Đền đá này vẫn được xem như cuốn lịch khổng lồ, một nơi thờ và chôn cất của những người trong Hoàng tộc. Nhưng giờ đây, hơn 4.000 năm sau khi những hòn đá đầu tiên được khai quật từ ngọn núi Welsh đến đồng bằng, bí mật về đền đá này có thể đã được hé mở.
Bãi đá cổ được các nhà khoa học phục dựng trên hình ảnh 3D
Kỳ quan độc nhất vô nhị
Trên đồng bằng Salisbury miền Nam nước Anh, cách London 137 km về phía Tây Nam, có một ngôi làng tên là Amusbawn. ở khu đồng hoang phía Tây làng có một quần thể đá vừa cao vừa to, khối đá lớn sắp xếp khá hoàn chỉnh nổi tiếng thế giới... Trên một vùng đất hình tròn với đường kính 140m có những cột đá dựng đứng thành 4 vòng tròn đồng tâm dạng cột. Tâm của vòng tròn là một viên đá bằng phẳng. Mọi người gọi quần thể đá này là "Trận đá khổng lồ", tiếng Anh viết là "Stonehenge".
Chủ thể của trận đá khổng lồ này là một quần thể những cột đá lớn xếp thành một vòng tròn. Mỗi cột đá cao khoảng 4m, rộng khoảng 2m, dày khoảng 1m, nặng khoảng 25 tấn. Trong đó 2 cột đá nặng nhất khoảng 50 tấn. Trên một số cột đá còn có những tảng đá xếp ngang như xà nhà, tạo thành cổng vòm lớn.
Xung quanh những vòng tròn cột đá đồng tâm là một đường hào sâu 6m, rộng khoảng 21m. Đường hào này được đắp thành tường. Bên trong hào là 56 cái hố tạo thành một vòng tròn. Những hố rãnh này do nhà khảo cổ Obury phát hiện đầu tiên vào thế kỷ XVII, nên nó có tên là "hố Obury". Các hố hiện nay đã bị đá vôi lấp đầy, bên trong còn lẫn tro cốt của con người.
Ở đây có hai trận địa đá nhỏ do các cột đá vuông to nhỏ tạo thành. Những cột đá này cao khoảng 7,8m, nặng khoảng 28 tấn. Trên các cột đá dựng đứng cũng có các xà đá nằm ngang. Bên trong vòm đá là 3 tháp đá, 5 nhóm cột đá được xếp thành hình móng ngựa, cũng được gọi là cổng vòm. Cột đá cao nhất ở đây nặng tới 50 tấn. Hình móng ngựa này nằm ở trung tâm trận đá khổng lồ. Miệng của hình móng ngựa đối diện với hướng Mặt trời mọc giữa mùa hè (khoảng tháng 5 âm lịch).
Theo khảo sát của những nhà khảo cổ Anh, trận đá khổng lồ này bắt đầu xây dựng năm 750 trước Công nguyên, cách đây gần 5.000 năm. Thời gian xây dựng có thể sớm hơn thời gian xây kim tự tháp cổ nhất Ai Cập. Theo tính toán trình độ sản xuất lúc đó, xây dựng trận đá này ít nhất cũng cần 30 triệu nhân công /giờ, tương đương với 1 vạn người lao động liên tục trong một năm.
Những tranh cãi không thôi
Theo ý kiến các nhà khoa học, Stonehenge hoàn tất trong vòng vài trăm năm. ở các mỏ đá, người ta đã đục ra những khối đá lớn, sau đó lăn chúng hoặc chở theo đường sông để đưa đến nơi xây dựng. Tại đó các tảng đá được chôn xuống đất 1m.
Đá ở đây có 2 loại: những khối cứng chắc để tạo ra vòng ngoài của công trình và những khối đá mềm hơn lấy từ các vỉa than và quặng (chúng được gọi là đá xanh), tạo ra vòng trong của Stonehenge. Các nhà khoa học cho biết những tảng đá xanh được lấy từ núi Prezeli, nằm cách Stonehenge khoảng 200 km, đủ để thấy người cổ xưa, khi chỉ có dây thừng và gậy, đã phải tốn bao nhiêu nỗ lực và sinh mạng để di chuyển chúng.
Có nhiều giả thuyết về những người đã xây dựng nên công trình bí ẩn này. Giả thuyết cho rằng người ngoài hành tinh tham gia xây dựng lên Stonehenge gây được sự chú ý hơn cả. Trong thời kỳ từ 3.000 - 1.500 năm trước Công nguyên, ở châu Âu, đặc biệt là trên các đảo của nước Anh xuất hiện nhiều công trình bí ẩn không phải là nhà hay nhà thờ, mà là những tảng đá tạo thành các hình vẽ rất chuẩn (thường là hình tròn).
Không có bằng chứng bằng chữ viết nào chứng tỏ chính người cổ xưa xây dựng lên chúng, còn đối với người hiện đại, hình dạng các công trình này làm chúng ta liên tưởng đến những vật thể bay không xác định (đĩa bay)…
Các giả thuyết khác về mục đích của vòng đá Stonehenge tập trung vào sự thật rằng nó được thiết kế sao cho thẳng hàng với mặt trời mọc vào buổi sáng điểm chí mùa hè (ngày dài nhất của năm ở bắc bán cầu) và được sử dụng làm một loại lịch. Tuy nhiên, mặt trời có lẽ mang một giá trị biểu tượng và là một phần của đài tưởng niệm. Mục đích sử dụng Stonehenge cũng có thể thay đổi theo thời gian. Nhưng cũng có giả thuyết cho rằng vòng đá mô tả cơ quan sinh sản của phụ nữ.
Việc xây dựng vòng đá Stonehenge ở miền Nam nước Anh có lẽ là do người Thụy Sĩ giám sát, hoặc thậm chí là người Đức. Giả thuyết đó được dựa trên một phát hiện khảo cổ tại đây: Thi hài của một cung thủ giàu có được tìm thấy trong một nấm mồ có niên đại 4.000 năm. Nấm mộ này được khai quật gần Stonehenge vào năm ngoái.
Qua kiểm tra men răng, họ cho biết cung thủ tới từ vùng Alps, có lẽ là Thụy Sĩ, áo hoặc Đức ngày nay. Đây cũng là bằng chứng cho thấy văn hóa du nhập từ châu âu lục địa đã góp phần đưa nước Anh thoát khỏi thời kỳ đồ đá.
Khánh Nhi (tổng hợp)
