Trong lúc kiểm tra các cổ vật từ các dự án nghiên cứu cũ tại đại học Warsaw, Tiến sĩ Małgorzata Kot đã bắt gặp bộ hài cốt của một cô gái trẻ với 2 đầu lâu chim sẻ trong miệng. Người đầu tiên tìm thấy bộ hài cốt là Giáo sư Waldemar Chmielewski. Ông phát hiện bộ xương trong hang Tunel Wielki ở miền nam Ba Lan trong cuộc khảo cổ vào năm 1967 và 1968 nhưng lựa chọn không công bố khám phá kỳ lạ này.
Xác định niên đại bằng carbon phóng xạ chỉ ra cô gái qua đời ở độ tuổi từ 10 đến 12, vào khoảng giữa năm 1750-1850. Xương của cô có dấu hiệu phát triển chậm, có thể là kết quả của một căn bệnh chuyển hóa hoặc suy dinh dưỡng. Họ không tìm thấy bất kỳ bằng chứng nào về chấn thương, cũng như bất kỳ manh mối nào về nguyên nhân gây ra cái chết.
Hang Tunel Wielki ở miền nam Ba Lan là nơi phát hiện bộ hài cốt đặc biệt.
Việc chôn cất người chết trong hang là phong tục có từ ít nhất 4.000 năm trước. Tuy nhiên, người dân châu Âu đã không theo phong tục này từ thời Trung cổ. Vì vậy, việc tìm thấy hài cốt cô gái ở hang Tunel Wielki là điều rất bất thường.
"Việc chôn cất trong hang động thường vắng bóng trong các giai đoạn lịch sử của châu Âu. Do đó, việc phát hiện một cô gái được chôn với đầu chim trong miệng ở hang Tunel Wielki, là phát hiện đặc biệt và duy nhất”, các nhà nghiên cứu nêu trong một báo cáo đăng trên tạp chí Praehistorische Zeitschrift của Đức vào ngày 29/5.
Để giải đáp bí ẩn về thân thế cô gái và tại sao cô được chôn cất theo cách này, nhóm nghiên cứu tại viện Khảo cổ học ở Warsaw đã tiến hành một loạt thử nghiệm khoa học và kiểm tra hồ sơ lịch sử. Kết quả phân tích ADN chỉ ra, cô gái có khả năng đến từ một khu vực phía bắc Ba Lan, có thể là xung quanh Phần Lan hoặc Karelia ngày nay.
Các nhà nghiên cứu tin rằng, cô gái đến khu vực này cùng với quân đội Phần Lan, những người ủng hộ cuộc xâm lược Ba Lan của Vua Thụy Điển Carl Gustav.
Theo sử liệu, từ năm 1655 đến năm 1657, khu vực này bị chiếm đóng bởi một đội quân do Vua Charles X Gustav của Thụy Điển đứng đầu. Lực lượng quân đội bao gồm nhiều binh sĩ đến từ Phần Lan và Karelia. Các ghi chép cho thấy những người lính đó thường đi cùng gia đình của họ. "Những người lính, phần lớn ở cấp bậc thấp, thường được đi cùng với vợ, tình nhân và đôi khi là hầu gái", các nhà nghiên cứu viết.
Nhiều ghi chép từ thế kỷ 19 cũng chỉ ra người dân ở Karelia, một khu vực trải dài trên lãnh thổ Nga và Phần Lan ngày nay, tin rằng một người bỏ mạng trong rừng thì phải được chôn trong rừng chứ không phải trong nghĩa trang. Các chuyên gia về sử học cho rằng phong tục này xuất hiện bắt nguồn từ quan niệm vũ trụ học của họ.
Cô gái có thể đến khu vực xảy ra cuộc chiến trong giai đoạn 1655 - 1657, sau đó nhiều khả năng đã chết trong khu rừng, nơi có hang động và được chôn cất tại đây. Các nhà nghiên cứu lưu ý rằng, lâu đài Ojców, nơi giam giữ nhiều binh lính và gia đình của họ, nằm gần hang động.
Nhưng tại sao cô gái lại được chôn cất với ít nhất 1 đầu lâu chim sẻ trong miệng. Một số giả thuyết đã được đưa ra để lý giải cho vấn đề này.
Trong nhiều nền văn hóa, linh hồn của trẻ em được hình thành dưới dạng những con chim nhỏ. Tuy nhiên, trong thời kỳ được đề cập, chim chưa bao giờ được gửi vào mộ, chưa nói đến việc được đặt trong miệng của người đã khuất.
Cũng có nhiều huyền thoại cho rằng chim là linh hồn của những con người sa ngã hoặc có thể mang đến một vòng luân hồi. Nhiều nền văn hóa cũng coi chim là biểu tượng của tự do. Đầu lâu chim tượng trưng cho sự tự do của linh hồn người chết. Phải chăng người thân hy vọng việc chôn cất cô cùng đầu lâu chim giúp cô sống lại hay họ đang cố gắng giải phóng cho linh hồn của người đã khuất?
Dù các chuyên gia đã dành nhiều năm nghiên cứu nhưng cho đến nay những bí ẩn về hài cốt cô gái trong hang Tunel Wielki chưa được giải thích đầy đủ.
Minh Hoa (t/h)
