Xiaoqin từng trở thành hiện tượng trên mạng xã hội Trung Quốc.
Hiện tượng về làng
Fan Jiafa chưa bao giờ nghe nói về Jack Ma hay Alibaba. Là một nông dân sống ở làng Yanhui thuộc tỉnh Giang Tây, Fan thậm chí còn chưa bao giờ sử dụng internet. Thế nhưng 6 năm trước, đứa con trai 7 tuổi của ông bất ngờ trở thành hiện tượng trên mạng.
Chuyện xảy ra vào năm 2015, khi một người họ hàng đến thăm Fan đã đăng một bức ảnh về cậu con trai Fan Xiaoqin trên mạng xã hội QQ và nhận xét rằng cậu bé trông giống như Jack Ma - một trong những người đàn ông giàu nhất Trung Quốc và là người sáng lập Alibaba.
Ngay sau đó, đã có một loạt bình luận nói rằng Xiaoqin thực sự giống Jack Ma đến khó tin. Và vài tuần sau, chính Jack Ma đã đăng lại bức ảnh của Xiaoqin trên trang Weibo, viết: “Cảm giác như tôi đang soi gương vậy”. Sự giống nhau của Fan Xiaoqin với Jack Ma quá ấn tượng, thậm chí đã có những bài tin giả khẳng định đó là Jack Ma khi còn nhỏ.
Và chừng đó là đủ. Cậu bé đến từ vùng nông thôn Trung Quốc đã sớm được mệnh danh là “Tiểu Jack Ma” và ngay lập tức trở thành người nổi tiếng. Vài năm sau, cậu bé và gia đình bước vào thế giới hào quang của ngành công nghiệp giải trí Trung Quốc.
Ở đỉnh cao mới của sự nổi tiếng, Xiaoqin được quản lý bởi một công ty do Liu Changjianglàm chủ. Cha của Xiaoqin gọi Liu là “Ông chủ” - người đàn ông đã mang đến cho gia đình một cuộc sống mới với hợp đồng quảng bá Xiaoqin, đồng thời trả lương hàng tháng và đảm bảo một nền giáo dục tốt hơn cho Xiaoqin.
Công ty đăng tải các video mới về Tiểu Jack Ma trên các nền tảng mạng xã hội mỗi ngày. Trên Douyin, phiên bản TikTok của Trung Quốc, cậu bé Xiaoqin có bốn tài khoản khác nhau với hàng nghìn người theo dõi, chủ yếu giới thiệu về cuộc sống của Xiaoqin khi cậu bé đi ăn, cắt tóc hoặc đi mua sắm.
Vào mùa thu năm 2017, Xiaoqin - khi đó mới 9 tuổi - đến Thạch Gia Trang ở tỉnh Hà Bắc để học tiểu học. Xiaoqin - ăn mặc thời trang và đội mũ lưỡi trai - luôn là tâm điểm mỗi khi tan học. Các bậc phụ huynh đến đón con đều háo hức chụp ảnh tự sướng với cậu bé.
Thế nhưng, hợp đồng đã kết thúc đột ngột vào tháng trước. Sự nổi tiếng trên internet của Tiểu Jack Ma chỉ tồn tại trong thời gian ngắn. Vài tháng trước khi công ty bỏ rơi Xiaoqin, truyền thông đưa tin cậu bé mắc chứng achondroplasia, một chứng rối loạn di truyền khiến thể trạng cậu bé lùn hơn so với trang lứa. Tất cả các video của Xiaoqin hiện đã bị xóa. Cậu bé cũng trở về làng của mình ở Giang Tây vào đầu năm nay.
Cậu bé khốn khó
Xiaoqin ngày còn là cái tên "hot".
Xiaoqin năm nay 13 tuổi, hiện đang là học sinh lớp 4. Cậu bé là một trong những học sinh lớn tuổi nhất trong lớp, nhưng cũng là học sinh thấp nhất. Thời còn đi học, Xiaoqin hiếm khi tham gia các kỳ thi, và khi làm bài kiểm tra, cậu bé chỉ vẽ những vòng tròn trên tờ phiếu trả lời. Xiaoqin sống trong một khu dân cư cao cấp gần trường học, nơi có những căn hộ có giá hơn 20.000 nhân dân tệ (3.000 USD) mỗi mét vuông. Phòng khách sáng sủa và rộng rãi, có TV, máy lạnh và ghế sofa kiểu baroque. Cậu bé còn có một vú em chăm sóc.
Cha của Xiaoqin, Fan, sinh năm 1958, là người chỉ mới học hết lớp hai. Khi còn trẻ, ông thông minh, khôi ngô, làm nghề đan tre, thợ mộc, thợ may. Nhưng ở tuổi 20, chân phải của ông phải cắt cụt sau khi bị rắn độc cắn.
Vì khuyết tật và khó khăn về kinh tế, Fan phải vật lộn để tìm người kết hôn. Mười bốn năm trước, ông gặp vợ mình, Zhang Li, thông qua một người mai mối. Zhang nhỏ hơn ông 20 tuổi, bị tật về mắt và thiểu năng trí tuệ.
Đứa con đầu lòng của cặp đôi, Xiaoyong, chào đời vào tháng 1/2007 và đứa con thứ hai, Xiaoqin, chào đời vào tháng 4 năm sau.
Làng Yanhui cách thị trấn Shima 4 hoặc 5 km, và ngôi nhà của gia đình Fan nằm ở nơi sâu nhất của làng. Vài năm trước, họ đã xây ngôi nhà hai tầng nhờ khoản trợ cấp của chính phủ là 16.000 nhân dân tệ.
Trước khi nổi tiếng, Xiaoqin đi lang thang quanh làng cùng anh trai Xiaoyong đuổi ếch, chuột và thỏ. Li Xiaohua, một người cô, kể lại rằng cháu trai của cô có "làn da ngăm đen và gầy, khuôn mặt to và các đường nét sắc sảo." Cô chưa bao giờ nghĩ rằng một ngày nào đó cậu bé sẽ được kết giao với một người như tỷ phú Jack Ma.
Tranh giành Jack Ma
Tiểu Jack Ma đã trở về quê nhà sau khi tên tuổi đi xuống.
Nhiều du khách từ khắp đất nước đã đổ về ngôi làng nhỏ để được tận mắt chứng kiến Tiểu Jack Ma. Họ chen chúc trong ngôi nhà gạch đỏ lụp xụp của gia đình, giẫm lên những đống phân gà để xem căn phòng bừa bộn và nhếch nhác của Xiaoqin.
Đối mặt với quá nhiều người lạ, Xiaoqin vô cảm và im lặng, hoàn toàn phớt lờ những ánh mắt hiếu kỳ của đám đông. Họ dạy cậu cách tạo dáng, biểu cảm khuôn mặt và nói chuyện trước ống kính. Không lâu sau, cậu bé bắt đầu tự gọi mình là “Cậu em họ Ma”, tạo dáng chụp ảnh và hét lên, “OK! OK! OK!"
“Tất nhiên tôi rất vui khi có rất nhiều người đến thăm Xiaoqin”, Fan nhớ lại. Ông cho biết các kênh truyền thông, những người livestream và các doanh nhân đến từ khắp nơi, gửi những món quà đến tận nhà như gạo, dầu, cặp học sinh và thậm chí cả một chiếc TV màu.
Nhưng những người khác lại nhìn thấy ở Xiaoqin một cơ hội kinh doanh. Một cửa hàng sữa bột muốn Xiaoqin hợp tác; ông chủ của một công ty ở Thâm Quyến muốn lấy khuôn mặt của cậu bé đăng ký thương hiệu; và nhiều người muốn thuê Tiểu Jack Ma cho các buổi phát trực tiếp, hứa hẹn thu về hàng triệu nhân dân tệ mỗi năm.
Dân làng vẫn nhớ Zhang Chengliang - chủ một nhà hàng mì ở phía Đông thành phố Hàng Châu, mang hẳn một ngôi nhà di động đến cho gia đình. Ông tặng hai cậu con trai cặp sách, bàn học và các đồ dùng học tập khác. Ngoài ra, nhiều người đề nghị cải tạo nhà hoặc cho Xiaoqin đóng phim.
Bắt đầu của kết thúc
Fan Jiafa - cha của Tiểu Jack Ma.
Vào cuối năm 2019, dân làng nhận thấy Xiaoqin tăng cân và da có phần hơi đỏ, không còn giống như Jack Ma nữa. Họ trêu chọc cậu bé, hỏi cậu đã gặp những người nổi tiếng nào và liệu có từng gặp Jack Ma thật hay không.
Nhưng bất kể ai nói hay hỏi gì, cậu bé sẽ chỉ trả lời “Có”. Xiaoqin dường như không biết mình đang làm gì: “Thằng bé chỉ làm bất cứ điều gì nó được yêu cầu và nói bất cứ điều gì người ta muốn nó nói”, người cha cho biết.
Trên mạng, một số người đã chỉ trích Fan lợi dụng con trai mình để kiếm tiền. Nhưng những người khác tự hỏi: "Nếu bạn là Fan Jiafa - một người cha khuyết tật – liệu bạn có không muốn con mình trở thành một người nổi tiếng?"
Trước khi Tiểu Jack Ma trở thành hiện tượng, gia đình ông sở hữu chưa đầy một mẫu đất, thu nhập chỉ vài trăm nhân dân tệ mỗi tháng. Nhưng ở đỉnh cao danh vọng của Xiaoqin, công ty đã đưa cho gia đình vài nghìn nhân dân tệ mỗi năm.
Một số người trong làng cho biết Fan đã nhận đủ loại quyên góp, quà tặng và tiền quảng cáo sau khi Xiaoqin trở nên nổi tiếng. Tuy nhiên, Fan cho biết, ông chỉ tiết kiệm được tổng cộng 80.000 nhân dân tệ và số tiền này là để dành cho con trai mình.
Fan sớm nhận ra rằng chỉ có giáo dục mới có thể thay đổi vận mệnh của một người, và ông hy vọng Xiaoqin có thể được đi học ở thành phố.
Ở tuổi 60, Fan đặt hy vọng vào “Ông chủ” Liu. Ông vẫn nhớ khi Liu đến đón Xiaoqin ba năm trước, Liu nói rằng nếu Xiaoqin được nhận vào đại học, ông ta sẽ trả tiền để cậu bé học xong đại học. Và nếu không vào đại học, Liu sẽ sắp xếp công việc cho cậu bé trong công ty.
“Ông ấy khẳng định sẽ không bao giờ là người nói hai lời”, Fan nói. Nhưng khác với lời hứa năm xưa, Liu đã ngừng đưa tiền và có lẽ sẽ không còn lần nào đưa tiền nữa.
Đã ba năm kể từ lời hứa đó, trong khi cuộc tranh luận về bóc lột trẻ em trong làng giải trí vẫn diễn ra gay gắt, tương lai của Xiaoqin và gia đình cậu bé dường như còn bất định hơn so với trước khi trở thành hiện tượng Tiểu Jack Ma.
