Đó là điều thực sự đáng lo ngại trong vòng 10 năm trở lại đây khi những căn bệnh vô danh đột nhiên bùng phát không có nguyên do và khiến các nhà khoa học đau đầu không thể tìm ra cách chữa trị.
Danh sách các bệnh trên rất đa dạng, bao gồm bệnh từ virus gây chết người như Ebola, Zika, SARS đến những chứng bệnh hiếm hơn nhưng chưa từng bùng phát thành dịch như sốt Lassa hay virus Marburg.
Danh sách của WHO lần đầu được lập ra vào năm 2014, bởi đại dịch Ebola - đã khiến 29.000 người bị lây nhiễm và cướp đi sinh mạng của hơn 11.000 người.
Tại thời điểm ấy, không một ai biết trước tới Ebola và không thể lường được sự nguy hiểm của Ebola.
Và đó cũng chính là một trong những nguyên nhân khiến WHO đã cho công bố một chứng bệnh đặc biệt, được đặt tên là bệnh X.
Bởi không ai đoán trước được điều gì, trong tương lai một đại dịch toàn cầu có thể xuất hiện vì một căn bệnh chưa từng được ghi nhận.
Bệnh X có thể hiểu là một căn bệnh chưa được đặt tên. WHO đặt ra nó để giúp giới chuyên gia hiểu rằng dịch bệnh không phải lúc nào cũng là một nguồn đã được xác định. "Một đại dịch toàn cầu có thể xuất hiện vì một căn bệnh chưa từng được ghi nhận" - WHO cho biết.
Sự có mặt của bệnh X (Disease X) sẽ sớm xảy ra với con số thương vong về người lên tới 80 triệu, và lây lan toàn cầu chỉ trong 36-50 giờ.
Theo một báo cáo mới đây của tổ chức Global Preparedness Monitoring Board, một dịch bệnh như vậy có thể xoá sổ 50-80 triệu người cũng như 5% nền kinh tế toàn cầu, chúng ta chưa sẵn sàng cho điều đó!
Điều đó có nghĩa rằng điều cần được ưu tiên hiện nay là phải phát triển được một nền tảng công nghệ vaccine có khả năng tùy chỉnh với bất kì căn bệnh nào.
Nếu điều này biến thành sự thực, loại vaccine mới này có thể tiến hành thử nghiệm thành công chỉ trong vòng 12 tháng.
Mới đây, CEPI – cơ quan chuyên các giải pháp về vaccine nhằm đối phó với các dịch bệnh – cho biết, họ đang tìm kiếm nguồn tài chính để tạo ra các nền tảng đủ năng lực phát triển vaccine ngừa bệnh X.
Ông Richar Hatchett - Giám đốc điều hành CEPI tiết lộ thêm: "Các tiêu chí của chúng tôi rất rộng và lần kêu gọi này mở suốt 12 tháng. Chúng tôi hi vọng có thể thu hút những ý tưởng tốt nhất từ khắp nơi trên thế giới. Nếu thành công, chúng ta có thể trang bị cho loài người công cụ để chống lại Bệnh X và tạo ra một thế giới mà các dịch bệnh không còn là mối đe doạ nữa".
Trong quá khứ, bệnh X đã từng xuất hiện rất nhiều lần mà con người thậm chí không biết dưới dạng những căn bệnh cực kỳ nguy hiểm.
Ví dụ, dịch cúm Tây Ban Nha năm 1918. Nó có thể chỉ là một dạng đột biến từ dịch cúm thông thường đã giết chết nhiều người nhất trong lịch sử, khiến gần nửa tỷ người bị lây nhiễm và cướp đi sinh mạng của hơn 20 triệu người.
Có tới 50 triệu người đã chết trên toàn thế giới do hậu quả của dịch cúm Tây Ban Nha tàn khốc vào năm 1918. Ảnh: Everett Collection Historical / Alamy Stock Photo
X cũng có thể là một căn bệnh lây truyền từ động vật sang người như đại dịch HIV. HIV xuất hiện lần đầu tiên ở loài tinh tinh, rồi sau đó đã lây lan và giết chết hàng chục triệu người.
Thậm chí, X có thể là vũ khí sinh học mà luật pháp quốc tế hiện đã cấm sử dụng.
Vì vậy, thông điệp mà WHO đưa ra khi đặt tên bệnh X là vô cùng rõ ràng. Các quốc gia cần tăng cường đầu tư hơn nữa trong việc nghiên cứu phát triển vaccine phòng dịch bệnh. Ngoài ra, cần chung tay hợp tác ngăn chặn chiến tranh sinh học và hóa học để bảo vệ giống loài con người.
Minh Anh (Nguồn The Economist)
