Để giúp bạn đọc có thêm thông tin cũng như hiểu hơn về sự nguy hại khi tự ý sử dụng thuốc kháng sinh cho trẻ, chúng tôi đã có cuộc trò chuyện với Bác sĩ chuyên khoa nhi Đặng Thị Thêu và Dược sĩ Đặng Nam Anh hiện đang công tác và giảng dạy tại trường cao đẳng Y Dược Pasteur để có lời khuyên chính xác nhất cho các bậc cha mẹ.
Nhiều cha mẹ tự ý mua thuốc cho con khi chưa được chỉ định.
Hỏi: Thưa Bác sĩ Đặng Thị Thêu, việc các mẹ tự ý sử dụng thuốc kháng sinh cho con có đúng không?
Trả lời: Điều đầu tiên mà tôi muốn khẳng định là việc các bà mẹ tuyệt đối không được sự ý sử dụng kháng sinh cho con khi chưa có sự đồng ý của Bác sĩ chuyên khoa. Việc tự ý sử dụng kháng sinh cho trẻ có thể khiến trẻ rơi vào tình trạng kháng kháng sinh. Hiểu nôm na rằng, bạn cứ cho con tự ý sử dụng kháng sinh cho con, đến một thời gian nào đó sẽ không còn có bất cứ loại kháng sinh nào có thể sử dụng được cho trẻ. Điều này là vô cùng nguy hiểm, trẻ thậm chí có thể tử vong chỉ vì những căn bệnh nhiễm khuẩn thông thường.
Hỏi: Việc tự ý sử dụng kháng sinh có thể gây những hậu quả gì cho trẻ thưa bác sĩ?
Trả lời: Việc các bậc phụ huynh sử dụng kháng sinh bừa bãi cho con có thể khiến trẻ gặp phải một số tác dụng phụ như tiêu chảy, ói, dị ứng, sốc phản vệ thậm chí tử vong cho trẻ… điều này cũng lý giải vì sao trẻ thường mắc tiêu chảy sau khi sử dụng thuốc kháng sinh.
Nhưng điều nguy hiểm nhất đối với trẻ khi các mẹ cho con sử dụng kháng sinh bừa bãi chính là tình trạng kháng kháng sinh (hay còn gọi là lờn thuốc kháng sinh), khi trẻ đã kháng với kháng sinh thì về sau quá trình sử dụng kháng sinh để tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh sẽ khó khăn hơn, tốn kém hơn và thậm chí có rất nhiều trẻ mới 5 tuổi đã không còn bất cứ loại thuốc kháng sinh nào có thể sử dụng được.
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng kháng kháng sinh của trẻ có thể hiểu đơn giản như sau: Khi trẻ sử dụng thuốc kháng sinh, ít nhiều trên cơ thể sẽ có những vi khuẩn kháng lại thuốc kháng sinh đó. Quá trình kháng kháng sinh của vi khuẩn là một quá trình tích lũy, do đó nếu bạn cho trẻ sử dụng lặp đi lặp lại một loại thuốc hoặc sử dụng nhiều lần thì tình trạng kháng kháng sinh càng tăng cao, nếu càng nhiều loại thì cơ thể sẽ đề kháng càng nhiều kháng sinh. Cho nên, khi trẻ cần kháng sinh để diệt vi khuẩn hoặc quá trình điều trị bệnh sẽ khó khăn hơn ở các lần sau.
Hỏi: Thưa Dược sĩ Đặng Nam Anh, Dược sĩ có lưu ý gì cho các mẹ trong quá trình sử dụng thuốc kháng sinh cho trẻ?
Trả lời: Để hạn chế được tình trạng kháng kháng sinh cũng như hạn chế những tai nạn đáng tiếc xảy ra trong quá trình sử dụng thuốc cho trẻ nhỏ, các mẹ cần thực hiện những khuyến cáo dưới đây:
Nguyên tắc 1: Tuyệt đối không được tự ý sử dụng thuốc kháng sinh hay bất cứ một loại thuốc nào cho trẻ. Việc các bà mẹ tự làm bác sĩ cho con hay áp dụng đơn thuốc trước để sử dụng trong lần mắc bệnh này của con là vô cùng nguy hiểm thậm chí còn có thể khiến trẻ tử vong. Khi trẻ mắc bệnh trẻ cần được khám và điều trị theo đúng hướng dẫn của Bác sĩ chuyên khoa Nhi.
Nguyên tắc 2: Trẻ em không phải là người lớn thu nhỏ.
Đặc điểm giải phẫu, sinh lý của trẻ em khác xa so với người lớn, chức năng gan thận của trẻ chưa được hoàn thiện khiến cho khả năng giải độc không hiệu quả, làm cho thuốc dễ tích tụ gây ngộ độc cho trẻ. Cộng với việc rất nhiều bà mẹ sử dụng luôn thuốc dùng cho người lớn cũng như liều dùng của người lớn cho trẻ nhỏ. Điều này khiến nguy cơ trẻ bị ngộ độc thuốc càng cao. Trẻ em cần được sử dụng liều thuốc riêng cũng như thành phần thuốc riêng biệt khác với người lớn để hạn chế biến chứng do ngộ độc thuốc.
Nguyên tắc 3: Cho trẻ sử dụng thuốc đúng theo liều chỉ định.
Rất nhiều bà mẹ vì muốn con nhanh chóng khỏi bệnh nên đã cho con sử dụng liều cao hơn so với chỉ định của Bác sĩ chuyên khoa, hành động này không những không làm cho tình trạng bệnh của trẻ nhanh khỏi mà còn khiến cho trẻ dễ bị ngộ độc.
Nguyên tắc 4: Theo dõi chặt chẽ những diễn biến của trẻ sau khi sử dụng thuốc.
Nguyên tắc này là nguyên tắc thường bị các bậc cha mẹ bỏ qua nhất, điều này vô cùng nguy hiểm. Do chức năng thải độc của gan và thận ở trẻ nhỏ chưa được hoàn thiện nên nguy cơ ngộ độc là rất cao, trẻ thường ngộ độc thuốc sau khi sử dụng khoảng 30 phút, thậm chí nhanh hơn thế. Chính vì vậy, việc theo dõi trẻ sau khi sử dụng thuốc sẽ giúp phát hiện sớm những biểu hiện bất thường này để có biện pháp điều trị và xử trí kịp thời.
Ngoài ra, Dược sĩ Đặng Nam Anh trường cao đẳng Y Dược Pasteur có lời khuyên cho các bậc cha mẹ: Không nên thần thánh hóa thuốc kháng sinh và sử dụng thuốc kháng sinh bừa bãi cho con chính là một trong những nguyên nhân khiến tình trạng kháng kháng sinh ngày càng tăng cao ở trẻ nhỏ và khiến bệnh sẽ khó chữa, lâu khỏi.
