Với công cụ thô sơ, họ đã xây dựng nên một hệ thống thành phố dưới lòng đất khổng lồ và vô cùng khoa học.
Kể từ thời tiền sử, khu vực Cappadocia sau này được công nhận Di sản thế giới bao phủ bằng một lớp đá tuff, loại đá hình thành từ tro núi lửa khoảng 20 triệu năm qua. Lớp đá này bị các dòng nước làm xói mòn, tạo ra những hang động đá nổi tiếng.
Giới khảo cổ đã phát hiện gần 40 thành phố ngầm ở Cappadocia, tuy nhiên, công chúng tiếp cận được một phần nhỏ, ngoài ra có thể còn những thành phố chưa được khám phá.
Các thành phố này liên kết với nhau bằng những lối đi dài, số cư dân trong mỗi thành phố có khác nhau, dao động từ 3.000 đến 30.000 người.
Özkonak có thể là thành phố lớn nhất, phần lớn chưa được khám phá, có khoảng 60.000 dân, song nổi tiếng nhất là thành phố Derinkuyu và Kaymakli.
Thành phố dưới lòng đất Derinkuyu được xây dựng bởi những người dân thuộc đế chế Phrygians trong khoảng thời gian từ thế kỷ thứ 8 đến thế kỷ thứ 7 trước Công nguyên. Derinkuyu được xây dựng nằm dưới lớp đá núi lửa khá mềm ở khu vực Cappadocia và ăn sâu xuống lòng đất khoảng 100m.
Đây là 1 trong 5 thành phố ngầm trong lòng đất lớn nhất tại Cappadocia, tất cả đều được tạc trong đá và thông với nhau bằng các đường hầm, tạo thành một hệ thống thành phố ngầm rất lớn (có những đường hầm dài đến hơn 80km).
Được xây dựng bởi những người cổ đại với các phương tiện thô sơ nhưng Derinkuyu lại là một hệ thống thành phố được thiết kế rất thông minh với đầy đủ đường dẫn nước ngọt, hệ thống thông khí, các cửa hàng, nghĩa trang, phòng sinh hoạt cộng đồng...
Đó là những ngôi nhà của người Hittite, tức người Anatolia cổ đại. Phía trên nhà của họ giống như miệng giếng, bên dưới thì mở rộng ra, có lối vào cho gia súc, nhưng người ta thì xuống nhà bằng thang. Cả gia đình sống trong nhà cùng với đàn dê, cừu, gia súc và chim muông.
Theo các nhà khoa học thành phố ngầm tuyệt vời này được xây dựng nhằm xây dựng một khi định cư khổng lồ nằm trong lòng đất, nơi đây có thể đủ chỗ sinh sống một cách thoải mái cho số dân lên tới 20.000 người.
Một trong những giả thuyết được các nhà khoa học đưa ra đó là Thổ Nhĩ Kỳ từng trải qua quãng thời gian dài bao phủ bởi băng giá nên việc xây dựng một nơi trú ấn dưới lòng đất là vô cùng cần thiết.
Tầng 2 của thành phố có một căn phòng với mái vòm rất lớn, người ta cho rằng đây từng là cơ sở của một trường học tôn giáo.
Tầng 3 và 4 có các cầu thang dựng đứng để dẫn tới một nhà thờ chung cũng như đưa lối xuống các tầng sâu hơn.
Derinkuyu được phát hiện vào năm 1960 khi người ta tìm thấy cánh cổng của thành phố sau nhiều năm bị chôn vùi dưới lớp bụi núi lửa.
Hệ thống thành phố ngầm này lên tới 20 tầng, mỗi tầng có một cánh cửa bằng đá khổng lồ và có thể đóng một cách riêng biệt để phòng trừ kể địch tấn công.
Mặc dù Derinkuyu được xây dựng rất tài tình, nhưng nó không phải là thành phố ngầm duy nhất ở Cappadocia.
Với diện tích 445 km vuông, nó chỉ là thành phố lớn nhất trong số 200 thành phố ngầm bên dưới đồng bằng Anatolian.
Nhiều thành phố này được kết nối với Derinkuyu thông qua các đường hầm được đào cẩn thận, với một số đường hầm kéo dài tới 9km.
Tất cả chúng đều được trang bị các lối thoát hiểm trong trường hợp cần phải quay trở lại mặt đất ngay lập tức. Nhưng những bí mật ngầm của Cappadocia vẫn chưa được khai quật hết.
Vào năm 2014, một thành phố ngầm mới và có khả năng còn lớn hơn đã được tìm thấy bên dưới thành phố Nevsehir thuộc khu vực trung tâm Anatolia.
Derinkuyu được mở cửa chào đón khách du lịch từ năm 1965 và ngày nay một nửa thành phố này đã được mở cửa để khách du lịch có thể tham quan, khám phá.
Đây là một trong những địa điểm hút khách du lịch nhất trong khu vực Cappadocia của Thổ Nhĩ Kỳ.
KHÁNH LINH (t/h)