Bộ trưởng GD&ĐT “chia lửa” với Bộ trưởng Nội vụ

Rà soát, sắp xếp không máy móc

Chiều 4/11, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn đã trả lời, làm rõ thêm một số vấn đề ĐBQH quan tâm, đặc biệt vấn đề thiếu giáo viên.

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết, tổng số giáo viên thiếu tính từ nay đến năm 2026 là 107.000 và chỉ tiêu tuyển là 65.000.

Giải thích thêm về hai con số này, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết, con số 107.000 ngành giáo dục đang tính theo thực tế các vùng miền núi, các điểm trường xa, cũng có thể có những lớp học không theo chuẩn, số học sinh sẽ ít hơn chuẩn lớp có những lớp học chỉ 5-7 học sinh hay thậm chí còn ít hơn nữa, nhưng phải duy trì các điểm trường để cho các học sinh đến học theo tinh thần “ở đâu có học trò, ở đó có giáo viên”.

Bên cạnh đó, có sự chênh lệch giữa các vùng nông thôn miền núi hiện nay với tỉ lệ học sinh ở các vùng đô thị cũng rất nhiều.

Để giải quyết trình trạng thiếu giáo viên hiện nay, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho rằng cần đẩy mạnh việc rà soát, sắp xếp lại mạng lưới các cơ sở giáo dục. Tuy nhiên, kết quả sơ kết năm 2021 cho thấy nhiều địa phương đã làm rất tốt nhưng một số địa phương vẫn còn tình trạng sắp xếp một cách tương đối.

“Mong rằng các địa phương trong quá trình rà soát, sắp xếp không máy móc, không sắp xếp chỉ để sắp xếp, để giảm số điểm trường. Trong quá trình sắp xếp trường lớp vẫn phải đảm bảo điều quan trọng nhất là tạo điều kiện học tập tốt nhất cho học sinh và để giáo viên đỡ vất vả nhất trong quá trình triển khai công việc”, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho hay.

Cũng theo Bộ trưởng Bộ GD&ĐT, tại một số nơi hiện vẫn còn số chỉ tiêu cũ chưa tuyển hết. Đơn cử như đại biểu tỉnh Đắk Lắk vừa cho biết hiện tỉnh đang thiếu 1.700 giáo viên, nhưng theo con số của ngành giáo dục, hiện tỉnh vẫn còn 2.358 chỉ tiêu biên chế chưa tuyển, như vậy chỉ cần tuyển thêm 243 chỉ tiêu nữa.

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh, bên cạnh việc tuyển mới, các địa phương cần khẩn trương tuyển hết số chỉ tiêu cũ được giao.

Nói thêm về vấn đề nguồn tuyển giáo viên, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT cho biết, theo Luật Giáo dục 2019, hiện có một lượng lớn giáo viên có bằng cao đẳng, chưa đáp ứng được tiêu chuẩn mới, vẫn theo chuẩn cũ. Lộ trình từ nay đến năm 2030 phải hoàn tất việc bồi dưỡng, nâng chuẩn cho đội ngũ giáo viên này.

Bộ cũng đề xuất được tạm tuyển đội ngũ giáo viên theo chuẩn cũ và đẩy mạnh việc đào tạo, bồi dưỡng. Trường hợp đến năm 2030, đội ngũ này vẫn chưa thể đáp ứng yêu cầu theo chuẩn mới, sẽ phải chấp nhận không tham gia vào đội ngũ nhà giáo.

Bên cạnh đó, để đảm bảo nguồn cung đội ngũ giáo viên, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết Bộ đang đẩy mạnh việc nâng cao năng lực của các trường ĐH Sư phạm trên cả nước, đặc biệt là các ngành đào tạo các môn học mới để đáp ứng chương trình GDPT mới.

Trong 2 năm qua, số lượng sinh viên theo học các trường sư phạm đã tăng cao. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện đào tạo giáo viên theo đặt hàng tại các trường sư phạm vẫn còn một số vướng mắc, như nhiều địa phương không dám đặt hàng với nhiều lý do khác nhau.

Hiện Bộ GD&ĐT đang tiến hành rà soát các nội dung liên quan đến Nghị định 116 để việc đặt hàng đào tạo giáo viên được thực hiện hiệu quả. Bên cạnh đó, Bộ cũng sẽ tiến hành rà soát các văn bản quy phạm pháp luật, thể chế, chính sách có liên quan đến nhà giáo.

“Vấn đề nâng phụ cấp ưu đãi cho giáo viên, đặc biệt là giáo viên mầm non, giáo viên tiểu học phải được thực hiện một cách cấp bách để đảm bảo đời sống cho giáo viên. Bên cạnh đó cần cải thiện môi trường làm việc và hỗ trợ về mặt chuyên môn cho giáo viên", Bộ trưởng nói. 

Sau phần trả lời của Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn, tranh luận tại hội trường, đại biểu Nguyễn Thị Thu Nguyệt (đoàn Đắk Lắk) đề nghị Bộ trưởng Bộ Giáo dục Đào tạo và Bộ trưởng Bộ Nội vụ có quan điểm chia sẻ với những khó khăn hiện nay trong quá trình sắp xếp tổ chức bộ máy, đặc biệt đối với đội ngũ giáo viên.

Bên cạnh đó, hiện nay theo chủ trương của Bộ đang giao cho các địa phương tiến hành sắp xếp các trường, lớp để đảm bảo tinh gọn bộ máy giáo viên. Các địa phương vẫn đang triển khai thực hiện.

Tuy nhiên, đại biểu đề nghị Bộ trưởng chia sẻ với địa phương là vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn hiện nay có kết cấu hạ tầng cơ sở rất khó khăn, việc sắp xếp các điểm trường, lớp là một quá trình, không phải địa phương nào, đơn vị nào cũng có thể làm được.

Trách nhiệm Bộ Nội vụ trong việc thiếu giáo viên?

Trước đó, tại phiên chất vấn chiều nay, đại biểu Nguyễn Thị Thu Nguyệt cho rằng việc giao số lượng biên chế viên chức sự nghiệp của Bộ Nội vụ những năm qua đã khiến nhiều địa phương không thể bố trí giáo viên theo đúng định mức, vị trí việc làm dẫn đến tình trạng nhiều điểm trường, điểm lớp ở vùng biên giới, biển đảo, vùng sâu, vùng xa thiếu giáo viên và bố trí giáo viên không đúng việc làm.

“Trước tình trạng này, Bộ trưởng có trách nhiệm như thế nào và Bộ Nội vụ có trách nhiệm ra sao để giải quyết?”, đại biểu chất vấn.

Về vấn đề này, Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà cho biết, thực chất việc giao biên chế viên chức hàng năm, Bộ Nội vụ không có thẩm quyền mà chỉ có nhiệm vụ thẩm định biên chế viên chức hàng năm để các đơn vị căn cứ vào đó (theo quy định của Luật viên chức) các địa phương thông qua HĐND. Bộ Nội vụ có nhiệm vụ đề xuất, tham mưu cho Chính phủ để bổ sung biên chế viên chức, nhất là viên chức giáo dục, đáp ứng yêu cầu “có học sinh phải có giáo viên” nhưng phải đảm bảo một cách hợp lý, phải đảm bảo theo định mức.

“Hiện nay, theo định mức của Bộ Giáo dục và Đào tạo đã đưa ra, chúng tôi nghĩ rằng tới đây cần có sự sửa đổi sao cho phù hợp với thực tế.

Tôi lấy ví dụ như năm 2021 – 2022, chúng tôi xác định số lượng viên chức ngành giáo dục còn thiếu là hơn 65.980 người trên định mức của Bộ Giáo dục và Đào tạo nêu ra. Từ đó, chúng tôi sẽ báo cáo Ban Tổ chức Trung ương, báo cáo Ban chỉ đạo Trung ương về biên chế để giao biên chế giáo dục trong giai đoạn 2022-2026”, bà Trà nói.

Người đứng đầu ngành nội vụ cho hay, việc giao biên chế phải trên cơ sở định mức; nếu chỉ căn cứ theo điểm trường thì rất khó khăn, không chạy theo được.

“Các địa phương cố gắng sắp xếp lại quy mô, hệ thống trường lớp, nhất là trường liên cấp, dồn các điểm trường lẻ (ở vùng cao có nhiều nơi đang làm rất tốt, có những tỉnh giảm tới 800 điểm trường để đưa con em đồng bào về điểm trường trung tâm) thì chất lượng sẽ được nâng lên và giảm được đầu mối, từ đó giảm được biên chế. Tôi được biết có những tỉnh giảm được tới hơn 1.000 biến chế”, bà Trà cho hay.