Ngày 1/8/2024, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành quyết định về việc tách Trung tâm điều độ hệ thống điện quốc gia (A0) từ EVN và chủ trương thành lập Công ty TNHH MTV Vận hành hệ thống điện và thị trường điện quốc gia (NSMO) trực thuộc Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp.
Ngày 12/8/2024, NSMO chính thực được bàn giao từ Ủy ban quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp về Bộ Công Thương quản lý.
Ông Nguyễn Đức Ninh - quyền Tổng Giám đốc NSMO đã trả lời báo chí về "bước ngoặt lịch sử" chuyển giao ở cơ quan điều hành chiến lược của điện lực quốc gia.
Hoàn thành xuất sắc "nhiệm vụ kép"
PV: Năm 2024, mặc dù có biến động về cơ cấu tổ chức, song NSMO đã hoàn thành tốt nhiệm vụ quản lý, vận hành hệ thống điện an toàn, đảm bảo cung cấp đủ điện cho nền kinh tế xã hội. Xin ông điểm lại những thành tựu nổi bật của đơn vị sau 1 năm hoạt động?
Ông Nguyễn Đức Ninh: Năm 2024 đánh dấu một năm đặc biệt trong quá trình hoạt động của Trung tâm Điều độ Hệ thống điện quốc gia (A0) và nay là Công ty TNHH MTV vận hành hệ thống điện và thị trường điện quốc gia (NSMO).
Từ tháng 8/2024, đơn vị chính thức chuyển đổi thành NSMO với quá trình chuyển giao từ EVN về Uỷ ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp và sau đó là về Bộ Công Thương. Quá trình chuyển đổi này diễn ra trong bối cảnh hệ thống điện quốc gia gặp nhiều biến động và thách thức.
Tuy nhiên, NSMO vẫn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ lập kế hoạch vận hành và chỉ huy vận hành hệ thống điện. Dự kiến đến hết hết tháng 12 năm 2024, tổng sản lượng điện sản xuất và nhập khẩu hệ thống điện quốc gia ước đạt ~308,97 tỷ kWh, tăng ~9,82 % so với năm 2023. Sản lượng ngày cao nhất đã vượt qua ngưỡng 1 tỷ kWh/ ngày, đồng thời phụ tải cực đại hệ thống điện quốc gia đã đạt 48.955 MW, tăng trưởng 7,5% so với năm 2023.
Ông Nguyễn Đức Ninh - quyền Tổng Giám đốc Công ty TNHH MTV Vận hành hệ thống điện và thị trường điện quốc gia (NSMO).
Trong năm 2024, NSMO đã chỉ huy đóng điện đưa vào vận hành nhiều công trình nguồn, lưới điện mới và đảm bảo công tác vận hành hệ thống điện an toàn, liên tục, ổn định, tin cậy và chất lượng nhất.
Tổng nguồn điện mới hòa lưới năm 2024 là 1.588 MW, bao gồm 558,4 MW nguồn thủy điện, 236 MW nguồn thủy điện nhỏ, S1 - Vũng Áng II - 697 MW và 96,8 MW nguồn điện gió, nâng tổng công suất đặt hệ thống điện quốc gia lên 86.391 MW.
Trong năm 2024, công ty cũng đã thực hiện đóng điện nghiệm thu nhiều công trình đường dây và trạm biến áp quan trọng trên lưới điện 500kV, đặc biệt là đường dây 500kV mạch 3 từ Quảng Trạch đến Phố Nối.
Đây là công trình trọng điểm của hệ thống điện quốc gia trong năm 2024 và các năm tiếp theo, góp phần quan trọng vận hành hệ thống điện an toàn và ổn định, mang lại hiệu quả kinh tế và chính trị to lớn.
Công tác lập kế hoạch vận hành và lập lịch huy động thị trường điện (TTĐ) được thực hiện đúng quy định đảm bảo hệ thống điện vận hành an toàn và liên tục. Hiện có 112 nhà máy tham gia trực tiếp trong TTĐ với tổng công suất đặt 32.431 MW, chiếm khoảng 38% tổng công suất đặt toàn hệ thống, tăng 1% so với năm 2023. Năm 2024 có thêm 3 nhà máy mới tham gia thị trường với tổng công suất 1.396 MW.
Trong năm 2024, NSMO tiếp tục tham gia tích cực trong công tác phát triển thị trường điện bán buôn và bán lẻ như tham gia xây dựng cơ chế DPPA; Tham gia hoàn thiện và xây dựng tham gia sửa đổi thông tư, quy trình quy định liên quan đến vận hành hệ thống điện và thị trường điện; Tham gia các chương trình hợp tác quốc tế về phát triển thị trường điện.
Mặc dù còn có những tồn tại nhất định nhưng đánh giá tổng quát trong năm 2024, Ban lãnh đạo và toàn thể cán bộ trong NSMO đã làm việc với tinh thần và khí thế cao để hoàn thành xuất sắc "nhiệm vụ kép": đảm bảo hệ thống điện được vận hành an toàn, tin cậy, thị trường điện minh bạch, và đảm bảo sự chuyển đổi mô hình tổ chức thành công.
Khó khăn trong huy động vốn đầu tư
PV: Trong quá trình thực hiện tách, thành lập mới và chuyển về Bộ Công Thương, ông thấy có những thuận lợi, khó khăn gì?
Ông Nguyễn Đức Ninh: Trong quá trình thực hiện tách, thành lập mới và chuyển về Bộ Công Thương, thuận lợi lớn nhất là NSMO đã nhận được sự chỉ đạo sát sao của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; sự điều hành quyết liệt, kịp thời của Bộ Công Thương và các Bộ, ngành liên quan, cùng với sự phối hợp đồng bộ, hiệu quả của Tập đoàn Điện lực Việt Nam và các doanh nghiệp đối tác.
NSMO đã nhanh chóng kiện toàn, ổn định tổ chức bộ máy theo mô hình mới, chủ động, nỗ lực triển khai đồng bộ các biện pháp nhằm đảm bảo cung ứng điện trong mọi tình huống và đã hoàn thành xuất sắc "nhiệm vụ kép" được giao.
Đó là vừa duy trì sự ổn định, không bị gián đoạn trong quá trình chuyển đổi tổ chức, vừa tổ chức đóng điện và vận hành an toàn đường dây 500kV mạch 3, ứng phó hiệu quả với các cơn bão lớn, đặc biệt là siêu bão Yagi.
NSMO đã nhanh chóng tổ chức đóng điện và vận hành an toàn đường dây 500kV mạch 3.
Về khó khăn, thách thức, những khó khăn thách thức trong vận hành vẫn tồn tại từ các năm trước như hệ thống điện còn thiếu khả năng vận hành linh hoạt trong bối cảnh tỉ trọng nguồn năng lượng tái tạo tăng cao cũng như các nguồn nhiệt điện có khả năng đáp ứng kém.
Bên cạnh đó, trong năm 2024 đã phát sinh thêm các khó khăn, thách thức mới trong quá trình chuyển đổi mô hình, thành lập công ty như khối các phòng Quản trị của NSMO chưa có kinh nghiệm đối với mô hình Công ty TNHH MTV do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ nên có một số khó khăn trong giai đoạn đầu thành lập.
Chi phí và cơ chế tiền lương chưa hấp dẫn, nhất là trong khối công nghệ thông tin và bảo mật, dẫn đến khó khăn nhất định trong việc tuyển dụng, thu hút nhân tài. Cùng với đó, vốn điều lệ của NSMO nhỏ trong khi nhu cầu đầu tư để nâng cấp, hiện đại hóa hệ thống điện và điều hành giao dịch thị trường điện rất lớn dẫn đến NSMO rất khó khăn trong việc huy động vốn để đầu tư cho hạ tầng.
Khi trở thành công ty TNHH MTV, NSMO phát sinh nhiều các chi phí mới cho hoạt động của một Công ty, các chi phí này khi Điều độ quốc gia còn hạch toán phụ thuộc thường chưa phát sinh…
Tuyệt đối bảo đảm cung ứng điện - đáp ứng tăng trưởng 2 con số
PV: Trong năm 2025, đơn vị sẽ triển khai chương trình kế hoạch gì để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao?
Ông Nguyễn Đức Ninh: Trong bối cảnh nền kinh tế bắt đầu hồi phục trở lại, nhu cầu điện năng trong năm 2025 dự kiến tiếp tục tăng trưởng cao trong khi nguồn điện mới không được bổ sung tương xứng với nhu cầu tăng trưởng phụ tải. Do đó, công tác vận hành hệ thống điện quốc gia trong năm 2025 có xu hướng căng thẳng hơn trong năm 2024 và dự kiến sẽ gặp nhiều khó khăn, thách thức.
Để đảm bảo đáp ứng các tiêu chuẩn vận hành, an toàn, tin cậy và kinh tế hệ thống điện thì công tác tính toán, vận hành hệ thống điện quốc gia nói chung và miền Bắc nói riêng năm 2025 sẽ tiếp tục có rất nhiều thử thách đối với NSMO.
NSMO xác định các mục tiêu chính của năm 2025 gồm đảm bảo vận hành hệ thống điện an toàn, ổn định, thị trường điện minh bạch và tối ưu trong bối cảnh công tác đảm bảo an ninh cung ứng điện năm 2025. Tăng cường hoàn thiện, đầu tư về cơ sở hạ tầng, công cụ kỹ thuật trong năm bản lề 2025 với tầm nhìn đến năm 2030, đáp ứng sự phát triển của hệ thống điện Việt Nam – theo Tổng sơ đồ Điện lực quốc gia VIII.
Bảo đảm cung ứng đủ điện, an toàn, hiệu quả phục vụ phát triển kinh tế - xã hội.
Trước mắt, NSMO cần tích cực, chủ động đề xuất, phối hợp với các Cục, Vụ chức năng thuộc Bộ Công Thương trong công tác xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật quy định chi tiết thi hành Luật Điện lực (sửa đổi), đặc biệt đối với các lĩnh vực liên quan đến vận hành hệ thống điện và thị trường điện.
Tập trung mọi nguồn lực nhằm vận hành an toàn, ổn định hệ thống điện và minh bạch thị trường điện, bảo đảm an ninh cung cấp điện năm 2025 với các kịch bản phụ tải tăng trưởng cao khoảng 12%-14%, phù hợp với mục tiêu tăng trưởng GDP từ 8% trở lên theo chỉ đạo của Chính phủ và Lãnh đạo Bộ Công Thương.
NSMO sẽ chủ động phối hợp với vụ Tổ chức Cán bộ - Bộ Công Thương sớm kiện toàn tổ chức công ty.
Về tầm nhìn dài hạn cần đẩy mạnh các hoạt động hợp tác quốc tế để học hỏi kinh nghiệm, nâng cao trình độ đội ngũ kỹ sư, hoàn thiện mô hình điều độ, chuẩn bị sẵn sàng về cơ sở hạ tầng nhằm đáp ứng yêu cầu triển khai Tổng sơ đồ 8 (hiệu chỉnh) và yêu cầu vận hành hệ thống điện quy mô lớn trong khu vực.
Đồng thời, tích cực tham gia đề xuất xây dựng các cơ chế vận hành mới cho hệ thống điện trong tương lai, bao gồm tích hợp các nguồn năng lượng mới (năng lượng tái tạo, điện hạt nhân, hydrogen, hệ thống lưu trữ năng lượng…) cũng như thúc đẩy phát triển thị trường điện Việt Nam, bảo đảm minh bạch, công bằng, hiệu quả.
PV: Xin cảm ơn những chia sẻ của ông!
