CWD, còn được gọi là "bệnh hươu zombie", là một dạng bệnh gây rối loạn thoái hóa não tiến triển, không thể điều trị cũng như chưa có vắc-xin phòng ngừa và có thể dẫn đến tử vong. Căn bệnh được ghi nhận ở các cá thể hươu, nai, nai sừng xám, nai sừng tấm ở các vùng phía Bắc nước Mỹ, Canada, Na Uy và Hàn Quốc.
Bệnh CWD là do prion, tác nhân gây bệnh lây truyền bất thường làm thay đổi não và hệ thần kinh của vật chủ, khiến động vật bị nhiễm bệnh chảy nước dãi, hôn mê, té ngã và nhìn chằm chằm vô hồn.
Các chuyên gia mô tả, căn bệnh này là một "thảm họa diễn biến chậm" trong một báo cáo gần đây của báo The Guardian.
Tiến sĩ Cory Anderson, một nhà nghiên cứu về CWD tại Đại học Minnesota, giải thích, căn bệnh này "luôn gây tử vong, không thể chữa khỏi và rất dễ lây lan". Ông đồng thời cảnh báo rằng, căn bệnh này gần như không thể diệt trừ một khi nó lây nhiễm ra môi trường. Các nhà khoa học lưu ý, CWD có khả năng chống lại chất khử trùng, formaldehyd, bức xạ và đốt ở nhiệt độ 600°C và có thể tồn tại trong bụi bẩn hoặc trên các bề mặt trong nhiều năm.
Theo bà Breanna Ball thuộc Cục Thú săn và Cá của Mỹ, năm 2022, căn bệnh này đã được phát hiện trong khoảng 800 mẫu được thu thập từ hươu, nai sừng tấm và nai sừng xám trên khắp bang Wyoming. Bà Breanna Ball cho biết, tỉ lệ lây nhiễm CWD đã gia tăng so với những năm trước.
Các nhà khoa học đặc biệt lo ngại rằng căn bệnh này dường như đã xâm nhập vào Công viên Quốc gia Yellowstone trong những tháng gần đây. Cựu Giám đốc y tế động vật của Cơ quan Cá và Động vật hoang dã Liên bang Mỹ, Tiến sĩ Thomas Roffe, giải thích, hệ sinh thái của công viên hiện hỗ trợ số lượng lớn nhất và đa dạng nhất các loài động vật có vú hoang dã lớn trên lục địa. Việc không kiềm chế được sự lây lan của CWD có thể khiến hàng triệu người đến thăm Yellowstone mỗi năm có thể mắc bệnh này.
Một cuộc khảo sát địa chất của Mỹ được công bố hồi đầu tháng 12/2023 cho thấy, căn bệnh này hiện đang xuất hiện ở 32 bang thuộc Mỹ cũng như 3 tỉnh của Canada.
Theo Liên minh vì Động vật hoang dã Công cộng, cho đến nay, vẫn chưa có trường hợp CWD lây sang người được báo cáo, mặc dù ước tính có tới 15.000 động vật bị nhiễm bệnh đã được con người tiêu thụ vào năm 2017.
Tuy nhiên, các nhà dịch tễ học ở Mỹ và Canada cảnh báo, đây chỉ là vấn đề thời gian vì căn bệnh này là một phần của một loạt các rối loạn thần kinh gây tử vong, bao gồm bệnh bò điên hay bệnh não xốp ở bò (BSE).
"Dịch bò điên bùng phát ở Anh là ví dụ cho thấy chỉ sau một đêm mọi thứ có thể ập đến ở mức độ hỗn loạn như thế nào, khi dịch bệnh lây từ gia súc sang người", tờ The Guardian dẫn lời Tiến sĩ Cory Anderson, nhà nghiên cứu CWD của Đại học bang Minnesota (Mỹ).
"Chúng tôi đang nói về khả năng diễn ra vụ việc tương tự. Không ai nói rằng chuyện này sẽ xảy ra, nhưng quan trọng là chúng ta cần phải chuẩn bị", Tiến sĩ Anderson nhấn mạnh.
Anh đã phải xử lý 4,4 triệu gia súc sau khi dịch bò điên lan rộng trong thập niên 1980 và 1990, do bò được cho ăn thịt và xương động vật mắc bệnh.
Căn bệnh tấn công hệ thần kinh trung ương ở gia súc, khiến chúng có hành vi bất thường, di chuyển khó khăn và giảm thể trọng trước khi tử vong.
Kể từ năm 1995, 178 người đã thiệt mạng do nhiễm biến thể bệnh bò điên.
Minh Hoa (t/h)
