Nam Phi đang chứng kiến sự xuất hiện của làn sóng Covid-19 thứ 5 khi số ca mắc mới một lần nữa tăng vọt. Trong tuần cuối tháng 4, số ca mắc tại Nam Phi tăng gấp 3 lần. Tỷ lệ nhập viện cũng tăng cao. Nguyên nhân là hai dòng phụ của Omicron là BA.4 và BA.5, theo New York Times.
BA.4 và BA.5 đều là hai nhánh của Omicron ban đầu. Trước đó, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cũng cho biết đang theo dõi chặt BA.4 và BA.5 vì “chúng chứa các đột biến bổ sung cần được nghiên cứu thêm để hiểu tác động với khả năng thoát khỏi miễn dịch”.
BA.4 và BA.5 xuất hiện lần đầu ở Nam Phi, được báo cáo ở Mỹ hôm 2/5 vừa qua, dường như có tốc độ lây lan nhanh hơn BA.2 ("Omicron tàng hình"). Bản thân chúng cũng dễ lây hơn chủng Omicron ban đầu.
Tại Mỹ, các chuyên gia đã xác định BA.4 và BA.5 xuất hiện ở mức thấp mặc dù dòng phụ khác của Omicron là BA.2 và BA.2.12.1 vẫn đang chiếm ưu thế. Tuy nhiên, theo Fortune, mọi tiểu bang của Mỹ đều đã phát hiện ca nhiễm BA.4 hoặc BA.5, dự báo về khả năng lây lan nhanh. Mẫu bệnh phẩm nhiễm BA.4 sớm nhất được tìm thấy ở Mỹ vào ngày 30/3 còn BA.5 là ngày 29/3.
Theo Alex Sigal, Giáo sư Viện Nghiên cứu Sức khỏe châu Phi ở Nam Phi, BA.4 và BA.5 có thể dẫn đến làn sóng lây nhiễm mới do khả năng trốn tránh miễn dịch từ tiêm chủng hoặc nhiễm bệnh tự nhiên trước đó. Đáng chú ý, các biến chủng mới sẽ gây tổn hại đến nhóm chưa tiêm vắc-xin.
Sigal và đồng nghiệp đã thử nghiệm 2 biến chủng phụ mới dựa trên mẫu máu của ba nhóm: người đã tiêm phòng vắc-xin Pfizer hoặc Johnson & Johnson, người từng nhiễm BA.1 đột phá và người đã nhiễm BA.1 nhưng chưa tiêm phòng.
Kết quả, hiệu quả kháng thể trung hòa của nhóm tình nguyện viên chưa tiêm chủng (nhóm thứ ba) giảm 8 lần khi tiếp xúc với 2 biến chủng phụ mới. Kháng thể của người từng nhiễm bệnh sau đó tiêm phòng (nhóm thứ hai) cũng giảm 3 lần.
Giáo sư Sigal rất ngạc nhiên trước kết quả nghiên cứu, không nghĩ rằng BA.4 và BA.5 trốn tránh miễn dịch tốt đến vậy, đặc biệt là khi các biến chủng chỉ có hai đột biến so với phiên bản Omicron ban đầu.
Cho đến nay, các triệu chứng ở người nhiễm BA.4 và BA.5 được ghi nhận vẫn khá giống với những ca nhiễm chủng Omicron gốc như sốt, mất khứu giác, mệt mỏi, khó chịu. Người mắc không bị suy hô hấp - triệu chứng cho thấy bệnh đang trở nặng. Do đó, các chuyên gia kết luận nó ít có khả năng gây tử vong hơn.
Sigal cho rằng đây là tín hiệu tích cực cho thấy Covid-19 đang nhẹ hơn theo thời gian. Thực tế, virus không gây nhiễm trùng đường hô hấp dưới, khu vực có thể xảy ra tổn thương vĩnh viễn, khiến độ bão hòa oxy trong máu thấp đến nguy hiểm. Đến nay, các biến chủng nCoV mới có xu hướng cư trú ở đường hô hấp trên, không có khả năng gây bệnh nghiêm trọng.
Minh Hoa (t/h)
