Theo Quyết định số 49/2011/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, các loại xe ô tô sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới phải áp dụng tiêu chuẩn khí thải mức 5 từ ngày 1/1/2022.
Tính đến thời điểm hiện tại, các thành viên Hiệp hội các nhà sản xuất ôtô Việt Nam (VAMA) đều đã sẵn sàng cho lộ trình này.
Chủ động đầu tư, nâng cấp
Theo VAMA, nhằm tuân thủ Quyết định số 49/2011/QĐ-TTg quy định lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải mức 5, ngay từ những ngày đầu quyết định được ban hành, các hãng xe thuộc VAMA đã chủ động lên kế hoạch đầu tư, nâng cấp các thiết bị và công nghệ cho các mẫu xe để đáp ứng tiêu chuẩn mới.
Hiện nay, tất cả các thành viên VAMA đều đã sẵn sàng đưa ra thị trường các dòng xe đạt tiêu chuẩn khí thải mức 5 theo đúng lộ trình. VAMA cũng đã, đang và sẽ triển khai các hoạt động truyền thông để nâng cao nhận thức cho người tiêu dùng về tiêu chuẩn khí thải mức 5; tổ chức các diễn đàn, hội thảo chuyên ngành; xây dựng bộ nhận diện dành riêng cho các xe đạt tiêu chuẩn khí thải mức 5.
Từ đầu năm 2022, khi các hãng có kế hoạch đưa các mẫu xe đạt tiêu chuẩn khí thải mức 5 ra thị trường, nhân viên bán hàng và đội ngũ kỹ thuật sẽ đóng vai trò then chốt trong việc tư vấn và hỗ trợ khách hàng tìm hiểu và nắm rõ các khuyến cáo quan trọng về việc sử dụng xe và nhiên liệu nhằm giảm thiểu rủi ro.
Ngoài ra, VAMA còn phối hợp với VINPA (Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam) để mở rộng mạng lưới cung cấp và triển khai các hoạt động truyền thông hỗ trợ khách hàng trong việc tiếp cận nhiên liệu mức 5, xây dựng Bộ câu hỏi thường gặp (FAQs) về tiêu chuẩn khí thải mức 5 nhằm giải đáp những thắc mắc của người tiêu dùng và khách hàng trong quá trình áp dụng tiêu chuẩn mới.
Theo Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam, hiện tại, dầu diesel mức 5 (DO-V) có bán tại hơn 1.100 cửa hàng xăng dầu tại tất cả các tỉnh thành trên toàn quốc. Tuy nhiên, Việt Nam chưa có trạm nào có xăng đạt Euro 5. Xăng mức 5 sẽ có bán trên thị trường kể từ ngày 1/1/2022 theo đúng lộ trình của Chính phủ.
Ngoài ra, theo kế hoạch, VINPA sẽ mở rộng mạng lưới cung cấp nhiên liệu mức 5 nhằm đáp ứng nhu cầu của thị trường. Khi đó, người tiêu dùng có thể tìm kiếm địa điểm bán nhiên liệu mức 5 thông qua các chỉ dẫn của các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu, hoặc thông qua ứng dụng Logigo, Petrolimex có thể tải về từ cửa hàng AppStore hoặc Google Play trên các thiết bị thông minh.
Khu vực bán hàng (thường ở cột bơm) của cửa hàng xăng dầu phải niêm yết, ghi rõ tên loại nhiên liệu và mức tiêu chuẩn phù hợp với tiêu chuẩn khí thải.
Về lo ngại xe trang bị Euro 5 và OBD (hệ thống chẩn đoán trên xe) không đăng kiểm được do nhiên liệu không đáp ứng tiêu chuẩn khí thải Euro 5, đại diện VAMA cho biết: “Các xe trước khi bán ra thị trường đều được cơ quan quản lý chất lượng là Cục Đăng kiểm Việt Nam cấp giấy chứng nhận an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường (cho từng xe nhập khẩu nguyên chiếc hoặc cho kiểu loại xe sản xuất trong nước).
Ngoài ra, còn có giấy chứng nhận xuất xưởng cho từng chiếc xe sản xuất trong nước để đảm bảo rằng các xe đó thỏa mãn các quy định kỹ thuật của Việt Nam và hoàn toàn đăng kiểm được."
Những lưu ý khi áp dụng tiêu chuẩn khí thải mức 5
Xăng mức 5 có yêu cầu kỹ thuật cao hơn hẳn xăng mức thấp hơn. Việc xe trang bị Euro 5 nhưng sử dụng nhiên liệu không đáp ứng được tiêu chuẩn có thể xảy ra báo lỗi hoặc hư hỏng một số chi tiết như kim phun nhiên liệu, hệ thống DPF (bộ lọc hạt của động cơ điêzen), cảm biến A/F (cảm biến oxy dải rộng), cảm biến ôxy…; làm giảm tuổi thọ động cơ do hàm lượng lưu huỳnh cao trong nhiên liệu; hình thành axit H2SO4 gây ăn mòn các chi tiết truyền động trong động cơ…
Khi hệ thống xử lý khí thải báo lỗi, công suất động cơ sẽ bị giới hạn, gây ra tình trạng yếu máy và tăng hao nhiên liệu.
VAMA khuyến cáo khách hàng cần sử dụng nhiên liệu có mức tiêu chuẩn tương đương hoặc cao hơn tiêu chuẩn khí thải của xe. Nếu xe bị báo lỗi hoặc hư hỏng chi tiết do nhiên liệu không đáp ứng Euro 5, tùy thuộc vào chính sách của mỗi hãng mà khách hàng sẽ được hỗ trợ xử lý và bảo hành.
Như vậy, các động cơ đạt tiêu chuẩn Euro 5 sử dụng nhiên liệu mức 5 là hợp lý nhất, tránh hoặc giảm thiểu việc sử dụng lẫn các loại xăng dầu có mức chất lượng khác.
Giá xe có tăng sau khi áp dụng tiêu chuẩn Euro 5?
Anh Nguyễn Thế Chương (quận 3, Tp.HCM) cho biết đang có ý định mua xe mới vào cuối năm nay vì theo anh thì thời điểm cuối năm, các nhà sản xuất ô tô sẽ “chiêu mộ” khách hàng bằng nhiều hình thức ưu đãi hấp dẫn. Tuy muốn mua xe nhưng anh Chương lại băn khoăn bởi tới thời điểm này, các loại xe sẽ phải áp dụng tiêu chuẩn khí thải mới. “Tiêu chuẩn khí thải sẽ áp dụng tại thời điểm mua xe hay áp dụng cho những lần kiểm định xe sau đó nữa và nếu đời xe năm 2021 nhưng ký hợp đồng mua bán năm 2022 thì sẽ áp dụng mức tiêu chuẩn khí thải nào” - anh Chương băn khoăn.
Đại diện một hãng lắp ráp ô tô tại Việt Nam chia sẻ theo quy định, tiêu chuẩn khí thải Euro 5 sẽ áp dụng đối với các loại xe sản xuất sau ngày 31/12/2021. Như vậy, đối với những dòng xe đã sản xuất trước đó và đã cấp giấy chứng nhận đầy đủ thì không thể quay trở lại nhà sản xuất. “Nghĩa là sau ngày 31/12/2021, chúng tôi đăng ký mẫu xe mới sẽ phải đăng ký về kiểu loại với Cục Đăng kiểm, theo đó mẫu xe này sẽ phải đáp ứng tiêu chuẩn khí thải Euro 5” - vị này cho biết thêm.
Chuyên gia ô tô, xe máy Nguyễn Minh Đồng cho biết ở Đức, châu Âu hay Mỹ đã áp dụng tiêu chuẩn khí thải Euro 6, tiêu chuẩn khí thải Euro 5 đã áp dụng khoảng bốn năm trước. Trung bình khoảng 3-4 năm quy định về khí thải sẽ tăng một mức, theo đó mức khí thải giảm khoảng 50% so với trước.
“Việt Nam nhập khẩu nhiều mẫu xe từ các nước như Thái Lan, trong khi đó nước này mới chỉ áp dụng tiêu chuẩn khí thải Euro 4. Như vậy, các nhà nhập khẩu nguyên chiếc sẽ phải lắp thêm bộ xúc tác khí thải” - ông Đồng cho hay.
Theo ông Đồng, về nguyên tắc, nếu lắp thêm bộ xúc tác sẽ tốn khoảng 20 USD, trong khi đó giá bán lẻ trên thị trường lên tới 2.000 USD.
“Từ trước đến nay, thị trường bán lẻ linh kiện xe thường có giá cao gấp 5-10 lần so với việc các nhà sản xuất đặt hàng theo lô. Do đó, nếu các hãng sản xuất có kế hoạch ngay từ đầu thì sẽ không tác động nhiều đến giá xe” - ông Đồng nói.
Còn theo ông Nguyễn Trung Hiếu, Trưởng tiểu ban Kỹ thuật Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam nhận định, giá thành sản xuất xe có thể tăng thêm đôi chút, đặc biệt là đối với xe động cơ dầu bởi việc làm sạch khí thải để đáp ứng tiêu chuẩn mức 5 sẽ phức tạp hơn. Còn động cơ xăng mức tăng không đáng kể.
“Nhưng đó là tăng về giá thành. Còn trên thực tế giá bán có thể tăng hoặc giữ nguyên, thậm chí là giảm tuỳ thuộc vào doanh nghiệp và thị trường quyết định. Ví dụ như để cạnh tranh, giá xe vẫn có thể giảm xuống. Bên cạnh đó, do sử dụng động cơ đáp ứng tiêu chuẩn khí thải mới nên đó có thể là bản nâng cấp, bổ sung thêm một số trang bị nên tăng giá bán cũng là điều dễ hiểu”, ông Hiếu nói thêm.
Về tiêu chuẩn khí thải mức 5
Tiêu chuẩn khí thải mức 5 là tiêu chuẩn về phép thử và giới hạn chất gây ô nhiễm có trong khí thải tương ứng với mức Euro 5 được quy định trong quy định kỹ thuật về khí thải xe cơ giới của Ủy ban kinh tế châu Âu của Liên Hợp quốc hoặc trong chỉ thị của Liên minh châu Âu áp dụng đối với xe cơ giới sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới.
Từ ngày 1/1/2022, các loại xe ô tô sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới phải áp dụng tiêu chuẩn khí thải mức 5 theo Quyết định số 49/2011/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Cả 2 tiêu chuẩn mức 4 (đang được áp dụng) và mức 5 đều nhằm tạo ra những sản phẩm sạch hơn, giúp giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Tuy nhiên, tiêu chuẩn khí thải mức 5 có những yêu cầu cao hơn, chặt chẽ hơn cũng như công nghệ mới hơn.
Hương Anh (tổng hợp)
