Cách phòng diệt hiệu quả sâu tơ - “kẻ thù” số 1 của các loại rau cải

Nỗi ám ảnh của người trồng cải

Họ cải (hay có tên gọi khác là họ Thập tự) là một họ thực vật có hoa, sở hữu các loại cây rau điển hình như cải bắp, cải thảo, cải bẹ, cải ngồng, cải chíp, cải canh, cải cúc, su hào, súp lơ… có tầm quan trọng rất lớn trong việc cung cấp rau xanh, nguồn dinh dưỡng không thể thiếu của con người.

Ở Việt Nam, các loại rau họ cải được sử dụng phổ biến, mức tiêu thụ lớn nên được bà con canh tác rất nhiều. Tuy có thể trồng quanh năm, nhưng vụ Đông vẫn là giai đoạn “vàng” của loại cây trồng này với mật độ gieo trồng trên diện rộng ở khu vực miền Bắc. Đây cũng là giai đoạn có điều kiện thời tiết thích hợp nhất cho sâu tơ - “kẻ thù” số 1 của cây họ cải sinh trưởng và phát triển do loại côn trùng này thích nghi với nhiệt độ 20 – 30 độ C.

Là loài bướm đêm có nguồn gốc từ Địa Trung Hải, sâu tơ có tên khoa học là Plutella xylostella Linnaeus. Ngoài ra tại Việt Nam, sâu tơ còn được gọi bằng nhiều tên khác nhau như sâu nhảy dù, sâu kén mỏng, sâu bướm muỗi… gây hại lớn nhất và nguy hiểm nhất đối với cây họ cải. Chúng không những gây tổn thất nặng nề về năng suất mà còn làm giảm hẳn về chất lượng sản phẩm.

Sâu tơ phá hại bộ lá của cây, đặc biệt nghiêm trọng khi sâu tấn công ở giai đoạn mới trồng. Ở tuổi “thiếu nhi”, sâu ăn thịt lá để lại biểu bì và tạo thành rãnh; tuổi “trưởng thành” sâu ăn thủng các loại lá rau bắp cải, su hào, cải xanh, cải trắng… khiến lá bị thủng lỗ chỗ.

Khi tấn công ở mật độ cao, sâu ăn hết thịt lá chỉ còn trơ lại gân lá làm giảm năng suất rõ rệt. Trên thực tế, do bị sâu non xâm hại ở giai đoạn quan trọng nên nhiều cây bắp cải bị biến dạng không thể cuốn bắp, tạo điều kiện cho bệnh thối nhũn phát triển.

Theo các giai đoạn của vòng đời, loại côn trùng này có các đặc điểm hình thái rất dễ nhận biết. Trứng có hình bầu dục, dẹp, màu vàng nhạt; trứng đẻ rời rạc ở mặt dưới lá, gần gân chính. Sâu non có 4 tuổi, đẫy sức dài 9 - 10 mm, màu xanh nhạt, hai đầu nhọn phân đốt rất rõ. Tuổi nhỏ màu trắng đến trắng sữa, đầu đen, sau khi nở chúng gặm lá chui vào trong ăn biểu bì của lá.

Nhộng màu vàng nhạt được bọc trong kén mỏng màu trắng xốp nằm dưới mặt lá. Bướm thân dài 8 mm, sải cánh trung bình 15 mm màu nâu xám, trên mép cánh trước có ba dấu hình tam giác màu nâu nhạt ngả trắng, cánh sau màu nâu xám, có dải trắng hoặc vàng chạy từ gốc cánh đến đỉnh cánh, mép ngoài có lông nhỏ dài mịn, khi đậu cánh sát thân.

Biện pháp phòng trừ

Để phòng ngừa và diệt trừ bệnh hại, phương án tối ưu nhất là kết hợp biện pháp canh tác, sinh học và hóa học.

Theo đó khi canh tác các cây họ cải, bà con bố trí thời vụ trồng cải sớm, không nên trồng muộn để hạn chế sâu tơ gây hại; nên luân canh với cây trồng không cùng ký chủ (lúa, ngô, dưa…) và trồng xen với cây họ cà, hành, tỏi... để xua đuổi con trưởng thành đến đẻ trứng.

Trước khi trồng, bà con nên phun một đợt thuốc trên vườn ươm hoặc nhúng cây con vào dung dịch thuốc trừ sâu để tiêu diệt sâu, nhộng, trứng đang tồn tại trên cây giống.

Trong quá trình chăm sóc, bà con cần thường xuyên vệ sinh đồng ruộng; tưới rau bằng vòi phun mưa vào buổi chiều mát để ngăn cản việc giao phối của con trưởng thành và rửa trôi bớt trứng, sâu non (tuy nhiên nếu cây đang bị bệnh, bệnh sẽ dễ lây lan hơn). Sau khi thu hoạch phải dọn sạch tàn dư của cây, đưa ra khỏi ruộng tiêu hủy hoặc ủ làm phân bón để tiêu diệt trứng, sâu non...

Về biện pháp sinh học, bà con nên sử dụng thiên địch của sâu tơ như nhóm ăn mồi, nhóm ong ký sinh… đồng thời dùng bẫy pheromone để diệt sâu tơ trưởng thành.

Về biện pháp hóa học, Adomate 50SC và Nouvo 3,6EC là các loại thuốc đặc trị hiệu quả mà bà con có thể lựa chọn dùng luân phiên theo liều lượng và thời điểm như sau:

- Thuốc Adomate 50SC: pha 10 ml/ 10 lít nước.

- Thuốc Nouvo 3,6EC: pha 5-7 ml/10 lít nước.

Cả hai loại thuốc này đều áp dụng lượng nước phun 320-400 lít/ha, tiến hành phun khi sâu non mới xuất hiện và lưu ý dùng luân phiên thuốc vì sâu tơ mau kháng thuốc.

Thu Hà