Nguồn gốc tục hái lộc đầu năm
Theo tích xưa kể, từ thời Vua Hùng đã xuất hiện tục hái lộc. Chuyện kể rằng khi các con đã khôn lớn, Vua Hùng chọn ngày lành tháng tốt làm lễ tế trời đất trên đỉnh núi Nghĩa Lĩnh (thuộc tỉnh Phú Thọ hiện nay) cầu trời đất phù hộ cho mưa thuận gió hòa, muôn dân no ấm.
Chờ lúc sang canh vua cùng hoàng hậu vào rừng hái lộc đầu xuân. Sáng sớm, khi mặt trời xuất hiện đằng đông, vua chia cho mỗi người con một cành lộc và dạy rằng: "Non ở nhà, già đi ấp. Chẵn lên non, còn xuống biển".
Các con hãy mang cành lộc này đi trấn giữ các phương, răn dạy dân làm ăn trên đường đi nếu gặp điều gì không may, các con hãy mang cành lộc còn đượm sương sớm này mà vẩy lên trời thì thú dữ, ma tà sẽ bỏ chạy không hại được các con.
Trải qua mấy nghìn năm, nét đẹp này còn lưu truyền mãi mãi, tục xin lộc đầu xuân cầu may trong dân gian nhất là khu vực thuộc kinh đô Văn Lang xưa. Cùng với nhiều phong tục khác, xin lộc đầu xuân đã quen thuộc và trở thành nét văn hóa Tết trong đời sống của người Việt Nam.
Ý nghĩa tục hái lộc đầu xuân
Vào thời khắc giao thừa hay sớm mùng 1 Tết, người ta đến đình chùa, đền phủ để hái một cành lộc non mang về nhà, với mong muốn được Thần, Phật linh thiêng ban cho tài lộc, may mắn suốt năm.
Đó là những cành lộc rất nhỏ trên những thân cây có sức sống mạnh mẽ như si, sung, xanh, đa... Họ mang về, treo trước hiên nhà hoặc cắm vào bình hoa, có nơi còn treo ở gian giữa hoặc cửa ra vào để trừ ma quỷ, hay có ý báo là đã rước phúc lộc về nhà.
Theo các nhà nghiên cứu về văn hóa dân tộc, phong tục hái lộc đầu xuân là một nét đẹp văn hóa. Lộc là nụ đầu tiên, mầm non mới nhú. Hái lộc ở nơi đền chùa linh thiêng mang ngụ ý xin được hưởng chút lộc của Thần, Phật ban cho để cả năm thuận lợi, phát tài phát lộc.
Hái lộc xuân là nét văn hóa đẹp của người Việt Nam, trong thời khắc giao hòa giữa đất trời thì việc hái lộc về nhà là điều mà nhiều người rất thích, đó là quan niệm mong muốn mang về những điều tốt đẹp với ý nghĩa ''Tống cố, nghinh tân”, xua đi những điều không may mắn trong năm cũ, mong những điều tốt đẹp sẽ đến trong năm mới…
Hái lộc đầu năm thế nào cho đúng?
Cách hái lộc đầu năm đúng nhất để đem tài lộc về nhà.
Chuyên gia phong thủy Phạm Cương (công ty tư vấn phong thủy, nhà ở Nhà Xuân) cho biết: “Hái lộc đầu năm là một tục lệ đẹp của nguời Việt. Hái lộc hay rước lộc có nghĩa là gặt hái tài lộc, cũng có nghĩa là đem cành lộc non tươi vào nhà. Vì thế, hành động mang cành lá non vào nhà cũng như mang lộc vào nhà vậy”.
Chuyên gia này cho rằng, đêm giao thừa hoặc ngày đầu năm, người dân có thể tới đền chùa hoặc những nơi công cộng như công viên, vuờn hoa nơi nhiều sinh khí để hái những cành lá non về cắm trong nhà hoặc cắm trên bàn thờ. Nhưng mọi người lưu ý không hái cành quá to vì làm vậy sẽ phá hủy môi truờng trong những ngày đầu năm, có thể làm chúng ta xui xẻo cả một năm trời.
Mọi người chỉ cần một cành lá nhỏ bé nhưng tâm hồn vui vẻ, hướng thiện, đầy ắp hạnh hiếu thì phúc lộc về nhà cũng nhiều lắm rồi. Mọi người cũng lưu ý không hái cành lá héo úa hoặc những cây có gai nhọn vào nhà”.
Cũng theo chuyên gia phong thủy Nguyễn Tuấn Kiệt (Công ty cổ phần Phong thủy Việt Nam) nhận định: “Nhiều việc làm của người dân dịp đầu năm đều nhằm thu hút tài lộc vào nhà. Tuy nhiên chúng ta không nhất thiết phải hái lộc bằng cách bẻ cành cây ở đền, chùa. Có nhiều cách khác nhau để thu hút tài lộc.
Trong khi đó, sư thầy Thích Minh Quang, trụ trì chùa Địa Tạng (Hà Nam) cho biết: “Hái lộc đầu xuân là gặt hái quả phúc, hỷ lạc … xuất phát từ bản tâm, hành động, lời nói và ý nghĩ thiện lành. Vì thế thay vì hái lộc, thay vì cầu xin trời Phật, chúng ta nên gieo nhân lành bằng cách nghĩ, nói và làm các việc thiện. Hơn nữa, ông bà ta còn có quan niệm cứ sống đúng với bổn phận của mình, lộc tự nhiên đến”.
Phong Linh (tổng hợp)
