Những ngày gần đây, khi người dân đang xôn xao vì hoá đơn tiền điện tăng đột biến trong tháng đầu tiên tính theo mức giá điện mới, thì bộ Công thương lại có đề xuất đóng dấu mật vào thông tin giá điện bán ra cho người dân.
Theo đó, trong dự thảo Danh mục bí mật nhà nước ngành công thương mà bộ Công thương đang lấy ý kiến, có 13 thông tin, tài liệu thuộc diện tối mật và 30 thông tin, tài liệu thuộc danh mục mật. Đặc biệt, trong báo cáo điều hành kinh doanh và phương án chỉ đạo điều chỉnh giá điện chưa công bố sẽ là những thông tin được đóng dấu mật. Theo đó, phương án chỉ đạo, điều chỉnh giá điện chưa công bố vào thuộc danh mục tài liệu mật.
Tuy nhiên, vấn đề này đã gây ra nhiều tranh luận, đặc biệt nhiều ý kiến cho rằng xăng dầu, điện là mặt hàng ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của người dân. Vậy thì không có lý do gì lại đưa vào danh mục mật.
Đề xuất đóng dấu mật giá điện của bộ Công thương gây tranh cãi (Ảnh minh hoạ).
Trước ý kiến trái chiều, phóng viên báo điện tử Người Đưa Tin đã có cuộc trao đổi nhanh với chuyên gia kinh tế TS. Lê Đăng Doanh, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương.
Thưa chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh, đề xuất của bộ Công thương trong dự thảo Danh mục bí mật nhà nước ngành công thương có phương án chỉ đạo, điều chỉnh giá điện chưa công bố vào thuộc danh mục tài liệu mật như vậy có hợp lý?
Tôi không hiểu lý do gì lại quy định, đề xuất đóng dấu mật đối với giá điện. Bởi, giá điện sẽ phải được công bố và áp dụng cho toàn dân. Bây giờ, đánh dấu mật thì công bố ra sao? Hay ngành điện sẽ lẳng lặng đến đòi, nâng giá? Tôi thấy, đây là điều trái hẳn với việc áp dụng thông thường.
Trên thế giới, tôi không thấy có nước nào lại quy định giá điện mật, tôi cho rằng không thể có chuyện đó. Ở các nước, quy định giá điện công khai và thay đổi theo từng giờ, giữa các giờ cao điểm, thấp điểm để người dân biết mà sử dụng tiết kiệm.
Chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh cho rằng quy định giá điện là mật không thích hợp, không khả thi.
Vậy, theo chuyên gia, đề xuất này bộ Công thương liệu có khả thi?
Tôi đề nghị cần phải hỏi lại cơ quan chức năng, xem lại pháp lệnh về giá có quy định về việc giá điện có phải là mật? Tôi cho rằng, tính khả thi của đề xuất này là không có. Giá điện phải công bố cho người dân để còn trả tiền, chứ áp đặt lên người dân rồi nói là mật như vậy không ổn.
Trong bối cảnh giá điện đang thiếu minh bạch mà bộ Công thương còn muốn mật, nhiều người cho rằng phải chăng bộ Công thương đang quá “nuông chiều” ngành điện, ông nghĩ sao?
Tôi cũng không rõ bộ Công thương đưa ra đề xuất này nhằm mục đích gì. Nhưng, về mặt quản lý nhà nước, quy định giá điện là mật theo tôi không thích hợp, không khả thi.
Về đề xuất đóng dấu mật giá điện, ông có đề xuất, kiến nghị gì?
Tôi cho rằng nên công khai minh bạch và có một hội đồng độc lập để xem xét, đánh giá và cho ý kiến về việc nâng giá điện, cần có một lộ trình rõ ràng đối với người dân. Mời thêm các chuyên gia độc lập về ngành điện để có thể tham gia, đóng góp ý kiến.
Xin cảm ơn chuyên gia.
Không nên đưa giá điện vào danh mục đóng dấu mật!
Cũng trao đổi với phóng viên xoay quanh vấn đề này, luật sư Nghiêm Quang Vinh (công ty luật TNHH Nghiêm Quang, đoàn Luật sư TP.Hà Nội) cho biết: “Trong quy định về bí mật nhà nước, cấp Bộ có quyền đưa các danh mục vào danh mục mật. Nhưng, hiện nay dư luận đang cảm thấy giá điện chưa có điều gì gọi là quá bí mật nhà nước. Điện là ngành hàng sản xuất kinh doanh thông thường, không phải an ninh quốc phòng, đưa vào mật là không nên.
Cho nên, việc lựa chọn danh mục mật thì bộ Công thương nên suy xét cẩn thận khi đề xuất ra, bởi đề xuất mà bị dư luận xã hội phản ứng quá thì cấp trên phê duyệt cũng không chấp nhận. Như vậy, lại càng làm mất uy tín của Bộ. Tôi cho rằng không nên đưa điện vào danh mục mật, bởi kinh doanh giá cả điện là công khai, không có điều gì phải bí mật thậm chí nên công khai, minh bạch càng nhiều càng tốt.
Hiến pháp còn đang xin ý kiến nhân dân thì không có lý do gì giá điện thành bí mật để bộ Công thương thao túng cả. Cho nên, việc chọn danh mục mật cần phải lựa chọn hợp lý hơn, cần phải cho dân biết, dân bàn, dân kiểm tra”.
