Anh Nguyễn Thanh Tân (SN 1981, ngụ ấp Bình Hòa 1, xã Bình Hòa Phước, huyện Long Hồ, tỉnh Vĩnh Long) từng là giám đốc của một công ty nước ngoài với mức lương gần 30 triệu đồng/tháng. Tuy nhiên anh đã từ bỏ vị trí đáng mơ ước ấy để về quê lập nghiệp bằng nghề nuôi lươn và sản xuất lươn giống.
Với anh đây là hành trình không hề dễ dàng, nếu không có sự nỗ lực, quyết tâm và ủng hộ của người thân, chắc chắc sẽ không thể thành công.
Anh Nguyễn Thanh Tân đang ươm trứng lươn. (Ảnh: Dân Trí)
Chia sẻ về lý do lựa chọn con lươn, anh Tân cho biết, sau thời gian tìm hiểu các mô hình làm kinh tế, anh nhận thấy lươn là loài thủy sản rất được thị trường ưa chuộng bởi giàu dinh dưỡng. Tuy nhiên, việc đánh bắt lươn tự nhiên theo kiểu tận diệt khiến số lượng lươn ngoài thiên nhiên ngày càng ít đi. Vì thế, đây sẽ là cơ hội tốt để phát triển nghề nuôi lươn nhằm đáp ứng nhu cầu thực phẩm của người tiêu dùng, có thể mang lại hiệu quả kinh tế cao.
Ban đầu anh Tân về nhà bạn ở Bến Tre thuê 200m² đất để nuôi thử nghiệm lươn thịt. Sau 10 tháng nuôi “mẻ” lươn của anh đã cho lợi nhuận. Thành công này khiến cựu giám đốc càng thêm tin tưởng vào tiềm năng của nghề nuôi lươn nên sau đó anh đã quyết định nghỉ việc, về quê làm giàu từ con vật này.
Năm 2010, anh Tân bắt tay vào nuôi lươn công nghiệp (không bùn). Khi đó, các tài liệu hay lớp tập huấn về kỹ thuật nuôi lươn rất ít, thiếu kinh nghiệm, cộng với việc con giống không đạt chất lượng (do thu mua từ nhiều nguồn đánh bắt ngoài tự nhiên hay lươn giống tự nhiên thuần dưỡng không đảm bảo) nên sau khi thả nuôi, tỷ lệ hao hụt quá cao, anh bị thua lỗ nặng.
Không chùn bước, anh tiếp tục nuôi và dành thời gian tìm tòi, học hỏi thêm về kỹ thuật nuôi lươn. Biết thông tin trung tâm Giống An Giang chuyển giao thành công mô hình sản xuất lươn giống bán nhân tạo, anh đã tìm đến tham quan và mua lươn giống về nuôi. Lần nuôi này bước đầu anh thành công nhưng hiệu quả chưa cao.
Khi đó, lươn giống bán nhân tạo rất khan hiếm, anh Tân liền nảy ra ý định tự sản xuất lươn giống bán nhân tạo để nuôi lươn thương phẩm. Tuy nhiên, do chưa nắm vững kỹ thuật chăm sóc, tỷ lệ lươn sinh sản rất ít. Dù vậy, vợ chồng anh không nản chí mà càng quyết tâm vượt khó, tiếp tục nghiên cứu để hoàn thiện quy trình nuôi.
Anh Tân (thứ hai từ phải sang) giới thiệu về khu vực nuôi lươn của mình.
Sau 3 năm, mô hình nuôi lươn giống của anh Tân bước đầu có tín hiệu khả quan. Tỷ lệ trứng nở thành công từ 20% nâng dần lên 40%, đến năm 2015 tỷ lệ trứng nở đạt đến trên 70% và các năm tiếp theo đều đạt tỉ lệ ngày càng tăng dần.
Năm 2017, anh Tân mở rộng cơ sở sản xuất diện tích 2.000m2, với 5.000 con lươn “bố mẹ”, cho ra lò hơn 1 triệu con giống và bán ra thị trường trong nước, với giá trung bình khoảng 3.000 đồng/con, anh lãi hơn 1 tỷ đồng.
Khu vực nuôi lươn "bố mẹ".
Đến năm 2020, anh Tân đã sở hữu trang trại rộng gần 20.000 m2, trong đó khu lươn bố mẹ rộng 15.000 m2, khu dưỡng lươn giống 800 m2 và khu lươn thương phẩm 3.000 m2.
Khi con giống được sản xuất thành công và đảm bảo với số lượng lớn, anh Tân nghĩ đến việc thương mại hóa lĩnh vực này, đồng thời tạo thêm nghề mới cho người dân tại quê hương.
Theo anh Tân, phong trào nuôi lươn phát triển ở nhiều tỉnh, thành khu vực Đồng bằng sông Cửu Long song chỉ số ít người nuôi lươn không bùn thành công. Nguyên nhân là do sự hiểu biết về kỹ thuật và kinh nghiệm của người dân còn hạn chế.
Ngoài ra chất lượng con giống không đảm bảo, chủ yếu là nguồn thuần dưỡng từ tự nhiên. Trong khi đó, lươn giống sinh sản bán nhân tạo có ưu điểm là lớn nhanh, ít bệnh, có thể áp dụng được trong nhiều quy trình nuôi lươn công nghiệp.
Tuy nhiên, thời điểm đó, thuyết phục được người nuôi lươn thương phẩm bằng lươn giống bán nhân tạo không hề dễ dàng bởi đa phần họ quen với hình thức nuôi lươn giống tự nhiên thuần dưỡng.
Để chứng minh hiệu quả thực tế của giống lươn này, giai đoạn đầu anh hỗ trợ con giống và kỹ thuật nuôi cho một số hộ nuôi lươn thương phẩm ở các xã Đồng Phú, Bình Hòa Phước (huyện Long Hồ). Thành công của các hộ nuôi lươn đã tạo được niềm tin của nông dân đối với con lươn giống bán nhân tạo.
Anh Tân đánh giá, nuôi lươn thương phẩm không bùn có nhiều ưu điểm. Hộ nuôi không cần nhiều đất canh tác, chỉ cần 1 hồ rộng khoảng 6 m2, mỗi năm sản xuất được 400 kg lươn thương phẩm, lợi nhuận trung bình mỗi năm từ 30 - 50 triệu đồng.
Đáng chú ý trong năm 2020 vừa qua, dịch COVID-19 và hạn hán, xâm nhập mặn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất nông nghiệp, nhất là tình trạng nông sản rớt giá do không xuất khẩu được. Tuy nhiên, giá lươn giống, lươn thương phẩm vẫn ổn định và mang lợi nhuận khá cho hộ nuôi. Điều này đã góp phần cho việc tái cơ cấu ngành nông nghiệp của địa phương.
Trang trại của anh Tân thời điểm đó sử dụng gần 40 lao động thời vụ và thường xuyên, thu nhập người lao động từ 5 đến 10 triệu đồng/tháng tùy công việc. Không chỉ góp phần tạo việc làm ở địa phương, anh còn hỗ trợ cho người dân có thêm nghề nuôi lươn để tăng thu nhập, góp phần giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới.
Để tăng hiệu quả của mô hình kinh tế, anh Tân đang mở rộng quy mô và hiện đại hóa ngành sản xuất lươn giống sinh sản bán nhân tạo Ngay từ năm 2010, trang trại của anh đã liên kết với các đối tác để thiết kế hệ thống nuôi lươn tự động điều khiển bằng phần mềm như: Thay nước tự động, cho ăn tự động, rửa hồ tự động…; nghiên cứu công thức tạo ra thức ăn công nghiệp phù hợp để nuôi lươn với giá thành rẻ, sạch bệnh, hợp tiêu chuẩn.
Mặt khác, để quảng bá thương hiệu và giúp người dân dễ tiếp cận, trang trại của anh đã thiết lập nền tảng thương mại điện tử trên internet, thành lập website với tên miền "luongiongvinhlong.com". Đây chính là website đầu tiên về lươn giống nhân tạo tại Việt Nam. Bên cạnh đó anh thành lập thêm các kênh YouTube, Zalo, Facebook... để giới thiệu sản phẩm, hướng dẫn kỹ thuật nuôi lươn và tương tác với khách hàng.
Anh Tân và những người bạn còn cùng nhau thành lập công ty Cổ phần lươn công nghệ cao Vĩnh Long. Định hướng của công ty là xây dựng quy trình chuẩn để sản phẩm con giống và lươn thương phẩm đạt tiêu chuẩn VietGAP; xây dựng nhà máy chế biến các sản phẩm cuối cùng từ lươn như: Bột dinh dưỡng từ thịt lươn, khô lươn, chả lươn, lươn làm sẵn, lươn đóng hộp đông lạnh… nhằm từng bước thâm nhập vào các siêu thị ở Việt Nam và xuất khẩu sang các thị trường khác.
Minh Hoa (t/h theo TTXVN, Dân Trí)
