Ngày 4/11, đưa con từ Sơn La xuống Hà Nội khám, bố mẹ bé L.H.G. (6 tuổi 8 tháng) chia sẻ trong vòng 6 tháng, bé tăng 4 kg và 5 cm chiều cao. Hiện, trẻ nặng 34 kg, cao 134 cm.
Bác sĩ Dương Thị Thủy, chuyên khoa Nhi, Bệnh viện Đa khoa Medlatec, cho biết kết quả khám toàn thân của trẻ bình thường. Tuy nhiên, so với tiêu chuẩn về các giai đoạn dậy thì của trẻ gái, chiều cao và cân nặng của bé này vượt ngưỡng phát triển bình thường. Ngực bé phát triển, có lông mu, mụn trứng cá vùng mặt, mùi cơ thể, còn các cơ quan, bộ phận khác chưa phát hiện bất thường.
Với dấu hiệu và thăm khám ban đầu, bác sĩ chẩn đoán sơ bộ bệnh nhi cần theo dõi dậy thì sớm nên được chỉ định làm các xét nghiệm cận lâm sàng như xét nghiệm nội tiết hormon (FSH, LH, Estradiol), siêu âm tử cung buồng trứng, X-quang tuổi xương.
Kết quả, xét nghiệm LH, Estrogen tăng tương ứng với trẻ bắt đầu dậy thì. Siêu âm tử cung, buồng trứng đều thấy tăng kích thước. Chụp X-quang tuổi xương cổ - bàn tay trái cho thấy tuổi xương tương ứng khoảng 8-9 tuổi.
Với kết quả chẩn đoán hình ảnh, bác sĩ kết luận trẻ dậy thì sớm. Bé được chụp cộng hưởng từ nhằm khảo sát thêm tuyến yên để định hình nguyên nhân.
Biết con có chẩn đoán dậy thì sớm, gia đình vô cùng bàng hoàng vì bé mới 6 tuổi, bản thân bé và bố mẹ đều khỏe mạnh. Sau khi được bác sĩ tư vấn về dậy thì sớm ở trẻ và được hướng dẫn điều trị nội tiết cho bé, thì bố mẹ bé đã an tâm và bớt lo lắng hơn.
Dậy thì là bước ngoặt quan trọng, đánh dấu giai đoạn trưởng thành về mặt thể chất và tâm sinh lý. Thông thường, ở bé gái, tuổi dậy thì bắt đầu từ 11 đến 12 tuổi, nhưng dậy thì sớm là khi trẻ phát triển ngực hay có kinh nguyệt trước 9 tuổi. Ở nam giới, tuổi dậy thì thường sau nữ giới, bắt đầu từ 12 tuổi, sớm là từ 9 tuổi.
Trong giai đoạn dậy thì, bé có những thay đổi cơ thể rõ rệt. Bác sĩ Thủy cho biết, những dấu hiệu cho biết bé dậy thì sớm gồm: Bé gái, dấu hiệu dậy thì đầu tiên là sự phát triển tuyến vú. Sau đó, lông mu bắt đầu mọc, tiếp đó là mọc lông nách. Bên cạnh đó là dấu hiệu mụn trứng cá, xuất hiện kinh nguyệt.
Bé trai, tinh hoàn và dương vật sẽ to lên, sau đó xuất hiện mọc lông mu và lông nách. Giọng nói trầm hơn, hay còn gọi là “vỡ giọng”, các cơ phát triển. Dấu hiệu rõ rệt khác là mụn trứng cá và râu xuất hiện.
Nếu cha mẹ nhận thấy con phát triển nhanh so với bạn bè cùng trang lứa nên cho con đến cơ sở y tế kiểm tra để biết chính xác có phải do nguyên nhân dậy thì sớm gây ra những biểu hiện “lạ” của cơ thể hay không.
Dậy thì sớm ở trẻ em có hai loại: ngoại biên và trung ương. Dậy thì sớm ngoại biên có bất thường buồng trứng, u nang buồng trứng, bệnh lý di truyền gây tiết hormone sinh dục. Dậy thì sớm trung ương do sự bất thường trong não, có khối u trong não gây kích thích tuyến sinh dục.
Tùy thuộc nguyên nhân dậy thì sớm, các bác sĩ có phương pháp điều trị khác nhau như can thiệp bằng hormone, tiêm thuốc... Cụ thể, điều trị ở bé gái nhằm ngưng kinh nguyệt ngay sau lần tiêm đầu tiên, theo dõi siêu âm tử cung và buồng trứng. Đối với bé trai nhằm ngưng cường dương sớm, giảm kích thước tinh hoàn sau nhiều tháng.
Bác sĩ khuyến cáo để phòng ngừa, phụ huynh cần xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học, hợp lý với nguồn thực phẩm tươi sạch, không chứa chất biến đổi gene/hormone tăng trưởng, tránh sử dụng đồ ăn nhanh hoặc chứa nhiều dầu mỡ, chất béo. Tăng cường tập thể dục thể thao. Tránh cho trẻ tiếp xúc với các mỹ phẩm, thuốc chứa estrogen, testosterone sẽ gây mất bằng hormone sinh dục.
Thực tế, không ít cha mẹ biết con dậy thì sớm rất sốc và lo lắng, nhưng bác sĩ lưu ý, cha mẹ cần bình tĩnh để không gây hoang mang tâm lý ở trẻ.
Về phía trẻ, ở giai đoạn này bắt đầu có thay đổi về tâm sinh lý như mặc cảm, tự ti và xấu hổ do khác biệt so với các bạn cùng trang lứa, hoặc do chưa được giáo dục về giới tính nên có nguy cơ xâm hại tình dục, quan hệ sớm và có thai sớm. Vì vậy, cha mẹ cần làm bạn với con để lắng nghe, tâm sự, chia sẻ và hướng dẫn con cách xử lý, giúp con tự tin và hòa đồng với bạn bè.
Minh Hoa (t/h)
