Hơn 2.000 năm trước, Baia là thành phố nghỉ mát dọc theo bờ biển phía tây, được mệnh danh "Las Vegas của đế chế La Mã". Những người giàu có và quyền lực ở Rome thường đến đây vào cuối tuần để tổ chức bữa tiệc linh đình. Các hoàng đế La Mã còn cho xây dựng hàng loạt biệt thự sang trọng, khu nghỉ dưỡng suối nước nóng và hồ bơi lát gạch khảm (mosaic) ở Baia. Thậm chí, người dân còn tạo nên nymphaeum - hang động được bao quanh bởi những bức tượng đá cẩm thạch - phục vụ thú vui trần thế của những nhân vật quyền uy.
Được coi là khu nghỉ mát ven biển giàu có và thời trang, khu vực này đã được một số người ưu tú nhất của Rome ghé thăm. Julius Ceaser, Cicero, Hadrian... đều lang thang khắp thành phố cổ vào thời của họ.
Tạo thành từ một khu đất rộng tới 177 ha, nhiều khu vực của thành phố vẫn giữ được tình trạng tương đối tốt với các đồ tạo tác và một số lượng lớn những bức tượng vẫn còn nằm dưới đáy biển.
Các nhà khảo cổ và thợ lặn đã phát hiện ra "thành phố tội lỗi" Baia, nơi diễn ra bữa tiệc xa hoa của những người quyền lực sau khi tìm thấy sàn đá cẩm thạch tuyệt đẹp ở độ sâu khoảng 6m.
Những bức ảnh kinh ngạc dưới nước cho thấy tàn tích bị bỏ hoang của thành phố thịnh vượng một thời.
Những bức ảnh cho thấy nền móng khảm gồm nhiều phiến đá cẩm thạch đầy màu sắc được sắp xếp một cách chuyên nghiệp để tạo thành thứ mà các nhà nghiên cứu tin rằng có thể là quầy lễ tân của biệt thự.
Đại diện Công viên Khảo cổ Phlegraean Fields cho biết, chất liệu và hoa văn được sử dụng cho thấy thành phố này có niên đại ít nhất là từ thế kỷ thứ ba.
Có nhiều huyền thoại liên quan đến Baia như nữ hoàng Cleopatra đã trốn thoát lên thuyền sau khi Julius Caesar bị sát hại, hay Julia Agrippina đầu độc Claudius tại "thành phố tội lỗi" vào năm 44 trước Công nguyên, để con trai bà là Nero trở thành hoàng đế La Mã.
Baia từng có tên gọi là Phlegraean (rực lửa) vì những miệng núi lửa bao quanh thị trấn nghỉ mát nổi tiếng. Những trầm tích núi lửa giúp người dân Baia phát minh ra xi măng không thấm nước với hỗn hợp vôi và đá núi lửa, nguyên liệu xây dựng các cung điện, cổng vòm, nhà tắm xa hoa...
Các đường phố tràn ngập những biệt thự sang trọng được xây dựng bởi các triệu phú và những người nổi tiếng nhằm tận hưởng suối nước nóng tạo thành từ núi lửa gần đó.
Được mệnh danh là "Las Vegas của Rome", thành phố này nhanh chóng nổi tiếng là nơi thực hiện những giấc mơ hoang đường nhất của những tay chơi giàu có nhất.
Những bức tượng đàn ông khỏa thân vẫn có thể được nhìn thấy dưới nước cho đến ngày nay, biểu thị sự táo bạo của cư dân thành phố.
Nhà triết học Khắc kỷ nổi tiếng của Rome, Seneca, đã kiên quyết rằng nên tránh "thành phố đầy tội lỗi" bằng mọi giá. Một phần do cảnh khỏa thân trong thành phố diễn ra hàng ngày bởi những kẻ say xỉn...
Nhờ công nghệ quét 3D và những thiết bị hiện đại, các thợ lặn đã tìm thấy những công trình kiến trúc tráng lệ, bao gồm ba ngôi đền mái vòm: Đền Diana, đền Venus và đền Mercury.
Trong đó, đền Mercury là công trình có mái vòm lớn nhất thế giới, được sử dụng làm phòng tắm công cộng. Ngoài ra, trên diện tích 177 ha còn có những công trình vinh danh hoàng đế Augustus, quảng trường được lát đá công phu, bức tượng của Octavia Claudia (em gái hoàng đế Claudius) và thần rượu nho Dionysus...
Tàn tích của thành phố cổ thu hút sự quan tâm của khách du lịch khi bức ảnh trên không chụp những cung điện dưới đại dương của một phi công được công bố vào năm 1940. Các nhà khảo cổ và địa chất đã phát hiện những bằng chứng cho thấy Baia bị nhấn chìm trong hai thời điểm khác nhau (thế kỷ 3 và thế kỷ 5). Từ thời La Mã, miệng phun thủy nhiệt và địa chấn khiến khu vực xung quanh Baia liên tục trồi lên, sụt xuống. Cuối cùng, thành phố sụp đổ và chìm dưới biển cả cho đến ngày nay.
Năm 2002, tàn tích Baia được công nhận là công viên khảo cổ học và mở cửa cho công chúng tham quan. Do những biến động ở vỏ Trái đất, Baia nằm ở vùng biển tương đối nông với độ sâu trung bình 6 m. Du khách có thể chiêm ngưỡng những tuyệt tác nghệ thuật dưới nước từ chiếc thuyền đáy kính. Trên thực tế, một số bức tượng điêu khắc tại "thành phố tội lỗi" chỉ là bản sao, còn bản gốc đang được lưu giữ tại lâu đài Baia.
Baia hiện đại gợi nhắc cho du khách về quá khứ huy hoàng của "thành phố tội lỗi" trong quá khứ. Hiện nay, dọc theo bờ biển Baia là những bến du thuyền, khách sạn và nhà hàng hải sản. Tuy vậy, các nhà địa chất cảnh báo về hoạt động của những núi lửa xung quanh Baia với 20 trận động đất được ghi nhận trong năm 2018. Số phận của thành phố Baia một lần nữa trở nên bất định.
KHÁNH LINH (T/h)