Theo Thông tư 32/2023/TT-BCA, có hiệu lực từ 15/9/2023, cảnh sát giao thông (CSGT) được phép kiểm soát 5 loại giấy tờ liên quan người và phương tiện, gồm:
- Giấy phép lái xe;
- Chứng chỉ bồi dưỡng kiến thức pháp luật về giao thông đường bộ, Bằng, Chứng chỉ điều khiển xe máy chuyên dùng;
- Giấy đăng ký xe hoặc bản sao chứng thực Giấy đăng ký xe kèm bản gốc Giấy biên nhận của tổ chức tín dụng còn hiệu lực (trong thời gian tổ chức tín dụng giữ bản chính Giấy đăng ký xe);
- Giấy chứng nhận kiểm định, tem kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường, Giấy xác nhận thời hạn hiệu lực của Giấy chứng nhận kiểm định và Tem kiểm định (đối với loại phương tiện giao thông có quy định phải kiểm định);
- Giấy chứng nhận bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới và giấy tờ cần thiết khác có liên quan theo quy định.
CSGT cũng sẽ kiểm tra các nội dung sau:
- Điều kiện tham gia giao thông của phương tiện giao thông
Hình dáng, kích thước bên ngoài, màu sơn, biển số phía trước, phía sau và hai bên thành phương tiện giao thông; điều kiện an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường của phương tiện giao thông cơ giới đường bộ, xe máy chuyên dùng theo quy định.
Thực hiện kiểm soát theo trình tự từ trước ra sau, từ trái qua phải, từ ngoài vào trong, từ trên xuống dưới.
- Việc chấp hành các quy định của pháp luật về an toàn vận tải đường bộ (nội dung mới được bổ sung trong thông tư 32)
Tính hợp pháp của hàng hóa, chủng loại, khối lượng, số lượng, quy cách, kích thước; đồ vật; số người thực tế chở so với quy định được phép chở và các biện pháp bảo đảm an toàn trong vận tải đường bộ.
- Kiểm soát nội dung khác có liên quan theo quy định của pháp luật.
Vận tải đường bộ gồm vận tải hàng hóa và hành khách. Do đó, khi nói đến kiểm tra việc chấp hành các quy định của pháp luật về an toàn vận tải đường bộ nghĩa là CSGT sẽ có quyền kiểm tra nội dung liên quan đến phương tiện, hàng hóa và hành khách.
Tuy nhiên, thông thường CSGT chỉ kiểm tra phần bên ngoài của hàng hóa, còn muốn khám xét bên trong hàng hóa cần tuân theo Luật Xử lý vi phạm hành chính.
Cụ thể, Điều 128 Luật xử lý vi phạm hành chính 2012 quy định, việc khám, kiểm tra các đồ vật được thực hiện trong trường hợp có căn cứ để cho rằng nếu không tiến hành khám ngay thì tang vật vi phạm hành chính sẽ bị tẩu tán, tiêu hủy.
Để có thể thực hiện khám xét phương tiện vận tải, đồ vật người thực thi công việc phải có quyết định bằng văn bản do người có thẩm quyền ban hành tiến hành kiểm soát, như: Trưởng phòng cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội; Trưởng phòng cảnh sát trật tự; Trưởng phòng CSGT đường bộ, đường sắt; Thủ trưởng đơn vị cảnh sát cơ động từ cấp đại đội trở lên, trạm trưởng trạm công an cửa khẩu...
Như vậy, hiện không có nội dung nào quy định CSGT được tùy ý kiểm tra ví, cốp xe, điện thoại hay vật dụng cá nhân của người điều khiển phương tiện.
Trường hợp đặc biệt, CSGT có quyền khám bên trong hàng hóa chỉ khi có căn cứ cho rằng nếu không khám ngay thì tang vật vi phạm hành chính sẽ bị tẩu tán, tiêu hủy. Đồng thời, người này còn phải báo cáo ngay cho thủ trưởng trực tiếp của mình và phải chịu trách nhiệm về việc khám xét phương tiện, đồ vật.
Minh Hoa (t/h)
