ngành, đoàn thể Trung ương về việc tổ chức hoạt động hưởng ứng Ngày thế giới không thuốc lá 31/5, Tuần lễ quốc gia không thuốc lá 25-31/5/2024 và tăng cường thực thi Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá.

Theo Bộ Y tế, Ngày thế giới không thuốc lá 31/5/2024 được Tổ chức Y tế thế giới phát động với chủ đề “Bảo vệ trẻ em trước những tác động của ngành công nghiệp thuốc lá”.

Tổ chức Y tế Thế giới nhấn mạnh Ngày thế giới không thuốc lá năm 2024 là diễn đàn để giới trẻ trên toàn thế giới yêu cầu ngành công nghiệp thuốc lá ngừng việc nhắm tới trẻ em, thanh thiếu niên bằng những sản phẩm có hại cho sức khỏe.

Đồng thời, kêu gọi chính phủ các nước thực hiện các biện pháp phòng, chống tác hại thuốc lá mạnh mẽ, bảo vệ các em khỏi tác động của việc quảng cáo thuốc lá, bao gồm cả việc tiếp thị qua mạng xã hội và các nền tảng kỹ thuật số.

Theo Tổ chức Y tế thế giới, có mối liên quan rõ ràng giữa việc gia tăng tỉ lệ sử dụng các sản phẩm thuốc lá trong giới trẻ với việc tiếp cận giới trẻ thông qua quảng cáo, khuyến mại, tiếp thị thuốc lá, đặc biệt trên các nền tảng kỹ thuật số.

Trên toàn cầu, ước tính có khoảng 19 triệu thanh thiếu niên từ 13–15 tuổi (13 triệu bé trai và 6 triệu bé gái) hiện đang hút thuốc lá, trong đó có khoảng 5 triệu thanh thiếu niên hút thuốc lá sống tại khu vực Đông Nam Á. Khảo sát ở hầu hết các quốc gia đều cho thấy trẻ em từ 13–15 tuổi có tỉ lệ đang sử dụng các sản phẩm thuốc lá cao, đặc biệt là các sản phẩm thuốc lá mới như thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.

Tại Việt Nam, Báo cáo tổng kết 10 năm thi hành Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá cho thấy nhờ có nhiều nỗ lực trong công tác phòng chống tác hại thuốc lá, tỉ lệ sử dụng thuốc lá điếu thông thường trong nam giới trưởng thành giảm trung bình 0,5% mỗi năm từ 47,4% năm 2010  xuống còn 38,9% năm 2023.

Tỉ lệ hút thuốc ở thanh thiếu niên giảm, trong đó, ở nhóm 13-15 tuổi giảm từ 2,5% năm 2014 xuống còn 1,9% năm 2022.

Tỉ lệ phơi nhiễm với khói thuốc thụ động cũng giảm đáng kể cả ở các hộ gia đình, nơi cộng cộng và nơi làm việc. Đây là những kết quả rất đáng khích lệ trong công tác phòng chống tác hại thuốc lá.

Tuy nhiên, những thành tựu này có nguy cơ bị phá bỏ bởi việc gia tăng nhanh chóng tỉ lệ sử dụng các sản phẩm được gọi là thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, đặc biệt là trong giới trẻ.

Ngày 24/5/2023, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 568 phê duyệt Chiến lược quốc gia về phòng chống tác hại thuốc lá đến năm 2030, trong đó có mục tiêu: “Giảm tỉ lệ sử dụng thuốc lá trong cộng đồng là mục tiêu quan trọng trong việc giảm các yếu tố nguy cơ đối với sức khỏe…”. “Ngăn ngừa việc sử dụng các sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, shisha và các sản phẩm thuốc lá mới khác trong cộng đồng”.

Thực hiện nghiêm quy định cấm hút thuốc lá

Để tiếp tục tăng cường thực thi Luật phòng chống tác hại thuốc lá, Chiến lược quốc gia về phòng chống tác hại thuốc lá, Bộ Y tế đề nghị các Bộ, ngành, Đoàn thể Trung ương phối hợp, chỉ đạo tổ chức thực hiện Luật phòng chống tác hại thuốc lá và Chiến lược quốc gia về phòng chống tác hại thuốc lá đến năm 2030 của Thủ tướng Chính phủ tại Quyết định số 568.

Thực hiện nghiêm quy định cấm hút thuốc lá, xây dựng môi trường không khói thuốc tại nơi làm việc trong cơ quan Bộ và các cơ quan, đơn vị trong ngành, lĩnh vực được phân công phụ trách; chỉ đạo đưa nội dung phòng chống tác hại thuốc lá vào kế hoạch hoạt động hằng năm, đưa quy định cấm hút thuốc lá tại nơi làm việc vào quy chế nội bộ của cơ quan, đơn vị; treo biển cấm hút thuốc tại nơi làm việc.

Giám sát thường xuyên việc thực thi quy định cấm hút thuốc tại nơi làm việc của cơ quan bộ, ngành, đoàn thể và các đơn vị trực thuộc.

Xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện có hiệu quả Chiến lược quốc gia về phòng chống tác hại thuốc lá đến năm 2030.

Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra việc thực hiện Luật phòng chống tác hại thuốc lá.

Tiếp tục tăng cường việc xử phạt các hành vi vi phạm quy định cấm hút thuốc tại các địa điểm cấm hút thuốc lá và hành vi vi phạm pháp luật về phòng chống tác hại thuốc lá thuộc lĩnh vực được phân công phụ trách theo quy định của Luật phòng chống tác hại thuốc lá;

Thành lập các đoàn kiểm tra hoặc lồng ghép kiểm tra việc thực hiện Luật phòng chống tác hại thuốc lá thuộc lĩnh vực được phân công vào kế hoạch thanh tra, kiểm tra hàng năm của Bộ, ngành.

Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Công điện số 47 về việc tăng cường quản lý thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.

Tăng cường công tác điều tra, nắm tình hình, xác lập các chuyên án, tập trung đấu tranh, triệt phá các đường dây, ổ nhóm, các đối tượng đầu nậu, buôn bán, pha trộn các chất cấm vào dung dịch thuốc lá điện tử để khởi tố, truy tố trước pháp luật.

Cùng với đó, tổ chức các hoạt động truyền thông hưởng ứng Ngày Thế giới không thuốc lá 31/5 và Tuần lễ quốc gia không thuốc lá từ ngày 25 đến ngày 31/5/2024.

Treo băng-rôn, khẩu hiệu hưởng ứng Ngày thế giới không thuốc lá 31/5 và Tuần lễ quốc gia không thuốc lá từ ngày 25 đến ngày 31/5/2024 và căn cứ điều kiện thực tế để tổ chức các hoạt động: mít tinh, hội thảo, hội nghị, cuộc thi và các hình thức truyền thông phù hợp khác để hưởng ứng Ngày thế giới không thuốc lá và Tuần lễ Quốc gia không thuốc lá.