Cán bộ, công chức muốn tồn tại phải đáp ứng yêu cầu vị trí việc làm
Chiều 14/5, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự án Luật Cán bộ, công chức (sửa đổi), cuối phiên thảo luận, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà đã giải trình, làm rõ một số nội dung ĐBQH quan tâm trong dự án Luật.
Theo Bộ trưởng Bộ Nội vụ, dự luật sửa đổi lần này đặt ra 2 vấn đề lớn, một là xác lập pháp lý cho việc liên thông đội ngũ cán bộ cấp xã với cấp tỉnh, cấp huyện để xây dựng chế độ công vụ chung của cả hệ thống chính trị từ Trung ương tới cơ sở.
Qua đó, đáp ứng yêu cầu khi thực hiện sắp xếp lại đơn vị hành chính các cấp, xây dựng chính quyền địa phương 2 cấp.
Đồng thời, nhằm cơ cấu lại đội ngũ cán bộ công chức gắn với vị trí việc làm, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ công chức.
Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà (Ảnh: Media Quốc hội).
Hai là, đảm bảo đồng bộ các quy định của Đảng về cán bộ công chứ, cũng như thể chế hóa các chủ trương của Đảng. Trong đó có Nghị quyết 18, 26, 27 và mới đây nhất là Nghị quyết 60, 127, 137…. của Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương.
Đây cũng là dịp để sửa đổi toàn diện luật này nhằm đổi mới chế độ công vụ của đất nước, theo hướng tiếp cận nền công vụ tiên tiến trên thế giới, đáp ứng yêu cầu quản trị quốc gia hiện đại, minh bạch và hiệu quả.
Theo Bộ trưởng, các ĐBQH đã có những ý kiến góp ý hay, toàn diện, sâu sắc để Ban soạn thảo tiếp thu tối đa.
Trong đó, những ý kiến được nhiều đại biểu nêu như mối quan hệ giữa vị trí việc làm và ngạch công chức, thể hiện sự "băn khoăn".
Giải trình rõ nội dung này, Bộ trưởng cho biết, dự thảo luật lần này đã xác lập một chế độ công vụ theo nguyên lý "vị trí việc làm là trung tâm, là nền tảng, là cốt lõi" để vận hành xuyên suốt toàn bộ máy hành chính.
Từ đó, xác lập cơ sở cho biên chế, phân bổ nhân lực và là căn cứ duy nhất để tuyển dụng, sử dụng, đào tạo, bồi dưỡng, khen thưởng, trả lương.
"Tức là toàn bộ vòng đời của quản trị nguồn nhân lực trong khu vực công. Trong đó, ngạch chỉ là công cụ phụ trợ có tính kỹ thuật để phân định thứ bậc, trình độ chuyên môn trong công vụ, đồng thời được thu gọn, linh hoạt hóa và tích hợp vào hệ thống mô tả khung năng lực của vị trí việc làm", Bộ trưởng nói.
Theo Bộ trưởng, đây là một vấn đề mới so với hệ thống luật hiện hành. Ngạch công chức không còn là mục tiêu như hiện nay, theo đó, sẽ không còn thi nâng ngạch, người lao động không còn phải trải qua quy trình từ cán sự đến chuyên viên, chuyên viên chính, chuyên viên cao cấp.
Như vậy, quy trình này có thể kéo dài đến 10 năm để đạt được mức chuyên viên cao cấp hay đủ điều kiện để bổ nhiệm chức vụ.
"Tôi thấy như thế là rất mâu thuẫn. Nhưng luật sửa đổi lần này rất linh hoạt để khi người lao động được tuyển dụng vào vị trí việc làm nào thì sẽ được xét vào ngạch tương ứng. Nếu có năng lực đáp ứng vị trí việc làm của chuyên viên cao cấp thì đảm nhận luôn vị trí việc làm này, mà không phải trải qua các tầng quy trình, hệ thống ngạch như trước đây", Bộ trưởng giải trình.
Bộ trưởng cũng cho rằng, đây sẽ là vấn đề rất thách thức của các cơ quan chuyên môn và Ban soạn thảo sẽ có thiết kế rành mạch vấn đề này.
Như vậy, cán bộ công chức muốn tồn tại thì phải đáp ứng yêu cầu vị trí việc làm, đồng thời xoá bỏ tình trạng "giữ ghế" lâu năm, nhằm tạo động lực để cán bộ công chức phấn đấu và thực thi công vụ trên cơ sở vị trí việc làm theo hướng chuyên nghiệp.
"Việc thiết kế luật sửa đổi lần này dựa trên cơ sở nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế một cách thận trọng, khoa học, có chủ đích, có kiểm soát và phù hợp với yêu cầu của một nền công vụ mở, chuyên nghiệp, hiện đại của Việt Nam", Bộ trưởng nói.
Bảo đảm đánh giá thực chất, công khai, minh bạch
Về chính sách với người tài trong hoạt động công vụ, Bộ trưởng giải trình rằng, đây cũng là một điểm mới trong luật, để làm sao luật hoá nguyên tắc "coi người có tài là một chủ thể đặc biệt trong thiết lập nền công vụ trọng giá trị và đổi mới".
Theo Bộ trưởng, chúng ta có những giải pháp vừa là giải pháp nhân sự vừa là sự lựa chọn chiến lược về quản trị quốc gia trong thời đại cạnh tranh bằng thi thức, bằng trí tuệ và bằng số hóa.
Đánh giá cán bộ công chức loại bỏ tư duy "biên chế suốt đời" (Ảnh: Media Quốc hội).
Thực tế, đang có sự thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng cao, nhất là trong một số lĩnh vực trọng yếu như công nghệ số; quản lý kinh tế, đô thị, môi trường; chính sách chiến lược về tài chính, giáo dục, y tế…
"Do vậy, vấn đề này đặt ra nhiều thách thức, chúng tôi quyết tâm thiết kế những nội hàm cơ bản dựa trên ý kiến góp ý cuả các đại biểu, để Chính phủ sẽ quy định một cách rõ ràng nguyên tắc, cơ chế chính sách đặc biệt, linh hoạt trong phân cấp, kết nối đồng bộ từ tuyển dụng, tuyển dụng môi trưởng làm việc xứng đáng…", bà Trà nói.
Các ĐBQH cũng đặc biệt quan tâm đến phân loại công chức, nên bỏ phân loại công chức theo cơ quan công tác. Nhưng cần bổ sung phân loại công chức theo thứ bậc, quan tâm đến cán bộ công chức người dân tộc thiểu số, đảm bảo bình đẳng giới, nghiên cứu cơ chế làm việc trực tuyến, xoá bỏ tư duy biên chế suốt đời… cần rành mạch để khi có nghị định sẽ thuận lợi trong quá trình triển khai.
Về đánh giá cán bộ công chức, dự thảo luật sửa đổi được thiết kế theo hướng mạnh dạn, đổi mới, phương thức đánh giá mang tính định lượng, có minh chứng, có sản phẩm theo vị trí việc làm, theo chức trách được giao…
"Khi tham mưu Chính phủ, chúng tôi sẽ xây dựng một bộ tiêu chí đánh giá trên cơ sở sử dụng công nghệ, dữ liệu số, công vụ công chức và chọn lọc kinh nghiệm của các quốc gia có nền công nghệ hiện đại. Đồng thời kết hợp giữa KPI với đặc thù của công vụ Việt Nam… để đảm bảo đánh giá thực chất, công khai, minh bạch, chính xác. Từ đó, loại bỏ tư duy biên chế suốt đời", Bộ trưởng nói.
