Hạ viện Mỹ – nơi chiếc ghế Chủ tịch thường trực vẫn bị bỏ trống suốt 17 ngày qua – đã chìm sâu hơn vào hỗn loạn sau khi kết thúc vòng bỏ phiếu lưỡng đảng thứ hai mà vẫn chưa bầu được lãnh đạo trong khi kế hoạch dự phòng sụp đổ.
Hạ nghị sĩ Đảng Cộng hòa Jim Jordan theo đường lối bảo thủ cứng rắn, một đồng minh trung thành của cựu Tổng thống Donald Trump, tuyên bố sẽ tiếp tục nỗ lực giành chiếc búa quyền lực của Chủ tịch Hạ viện Mỹ sau 2 lần thất bại trong việc giành đủ 217 lá phiếu cần thiết.
Người phát ngôn của ông Jordan cho biết, Hạ viện Mỹ sẽ tổ chức vòng bỏ phiếu thứ 3 vào lúc 10h sáng giờ địa phương (21h giờ Việt Nam) ngày 20/10.
“Tôi vẫn đang tranh cử chức Chủ tịch và tôi dự định sẽ tiếp tục đăng đàn để lấy phiếu bầu và giành chiến thắng trong cuộc đua này”, ông Jordan nói với các phóng viên hôm 19/10.
Trước đó trong ngày, ông Jordan đã định từ bỏ cuộc đua và quay sang ủng hộ một đề xuất lưỡng đảng mới nhằm mở rộng quyền lực của Chủ tịch lâm thời Patrick McHenry cho đến tháng 1 năm sau.
Nhưng kế hoạch dự phòng này đã sụp đổ khi một nhóm các nghị sĩ bảo thủ cực hữu phản đối. Họ gọi kế hoạch này là “ngốc nghếch” và cho rằng nó sẽ khiến quyền kiểm soát Hạ viện Mỹ rơi vào tay Đảng Dân chủ.
Từ trái sang ông Jim Jordan - ứng cử viên Đảng Cộng hòa cho chức Chủ tịch Hạ viện Mỹ, ông Kevin McCarthy - cựu Chủ tịch (bị lật đổ), và ông Patrick McHenry - Chủ tịch lâm thời. Ảnh: Washington Post
Hạ viện Mỹ đã rơi vào tình trạng bế tắc kể từ ngày 3/10, khi một nhóm nhỏ các đảng viên Đảng Cộng hòa cực hữu lật đổ ông Kevin McCarthy khỏi vị trí Chủ tịch.
Khoảng trống lãnh đạo tại cơ quan dân biểu đã ngăn cản Quốc hội lưỡng viện “xứ cờ hoa” hành động trong các hoạt động lập pháp khẩn cấp, bao gồm phản ứng với cuộc xung đột mới nhất bùng phát giữa Israel và lực lượng Hồi giáo Hamas của Palestine, hay viện trợ cho Ukraine và ngăn chặn kịch bản chính phủ Mỹ phải đóng cửa một phần có thể xảy ra chưa đầy một tháng nữa.
Tổng thống Joe Biden của Đảng Dân chủ, trong bài phát biểu hôm 19/10, tuyên bố sẽ yêu cầu Quốc hội thông qua khoản viện trợ lên tới 60 tỷ USD cho Ukraine và 10 tỷ USD cho Israel. Sẽ không có gì được thực hiện một khi Hạ viện Mỹ vẫn chưa thể lập lại trật tự với một Chủ tịch thường trực.
Cuộc chiến lãnh đạo kéo dài đã tạo ra sự chia rẽ rõ ràng giữa các đảng viên Đảng Cộng hòa tại Hạ viện, nơi họ kiểm soát với tỉ lệ sít sao so với Đảng Dân chủ: 221-212.
Chiều hôm 19/10, ông Jordan đã cố gắng một lần nữa gặp riêng một số trong nhóm 22 Hạ nghị sĩ đã bỏ phiếu chống lại ông nhưng có vẻ không thu được kết quả gì.
“Tất cả chúng tôi đều nói với ông ấy rằng chúng tôi kiên quyết không đồng ý. Đó là cuộc thảo luận. Bây giờ ông ấy biết phải đưa ra quyết định thế nào rồi đấy”, Hạ nghị sĩ Vern Buchanan nói với các phóng viên sau cuộc gặp, gợi ý rằng ông Jordan nên từ bỏ cuộc đua.
Phiếu bầu được kiểm vào cuối cuộc bỏ phiếu thứ 2 mà Hạ nghị sĩ Jim Jordan, ứng cử viên Đảng Cộng hòa cho vị trí Chủ tịch Hạ viện, đã thua, ngày 18/10/2023. Ảnh: Washington Post
Hạ nghị sĩ Mike Lawler – người kiên quyết không bỏ phiếu cho ông Jordan, thì kêu gọi tổ chức hội nghị của Đảng Cộng hòa để phục chức cho ông McCarthy hoặc trao quyền cho ông McHenry.
“Chúng ta phải chứng minh cho người dân Mỹ thấy rằng chúng ta có thể điều hành hiệu quả và có trách nhiệm, nếu không, trong 15 tháng nữa, chúng ta sẽ tranh luận xem ai là thủ lĩnh thiểu số và chuẩn bị cho lễ nhậm chức lần thứ hai của ông Biden”, ông Lawler nói, đề cập đến kịch bản Đảng Cộng hòa tại Hạ viện trở thành phe thiểu số và ông Biden tái đắc cử trong cuộc bầu cử Tổng thống và bầu cử Quốc hội vào tháng 11 năm sau.
Hạ nghị sĩ Troy E. Nehls hôm 19/10 một lần nữa đề nghị rằng Đảng Cộng hòa nên bổ nhiệm cựu Tổng thống Donald Trump làm Chủ tịch Hạ viện Mỹ trong 100 ngày để “sửa chữa nơi này”.
“Tôi nghĩ ông Donald Trump có thể làm những điều không thể và biến chúng thành hiện thực”, ông Nehls, người đã thúc đẩy ý tưởng này một thời gian, cho biết đồng thời lưu ý rằng họ sẽ phải thay đổi quy tắc của hội nghị Đảng Cộng hòa quy định những người bị cáo trạng không thể trở thành Chủ tịch Hạ viện. Ồng Trump đang phải đối mặt với 91 cáo buộc trọng tội trong 4 vụ án hình sự.
Minh Đức (Theo The Guardian, Reuters, Washington Times)
