Theo Military Today, pháo phản lực BM-30 Smerch, có biệt danh là "lốc xoáy" được phát triển vào đầu những năm 1980 và đưa vào sử dụng bởi Liên Xô vào năm 1987.
BM-30 được đánh giá là tổ hợp phóng tên lửa có uy lực mạnh mẽ hàng đầu thế giới, thậm chí đến ngày nay nó vẫn là một trong những hệ thống nguy hiểm nhất.
Hiện nay, quân đội Nga vẫn đang sử dụng hơn 100 hệ thống BM-30 Smerch trong biên chế lực lượng pháo binh. Tổ hợp này được đưa vào sử dụng trong cuộc chiến tại Ukraine và Syria.
Các quốc gia khác cũng đang sử dụng tổ hợp pháo phản lực BM-30 là Algeria, Azerbaijan, Belarus, Kuwait, Peru, Syria, Ukraine và Venezuela.
Tổ hợp Smerch hoàn chỉnh được Bộ Quốc phòng Nga định danh là 9K58, xe phóng đạn có định danh 9A52.
Pháo phản lực BM-30 Smerch của Nga.
Pháo phản lực BM-30 Smerch có 12 ống phóng tên lửa cỡ nòng 300 mm, sử dụng loại đạn tiêu chuẩn dài 7,6 mét, trọng lượng 800 kg. Tổ hợp Smerch có tầm bắn 20 - 70km, phiên bản đạn 9M528 có tầm bắn tới 90 km.
Một số loại đạn tên lửa được phát triển phù hợp với tổ hợp pháo phản lực này như đạn nổ mảnh (HE), đạn nổ nhiệt áp, gây cháy, đạn chùm hay đạn chống tăng tự dẫn đường.
Tổ hợp Smerch được chứng minh là có hiệu quả cao trong tác chiến chống bộ binh và xe bọc thép, pháo binh trên nhiều địa hình. Một loạt đạn BM-30 có thể hủy diệt mục tiêu trong phạm vi 67 héc ta. Với sức tàn phá diện rộng, Smerch có được gọi là vũ khí hủy diệt hàng loạt.
Xe phóng 9A52 có thể chuyển từ trạng thái hành quân sang khai hỏa chỉ trong vòng 3 phút. Người điều khiển có thể ra lệnh phóng đạn từ trong xe hoặc từ xa. Một loạt phóng toàn bộ 12 đạn chỉ kéo dài trong 38 giây.
BM-30 Smerch có 12 ống phóng tên lửa cỡ nòng 300 mm, sử dụng loại đạn tiêu chuẩn dài 7,6 mét, trọng lượng 800 kg.
Bệ phóng của Smerch đặt trên khung gầm MAZ-543 hạng nặng có tính cơ động cao. Xe được trang bị động cơ diesel 38,9l D12A-525A có công suất 525 mã lực.
Việc nạp đạn được tiến hành bởi xe nạp 9T234-2, loại xe này cũng sử dụng chung khung gầm MAZ-543, được trang bị cần cẩu và 12 quả đạn dự trữ. Quá trình nạp đạn kéo dài 36 phút. Một đơn vị pháo Smerch có 6 bệ phóng và 6 xe nạp đạn, việc nạp đạn thường diễn ra ở cách xa vị trí khai hỏa, để tránh việc bị phản công bất ngờ.
Hệ thống điều khiển hỏa lực Vivari có thể hoạt động tự động hoặc do con người vận hành. Hệ thống này được đặt trên một xe riêng, có khả năng chỉ huy 6 bệ phóng khác nhau. Nó có nhiệm vụ tính toán đường đạn và dữ liệu mục tiêu cho từng bệ phóng.
Một loạt đạn BM-30 có thể hủy diệt mục tiêu trong phạm vi 67 héc ta.
Các biến thể của tổ hợp BM-30 Smerch (Smerch-M) được phát triển nhằm cải thiện hệ thống phóng tên lửa với nhiều loại đạn tương thích và hệ thống ngắm mục tiêu mới. Smerch-M có tầm bắn lên tới 90km và gần đây đã được cải tiến lên tầm bắn 120km.
Các phiên bản biến thể bao gồm 9A52-2T Smerch, sử dụng khung gầm Tatra 10x10 của quân đội Ấn Độ. 9A52-4, biến thể hạng nhẹ của Smerch, sử dụng khung gầm KamAZ 8x8 với 6 ống phóng tên lửa cỡ 300 mm. Một phiên bản khác có tên Type 03 hay PHL03 được xem là bản sao của Smerch do quân đội Trung Quốc sản xuất.
Phan Hoàng
