Tình trạng hạn hán tồi tệ nhất lịch sử khiến mực nước các con sông ở lưu vực sông Amazon xuống mức thấp kỷ lục.
Mực nước sông Solimoes, một trong những nhánh chính của sông Amazon hùng vĩ bắt nguồn từ dãy núi Andes của Peru, đã hạ xuống mức thấp nhất từng được ghi nhận tại Tabatinga, thị trấn của Brazil nằm gần biên giới với Colombia.
Mực nước sông Solimoes thấp hơn 4,25m so với mức trung bình nửa đầu tháng 9. Hồ Tefé - nơi có hơn 200 con cá heo nước ngọt chết trong đợt hạn hán năm ngoái, cũng đã khô cạn, khiến nơi sinh sống của loài động vật đang có nguy cơ tuyệt chủng bị đe dọa.
Một chiếc sà lan Hopper mắc cạn trên bãi cát ở sông Solimoes, một trong những nhánh lớn nhất của sông Amazon. Ảnh: Reuters
Hiện, mực nước của hồ này thấp hơn 2,92m so với mức trung bình trong cùng kỳ năm ngoái và dự kiến sẽ tiếp tục giảm.
"Chúng ta đang trải qua một năm quan trọng. Năm nay, hạn hán đã phá vỡ kỷ lục của năm ngoái. Biến đổi khí hậu không còn là vấn đề của 10 hay 20 năm nữa. Nó đã xảy ra với mức độ lớn hơn nhiều so với những gì chúng ta tưởng tượng", người phát ngôn của tổ chức Greenpeace Romulo Batista cho biết.
Tình trạng hạn hán nghiêm trọng đã làm tái diễn tình trạng cá heo nước ngọt Amazon tử vong.
Ngày 20/9, bà Miriam Marmontel, người đứng đầu dự án bảo vệ cá heo thuộc Viện Phát triển Bền vững Mariaura (Brazil) đã lên tiếng cảnh báo về tình trạng cá heo nước ngọt vùng Amazon tử vong bất thường.
Lời cảnh báo này được đưa ra khi các nhà khoa học liên tiếp phát hiện ra xác loài động vật quý hiếm này dạt vào các bờ cát dọc hồ Tefé. Trong tuần trước, mỗi ngày nhóm nghiên cứu ghi nhận ít nhất 1 trường hợp tử vong tương tự. Ít nhất 2 cá thể đã chết do va chạm với thuyền bè trong các vùng nước nông.
Người đứng đầu dự án bảo vệ cá heo thông tin thêm: Đợt hạn hán kéo dài tại Brazil vừa qua đã khiến các nhánh sông lớn trong lưu vực Amazon khô cạn, từ đó thu hẹp môi trường sống tự nhiên của cá heo hồng, trong khi đó nhiệt độ nước cũng tăng lên nhanh chóng.
"Không ai lường trước đợt hạn hán này lại đến nhanh, thậm chí nghiêm trọng hơn cả năm ngoái. Dù số lượng cá heo hiện tại chết chưa nhiều, nhưng mùa khô sẽ vẫn còn kéo dài hơn 1 tháng nữa. Mực nước tại các nhánh sông sẽ tiếp tục giảm", bà Miriam Marmontel lo ngại.
Không chỉ cá heo, các cộng đồng dân cư ven lưu vực Amazon cũng đang phải chịu ảnh hưởng nặng nề từ hiện tượng thời tiết cực đoan. Nước quá cạn khiến thuyền bè không thể di chuyển, đẩy người dân vào cảnh bị cô lập. Những ngôi nhà nổi của họ giờ nằm trơ trọi trên nền cát khô.
Ông Francisco Alvaro Santos, một ngư dân tại hồ Tefé, nói: "Đây là lần đầu tiên ngôi nhà nổi của tôi bị mắc cạn. Nước là tất cả với chúng tôi. Nó là một phần của cuộc sống hằng ngày và là phương tiện di chuyển chính của mọi người ở đây. Không có nước, chúng tôi chẳng có gì cả".
Cá heo nước ngọt Amazon là loài động vật có vú với màu hồng nổi bật. Đây là loài cá độc đáo chỉ có thể được tìm thấy ở các con sông vùng Nam Mỹ; cũng là một trong số ít loài cá heo nước ngọt hiếm hoi còn sót lại trên Trái đất. Chu kỳ sinh sản chậm cũng là một trong những nguyên nhân khiến quần thể của chúng đặc biệt dễ bị tổn thương.
Minh Hoa (t/h theo báo Tiền Phong, báo Nhân dân)
