Đối với một trẻ sơ sinh không bệnh, không phải là "bệnh nhân", thì không nên lạm dụng để sử dụng nước muối sinh lý hàng ngày. Bởi, cơ thể bé sơ sinh đã có đầy đủ các hệ thống dịch sát khuẩn tự nhiên để bảo vệ hệ niêm mạc, đặc biệt là đối với các bé được bú mẹ hoàn toàn. Đây là chia sẻ của Ths Lê Nhất Phương Hồng chuyên gia sữa mẹ - Viện Sữa mẹ quốc tế.
Không có tác dụng
Natri Clorid 0.9% hay còn gọi là nước muối sinh lý là một loại dược phẩm lành tính được sử dụng nhiều trong y khoa và trong chăm sóc người bệnh. Tuy nhiên Nước muối sinh lý chỉ có tác dụng làm lỏng mũi đặc hoặc nước mũi gây ngạt khó chụi cho bé, nên việc thường xuyên đưa nước muối sinh lý vào môi trường mắt, mũi hầu như không có tác dụng gì trong lợi ích thường nhật đối với bé đang có niêm mạc mạnh khỏe bình thường không đang đau mắt, sổ mũi, ngạt mũi.
Đối với mũi cũng vậy, niêm mạc mũi của trẻ sơ sinh rất nhạy cảm. Do đó khả năng hắt xì hơi và chảy nước mũi để giúp tống loại bụi, bẩn, khuẩn lạ, mầm bệnh ra ngoài của bé rất cao. Niêm mạc này cũng đang được hoàn thiện hàng ngày khi bé được nuôi sữa mẹ từ khi lọt lòng và sữa mẹ hoàn toàn. Hệ niêm mạc này luôn tạo ra loại chất nhờn sát khuẩn và giữ ẩm tự nhiên và loại chất nhờn tăng thêm phát sinh khi cần loại bỏ mầm bệnh (đó là khi bé chảy nhiều nước mắt, hoặc chảy nước mũi). Việc thường xuyên nhỏ nước muối sinh lý gọi là "phòng bệnh" thường nhật như mô tả ở trên, có thể gây nên 2 nguy cơ, 1 là đầu nhựa của bình nhỏ mũi không sạch/ hoặc tay người chăm sóc không sạch, 2 là nước muối sinh lý làm khô chính lớp chất nhờn giữ ẩm sát khuẩn tự nhiên của niêm mạc mũi, khi có cảm giác khô như vậy lập đi lập lại thường xuyên, niêm mạc mũi sẽ tự động sản sinh ra càng lúc càng nhiều dịch nhờn hơn, có nghĩa niêm mạc mũi bị kích ứng để "tăng chất nhờn hơn nữa", nghĩa là "chảy mũi" không cần thiết, không vì một nguyên nhân nào cả.
Mẹ nên cẩn trọng sử dụng nước muối sinh lý khi chăm sóc bé (ảnh minh họa)
Lượng nước mũi do bị kích ứng này tụ lại ở mũi họng, mà nhiều bố mẹ hay than phiền là con hay ngạt mũi, hay thở khò khè và hay ho. Lúc này đây, các mẹ càng gia tăng việc sử dụng nước muối sinh lý để rửa mũi, tác dụng khô mũi tức thời, bé thở được ngay không ngạt mũi nữa, nhưng tiếp tục dùng nước muối sinh lý, lại tiếp tục kích ứng tạo nước mũi thành một cái vòng lẩn quẩn.
Chỉ dùng nước muối sinh lý để rửa nhanh
Theo đó, để khắc phục tình trạng này, chúng ta nên bỏ qua thói quen "nhỏ mắt, mũi dự phòng" mỗi ngày khi bé đang khỏe mạnh. Chỉ áp dụng nước muối sinh lý khi bé sổ ngạt mũi ảnh hưởng đến ăn ngủ của bé nước muối đi từ lổ mũi bên này và thoát ra hết ở lổ mũi bên kia, chứ không phải là nhỏ mũi, có nghĩa là nước muối và nước mũi sẽ bị chảy xuống họng. Trong trường hợp bé bị nghẹt mũi hoặc viêm tuyến lệ, có thể dùng nước muối sinh lý để rửa, sau đó nên nhỏ tiếp theo 1-2 giọt sữa mẹ (nhỏ trực tiếp từ vú mẹ, không hứng vào bình nhựa). Sữa mẹ sát khuẩn, thân thiện với niêm mạc, nuôi dưỡng niêm mạc và giúp niêm mạc giữ ẩm tự nhiên. Khi bị viêm tuyến lệ hay đỏ mắt, sữa mẹ có thể được sử dụng một ngày nhiều lần (nhỏ trực tiếp từ vú mẹ, chứ k hứng vào bình nhựa) để nhỏ mắt với các loại kháng thể hiệu quả và thân thiện nhất với niêm mạc mắt của bé.
Các nghiên cứu về sữa mẹ có uy tín trên thế giới đều công nhận sữa mẹ không chỉ là thức ăn, đó là thuốc quý. Sữa mẹ cũng là thuốc thức ăn cho da và niêm mạc nữa, mẹ nào đã từng dùng sữa mẹ để dưỡng da, để uống khi đau họng, nhỏ mắt nhỏ mũi đều hiểu rõ các giá trị này. Trong 1 thìa sữa mẹ (5ml) có đến khoảng 300.000 kháng thể, trong 1 giọt sữa non có chứa đến khoảng 3.000 kháng thể với vô số tác dụng bảo vệ và diệt khuẩn. Nếu là sữa non trong 72 giờ đầu thì lượng kháng thể này còn nhiều đến từ 8 đến 12 lần, có nghĩa có đến khoảng 3 triệu kháng thể trong 1 thìa sữa non. So với sữa mẹ, nước muối sinh lý thiếu nhiều yếu tố tích cực như: nuôi dưỡng và làm ẩm niêm mạc, thân thiện với hệ men và hệ khuẩn của các vùng niêm mạc đó, mà chỉ có sữa mẹ mới làm được. Trong khi đó, tất cả các tác dụng vệ sinh và kháng khuẩn của nước muối sinh lý thì sữa mẹ đều làm được và làm được tốt hơn, vì thế theo tổng hợp Medicaldaily.com (7/2013) sữa mẹ còn được dùng để nhỏ mắt, mũi, trị viêm tai, trị hăm tã, côn trùng đốt, bỏng, giảm đau họng và dùng để chế biến các thực phẩm ăn dặm lành mạnh bổ dưỡng. Vậy với các mẹ đang nuôi con sữa mẹ, hãy ghi nhận các lợi ích và giá trị tự nhiên khi cần có thể “trong uống, ngoài thoa” này của sữa mẹ.
Theo SK&ĐS
