Cam phu nhân là một mỹ nữ nổi tiếng thời kỳ Tam Quốc. Sinh ra trong một gia đình nghèo hèn, từ nhỏ Cam thị đã được một người xem tướng nói rằng: “Cô gái này sau này sẽ phú quý vô cùng, được một vị quý nhân nâng đỡ”. Sau khi Lưu Bị khởi binh tại Dự Châu đã nạp Cam thị làm thiếp. Sau đó mấy người vợ cả của Lưu Bị đều đều qua đời, Cam phu nhân vì thế mà trở thành vợ cả, sau sinh hạ được A Đẩu. Tiếc là nàng mệnh bạc, chết vì bạo bệnh ở tuổi 24.
Tương truyền dung mạo của Cam phu nhân khi trưởng thành không giống với những phụ nữ bình thường khác, 18 tuổi đã trở thành mỹ nữ rất được Lưu Bị mê đắm. Lưu Bị thường để cô cùng ở trong trướng lụa, đứng ở ngoài trời mà nhìn, Cam thị giống như tuyết trắng ngưng tụ dưới ánh trăng vậy.
Cam phu nhân, vợ của Lưu Bị trên phim.
Ở Hà Nam có người muốn lấy lòng Lưu Bị, dâng tặng một tượng ngọc cao ba thước (khoảng 1m), Lưu Bị đem tượng ngọc này để cạnh Cam phu nhân, thường bắt Cam phu nhân trong đêm phải bỏ hết y phục để so sánh với người ngọc ở bên. Lưu Bị chơi đùa Cam phu nhân không khác gì pho tượng bằng ngọc, thường nói: “Điều quý của ngọc là ở chỗ nó có thể so với cái đức của người quân tử. Hơn nữa lại có thể đẽo tạc thành nhân hình thì khó mà bỏ đi được”.
Sự thanh khiết, nồng ấm của Cam phu nhân và tượng ngọc không có sự phân biệt, mọi người nhìn không biết đâu là người ngọc, đâu là Cam phu nhân. Vì thế Cam phu nhân rất muốn phá hủy tượng ngọc. Bà từng khuyên Lưu Bị rằng:
“Trước đây Tử Hãn không lấy ngọc làm quý, sách Xuân Thu vì thế mà khen ngợi. Hiện tại Ngô và Ngụy đều chưa diệt được, làm sao có thể vui chơi mà quên chí của mình. Phàm là thứ gì sinh ra dâm cảm đều không nên dùng”. Lưu Bị nghe những lời đại nghĩa của Cam phu nhân mới bỏ tượng ngọc.
Ngoài Cam, My phu nhân và em gái Tôn Quyền, Lưu Bị còn lấy người vợ nữa là Ngô phu nhân. Ngô Thị từ nhỏ đã mồ côi cả cha lẫn mẹ. Trước khi chết, cha của Ngô Thị đã gửi gắm nàng cho Ích Châu Mục là Lưu Yên. Lưu Yên nghe thầy tướng số nói Ngô thị có quý tướng, sau này ắt hẳn giàu sang, phú quý tột bậc có thể làm tới hoàng hậu, vì vậy muốn cưới nàng làm vợ. Nhưng do ông ta và cha nàng là bạn bè lâu năm, nay lại lấy con bạn thì thật không phải, vì thế Lưu Yên đành cưới Ngô Thị cho con trai mình là Lưu Xương. Lưu Xương sau đó chết sớm, Ngô Thị trở thành góa phụ.
Khi Lưu Bị lấy thành Ích Châu, quần thần khuyên ông ta lấy Ngô Thị. Lưu Bị nghĩ rằng mình với Lưu Xương là người cùng họ, lấy Ngô Thị e không tiện. Tuy nhiên cuối cùng, do quần thần khuyên nhủ, Lưu Bị quyết định nạp Ngô Thị làm thiếp. Sau này khi xưng vương, Lưu Bị lập Ngô Thị làm vương hậu, khi xưng đế thì lập làm hoàng hậu.
Hải Nam