Các nhà lãnh đạo thế giới đang đến New York để tham dự Tuần lễ cấp cao Đại hội đồng Liên Hợp Quốc (UNGA), dự kiến khai mạc vào ngày 23/9 và kéo dài đến ngày 27/9.
Sự kiện sẽ chứng kiến bài phát biểu của các đại diện, thường là nguyên thủ quốc gia hoặc người đứng đầu chính phủ, từ 193 quốc gia thành viên và 2 quốc gia quan sát viên, Tòa thánh Vatican và Nhà nước Palestine.
Tuy nhiên, đại diện Palestine dự kiến sẽ tham dự kỳ họp của UNGA năm nay thông qua liên kết video, sau khi Bộ Ngoại giao Mỹ từ chối cấp thị thực cho các quan chức đại diện cho chính quyền Palestine, bao gồm cả Tổng thống Mahmoud Abbas.
Dưới sự chủ trì của Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres, sự kiện này diễn ra trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị gia tăng, với các chủ đề chính xoay quanh các cuộc chiến ở Gaza và Ukraine, sự công nhận ngày càng tăng của phương Tây đối với Nhà nước Palestine, cũng như căng thẳng hạt nhân với Iran.
Ông Guterres mô tả đây là thời điểm "biến động – thậm chí chưa từng có tiền lệ", với các chia rẽ địa chính trị ngày càng sâu sắc, xung đột lan rộng và hợp tác quốc tế bị thử thách nghiêm trọng.
Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres trong cuộc họp báo tại New York, ngày 16/9/2025. Ảnh: Asharq Al Awsat
Tổng thống Mỹ Donald Trump, trong nhiệm kỳ thứ hai, sẽ phát biểu vào ngày 23/9, đánh dấu sự trở lại của ông với diễn đàn quốc tế mà ông thường chỉ trích nặng nề, đồng thời thúc đẩy cắt giảm tài trợ cho Liên Hợp Quốc.
Nhà lãnh đạo Mỹ cũng cáo buộc tổ chức quốc tế này không giúp ông làm trung gian hòa giải trong nhiều cuộc xung đột khác nhau.
"Liên Hợp Quốc đang nỗ lực rất mạnh mẽ trong việc hòa giải hòa bình… nhưng chúng tôi không có cả củ cà rốt lẫn cây gậy", ông Guterres nói.
Hội đồng Bảo an (UNSC) là cơ quan duy nhất của tổ chức này có thể áp đặt các biện pháp trừng phạt, nhưng đã rơi vào bế tắc trong các cuộc xung đột ở Gaza và Ukraine vì Mỹ và Nga là những thành viên có quyền phủ quyết.
"Mỹ có cả củ cà rốt lẫn cây gậy. Vì vậy, trong một số trường hợp, nếu có thể kết hợp cả hai, tôi nghĩ chúng ta có thể có một cách rất hiệu quả để đảm bảo rằng ít nhất một tiến trình hòa bình nào đó có thể dẫn đến một kết quả thành công", ông Guterres nói.
Ông Guterres và ông Trump dự kiến sẽ gặp nhau chính thức lần đầu tiên kể từ khi ông Trump trở lại nhiệm sở vào tháng 1, và đây là một trong hơn 150 cuộc họp song phương mà Tổng thư ký Liên Hợp Quốc cho biết ông đã lên lịch, gọi tuần lễ này là "World Cup ngoại giao".
Cuộc chiến ở Gaza và sự công nhận Nhà nước Palestine
Cuộc chiến giữa Israel và Hamas tại dải Gaza, tái bùng phát từ ngày 7/10/2023, đã sắp tròn 2 năm, với khủng hoảng nhân đạo ngày càng nghiêm trọng.
Theo Reuters, một tổ chức theo dõi toàn cầu cảnh báo rằng nạn đói đã lan rộng và có nguy cơ bùng phát mạnh mẽ hơn vào cuối tháng 9, trong bối cảnh Israel vừa phát động cuộc tấn công vào thành phố Gaza tuần trước.
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu sẽ phát biểu tại UNGA vào ngày 26/9. Đại sứ Israel tại Liên Hợp Quốc Danny Danon nhấn mạnh rằng cuộc chiến sẽ không kết thúc nếu không giải quyết vấn đề con tin bị Hamas giam giữ.
Người dân Palestine từ thành phố Gaza chạy về phía nam cùng với đồ đạc của họ, gần trại tị nạn Nuseirat ở trung tâm Dải Gaza, ngày 19/9/2025. Ảnh: Getty
Trước thềm Tuần lễ cấp cao của UNGA, tại một sự kiện vào ngày 22/9, các nước châu Âu như Pháp, Bỉ và Malta dự kiến sẽ chính thức công nhận Nhà nước Palestine, nhằm hồi sinh hy vọng về giải pháp hai nhà nước.
Vương quốc Anh, cùng Australia và Canada hôm 21/9 đã công bố quyết định chính thức công nhận Nhà nước Palestine, trong một động thái phối hợp của Khối Thịnh vượng chung, bất chấp sự phản đối từ Mỹ và Israel. Bồ Đào Nha cũng đã thực hiện bước đi tương tự.
Xung đột ở Ukraine và vấn đề hạt nhân Iran
Cuộc chiến ở Ukraine cũng sẽ là chủ đề chính trong chương trình nghị sự thảo luận của các nhà lãnh đạo. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky dự kiến sẽ có bài phát biểu quan trọng vào ngày 24/9 trong bối cảnh đàm phán hòa bình lâm vào bế tắc.
Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergey Lavrov dự kiến sẽ thay mặt Tổng thống Nga Vladimir Putin có bài phát biểu trước UNGA vào ngày 27/9.
Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc (UNSC) gồm 15 thành viên, chịu trách nhiệm duy trì hòa bình và an ninh quốc tế, có thể sẽ tổ chức các cuộc họp về Ukraine và Gaza trong phiên họp cấp cao của Đại hội đồng, các nhà ngoại giao cho biết trên Reuters.
Cũng sẽ có các cuộc đàm phán ngoại giao vào phút chót tại New York về chương trình hạt nhân của Iran khi Tehran tìm cách tránh việc bị tái áp đặt các lệnh trừng phạt theo "cơ chế snapback" từ ngày 28/9.
Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian và Bộ trưởng Ngoại giao Abbas Araqchi dự kiến sẽ có mặt tại New York để tham dự Tuần lễ cấp cao UNGA.
Đại hội đồng năm nay cũng dự kiến sẽ có các cuộc tranh luận về các mục tiêu phát triển bền vững và khí hậu, các cuộc khủng hoảng nhân đạo khác và cải cách năng lực hoạt động của Liên Hợp Quốc – sáng kiến UN80 – được công bố lần đầu vào tháng 3.
Minh Đức (Theo Reuters, Euronews)
