Trách nhiệm chính thuộc về Bộ GTVT
Chiều 6/6, phát biểu giải trình làm rõ thêm một số vấn đề các ĐBQH nêu về kế hoạch triển khai dự án đường Hồ Chí Minh giai đoạn tiếp theo, Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể cho biết, đường Hồ Chí Minh là một con đường rất đặc biệt, con đường huyền thoại nên Quốc hội, Chính phủ đặc biệt quan tâm.
Quốc hội đã ban hành Nghị quyết 38/2004/NQ-QH11, Nghị quyết số 66/2013/QH13; Chính phủ, các bộ ngành, địa phương, trong đó có Bộ GTVT đã rất quyết liệt triển khai thực hiện.
Nói về những nguyên nhân dự án chậm tiến độ, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết, giai đoạn 2000-2010, tiến độ dự án rất tốt; giai đoạn 2011-2015 đã bố trí một nguồn lực cũng rất lớn, trong đó có đoạn Chơn Thành - Đức Hòa đang triển khai, nhưng xảy ra khủng hoảng kinh tế năm 2008-2010, do đó Chính phủ được sự thống nhất của Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết 11 để dừng, giãn rất nhiều các dự án nhằm kiểm soát lạm phát.
Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể phát biểu tiếp thu và giải trình một số nội dung đại biểu Quốc hội nêu.
“Chính vì thế, giai đoạn 2011-2015 hầu như các dự án lớn, trong đó có dự án đường Hồ Chí Minh phải dừng, giãn để kiềm chế lạm phát. Trong 5 năm này hầu như không thực hiện được bao nhiêu”, Bộ trưởng nói.
Giai đoạn 2016-2020, chủ trương là khởi động lại những dự án dang dở, dừng, giãn và chúng ta tập trung là dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 1 và nhiều dự án trọng điểm. Chính vì thế, nguồn lực dành cho dự án đường Hồ Chí Minh và các dự án dang dở giai đoạn này cũng rất ít.
Từ năm 2011 đến năm 2020, với những lý do về khủng khoảng kinh tế cho nên không có đủ nguồn lực.
Người đứng đầu Bộ GTVT cũng nêu, một trong những nguyên nhân khác khiến chậm tiến độ đó là đường Hồ Chí Minh đi vào các địa hình rất phức tạp, đi qua các khu vực địa chất khó khăn, thời tiết phức tạp và đất đai vẫn đang tranh chấp. Do đó quá trình triển khai gặp nhiều khó khăn trong giải phóng mặt bằng và điều kiện tự nhiên.
Về mặt chủ quan, tư lệnh ngành giao thông cũng thẳng thắn nhìn nhận: “Chúng tôi cũng khẳng định trách nhiệm chính vẫn là Bộ GTVT và một số bộ, ngành có liên quan trong công tác tham mưu với Chính phủ, tham mưu với Quốc hội để rà soát, bố trí vốn và trong một chừng mực nào đó, công tác giám sát của Quốc hội cũng có một phần trách nhiệm để bố trí vốn.
Chúng tôi thấy nguyên nhân chủ quan này đúng và cũng có một phần trách nhiệm của các địa phương khi triển khai chậm, vướng mặt bằng, vướng điều kiện tổ chức thi công địa phương cũng phải vào cuộc. Tôi cũng đề nghị giai đoạn sắp tới, phải hết sức quyết liệt, nhất là các địa phương, nếu tiếp tục vướng trong giải phóng mặt bằng thì dự án sẽ còn kéo dài”.
Quyết liệt triển khai hoàn thành trước năm 2025
Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cũng cho biết, các cao tốc hiện nay thực hiện Luật Đầu tư công, đã bố trí đủ nguồn lực, chứ không phải như giai đoạn trước đây bố trí theo khả năng, theo giai đoạn.
Do đó, những dự án hiện nay đủ vốn mới triển khai. Với sự quyết liệt của Chính phủ và địa phương, Bộ trưởng cho hay, giai đoạn sắp tới của đường Hồ Chí Minh nói riêng và các dự án nói chung sẽ thực hiện được tốt.
Về khả năng, hiện nay đã bố trí 4.450 tỷ cho 2 đoạn Chợ Chu - Ngã ba Trung Sơn, Rạch Sỏi - Bến Nhất - Gò Quao - Vĩnh Thuận đi qua các địa phương.
Toàn cảnh phiên họp chiều 6/6.
“Chúng tôi kiến nghị các địa phương cùng với ngành giao thông phải quyết liệt triển khai để hoàn thành trước năm 2025, trong đó địa phương phải giúp chúng tôi công tác giải phóng mặt bằng, thời gian ngắn mặt bằng không xong thì không làm được, nhất là đoạn Rạch Sỏi - Bến Nhất - Gò Quao - Vĩnh Thuận”, Bộ trưởng nhấn mạnh.
Riêng đoạn Cổ Tiết - Chợ Bến, Chính phủ cũng đã chỉ đạo Bộ GTVT lập hồ sơ ngay trong năm 2022 và tranh thủ các nguồn lực, trong đó có những nguồn có thể có được trong năm 2022 và giai đoạn sắp tới để đầu tư…
Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cũng tiếp thu ý kiến đại biểu về nghiên cứu để đầu tư đường Hồ Chí Minh theo đúng quy hoạch. Trước đây, làm 2 làn xe giai đoạn 1 và đường Hồ Chí Minh không thể nào làm kéo dài mãi. Do đó, Bộ GTVT có dự kiến báo cáo Chính phủ, Quốc hội xây dựng một kế hoạch để trong giai đoạn 2026-2030 cố gắng tập trung nguồn lực cho đường Hồ Chí Minh, nhất là những đoạn có quy hoạch cao tốc để nâng cấp.
Bên cạnh đó, những đoạn đường còn lại cố gắng bố trí kinh phí để nâng cấp, mở rộng nhằm đáp ứng yêu cầu.
“Hiện nay, chúng tôi phải triển khai hai đoạn đến năm 2025 sẽ hoàn thành. Do đó, rất mong các bộ, ngành, các địa phương, các cơ quan, đơn vị có liên quan cùng với ngành giao thông sẽ cố gắng triển khai hai đoạn này hoàn thành trước năm 2025. Nếu thu xếp được thì đoạn Cổ Tiết - Chợ Bến cũng cố gắng kết thúc trước năm 2025 để đến năm 2026 tổng kết lại đường Hồ Chí Minh sẽ đi từ Pác Bó đến Cà Mau và nhiều đoạn là đường cao tốc”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể nhấn mạnh.
"Chờ mãi, rồi chờ mãi mà vẫn chưa thấy đường mới đi qua"
Phát biểu thảo luận, ĐBQH Nguyễn Thị Kim Bé (đoàn Kiên Giang) khẳng định, đường Hồ Chí Minh là công trình giao thông quốc gia rất quan trọng, có ý nghĩa to lớn về chính trị, kinh tế, an ninh quốc phòng. Đây là một dự án được Quốc hội khóa XI, Quốc hội khóa XIII ban hành 2 nghị quyết để quyết định chủ trương đầu tư cho công trình quan trọng này. Con đường mang tên Bác Hồ kính yêu đã trải qua mấy nhiệm kỳ Chính phủ triển khai chủ trương đầu tư. Cho đến nay, con đường đã hoàn thành được 86,1% kế hoạch, song đến nay vẫn còn 171 km chưa đầu tư.
Nữ đại biểu đồng tình với một số nguyên nhân khách quan dẫn đến việc chậm trễ, chưa hoàn thành đầu tư cho tuyến đường này theo kế hoạch như trong báo cáo của Chính phủ đã nêu. Theo bà, lý do chủ quan làm ảnh hưởng rất lớn đến tồn tại này trong suốt thời gian qua.
“Bà con nơi đây chờ mãi, rồi chờ mãi mà vẫn chưa thấy đường mới đi qua. Bản thân tôi đã đeo bám kiến nghị những đoạn đường này với mấy đời Bộ trưởng Bộ GTVT. Song đáng tiếc, tôi chưa thuyết phục được các vị lãnh đạo nên ý kiến của tôi vẫn chưa được tiếp thu. Chính vì vậy, tôi rất tha thiết mong tại kỳ họp này, Quốc hội có sự quyết tâm, đồng thuận cao với nội dung mà Chính phủ trình xin chủ trương tiếp tục đầu tư để thông toàn tuyến đường Hồ Chí Minh trong nhiệm kỳ này”, đại biểu Kim Bé nêu tâm tư.
Đại biểu cũng đề nghị Chính phủ giải trình rõ về nguồn lực bố trí đầu tư, thời hạn bố trí vốn để dự án này không lỡ nhịp lần nữa. Kiến nghị Chính phủ có kế hoạch bố trí vốn đầu tư duy tu, sửa chữa, nâng cấp một số đoạn đường của đường Hồ Chí Minh đi trùng với một số quốc lộ khác đã xuống cấp, để con đường mang tên Bác phát huy tốt hơn, hiệu quả hơn trong thực thi nhiệm vụ là mở đường cho kinh tế phát triển.
