Những yêu thương “gói ghém”
Là một trong 200 sinh viên Việt Nam được cử tới Triều Tiên học hỏi kỹ năng, kinh nghiệm từ năm 1967, ông Phạm Ngọc Cảnh khi đó còn là một chàng trai 18 tuổi với sức trẻ nhiệt thành.
Sau 4 năm học tập chuyên ngành Cơ khí hóa chất tại đại học Hóa học Công nghiệp Hàm Hưng, chàng sinh viên 22 tuổi khi đó đã về thực tập kỹ thuật hóa học ại nhà máy phân đạm Hưng Nam, Hàm Hưng, miền Đông Triều Tiên. Đó cũng chính là nơi ông Cảnh gặp người bạn đời, bà Ri Yong Hui (tên tiếng Việt là Lý Vĩnh Hỷ), khi đó 23 tuổi.
Ông nhớ lại: “Lần đầu tiên nhìn thấy cô ấy ở trong phòng thí nghiệm, tôi đã bị thu hút bởi gương mặt thanh tú, toát lên sự dịu hiền của người con gái mà tôi muốn dành cả đời để chung sống.
Tôi cũng không biết cô ấy có để ý tôi không, nhưng tôi vẫn luôn dành sẵn một ánh nhìn hướng về phía cô ấy suốt kỳ thực tập, đơn phương chưa dám ngỏ lời. Ngày cuối cùng của kỳ thực tập, khi tôi khẽ bước vào phòng thí nghiệm, thật may mắn là chỉ có một mình cô ấy.
Tôi lấy hết can đảm, tiến đến bên cạnh, bắt chuyện và hỏi cô ấy có người yêu chưa.
Ông Cảnh vẫn còn bồi hồi mỗi khi mở từng trang của cuốn album ảnh cưới.
Sau đó, tôi tặng cô ấy một chiếc khăn mùi soa và một bức ảnh tôi chụp chung với hai người bạn, vì không có bức nào chụp một mình. Trước khi quay đi, tôi không quên hỏi địa chỉ nhà cô ấy để tiện liên lạc”.
“Về đến nhà, tôi ngay lập tức viết một lá thư gửi cho cô ấy, trong thư cũng không dám thổ lộ tâm tư, chỉ là những câu thăm hỏi xã giao, vì sợ bị lộ, những lời yêu thương bị “gói ghém” lại, chỉ ngầm hiểu với nhau, không dám thể hiện bằng câu chữ. Mỗi lá thư ngày đó vận chuyển hết cả tuần mới đến tay người nhận, mỗi tháng chúng tôi chỉ trao đổi thư được khoảng hai lần”, ông kể.
Hồi đó, hai người yêu nhau nhưng phải giấu vì cả Việt Nam và Triều Tiên đều đang cấm công dân kết hôn với người nước ngoài. Sau này, Việt Nam đã “nới lỏng”, bỏ quy định này, nhưng Triều Tiên vẫn duy trì lệnh cấm.
Sau một vài lá thư tình “ẩn ý”, ông Cảnh được mời về thăm gia đình bà Ri. Từ đó, đều đặn mỗi tháng một lần, vào một ngày hẹn cố định, ông Cảnh lại vượt quãng đường 14km, vừa đi xe buýt, vừa đi tàu hỏa và đi bộ để ghé thăm gia đình người yêu.
Bức ảnh chụp chung đầu tiên của hai người. “Hồi đó, ai cũng nói chúng tôi giống nhau”, ông Cảnh chia sẻ. (Ảnh NVCC).
Bà Ri hồi đó sống chung với mẹ và em gái, mới đầu khi biết con gái yêu một anh chàng người Việt, người mẹ cũng lo lắng vô cùng, nhưng sau đó lại trở thành người quý ông Cảnh nhiều nhất.
Bức ảnh chụp chung đầu tiên của hai người được chụp tại nhà bà Ri, bằng chiếc máy ảnh mà ông Cảnh mượn của bạn, mỗi người giữ một bức như một trong những kỷ vật hiếm hoi dành cho nhau.
Thời điểm ấy, là một cô Ri ngoài đôi mươi vẫn còn hay e thẹn, ít nói, những chuyện buồn lo âu trong cuộc sống, bà không tâm sự trực tiếp mà viết thư rồi đưa tận tay cho ông Cảnh, nhưng dặn ông không được mở ra đọc ngay. Ông Cảnh về nhà mở thư ra đọc, biết bà buồn mà không an ủi được, càng buồn cho chuyện tình không được công khai của mình.
Một ngày đầu năm 1973, ông Cảnh chuẩn bị hành lý lên đường trở về Việt Nam sau những tháng ngày học tập tại Triều Tiên, đó cũng là ngày cuối cùng ông đến nhà người yêu chơi, trước khi hai người cùng bước ra sân ga ly biệt. Giữa sân ga, có hai người trẻ đôi mắt đẫm lệ trước giờ tàu khởi hành, quyến luyến lắm, nhưng vẫn phải “gói ghém yêu thương”, không dám thể hiện sự thân mật vì sợ nếu lộ ra, sẽ trở nên nguy hiểm.
Ông Cảnh nhấp một ngụm nước, khẽ nheo mắt: “Tôi không còn nhớ rõ ngày hôm đó có tuyết rơi hay không, nhưng chắc chắn trong lòng cả hai chúng tôi đều như lạnh đến hóa băng”.
7 tấn gạo hỗ trợ và nỗi lòng xuyên biên giới
Về nước, những cánh thư tình “ý tại ngôn ngoại” vẫn được cặp đôi gửi cho nhau mỗi năm khoảng hai, ba lần. Năm 1978, khi ông Phạm Ngọc Cảnh có dịp trở lại Triều Tiên để học về sản xuất thuốc trừ cỏ, cả hai mới lại tái ngộ trong khoảng thời gian ngắn. Sau đó, thư từ của ông bà cũng phải ngừng vì lý do cách trở điều kiện chính trị. Những lá thư ấy, bà Ri đọc xong phải đốt đi vì sợ bị phát hiện, còn ông Cảnh, ông cất kỹ một xấp khoảng 40 lá trong tủ gỗ, nhưng bị mối xông từ lúc nào không hay.
Năm 1991, ông Cảnh thành lập câu lạc bộ hữu nghị Việt - Triều, hội tụ những thanh niên đã từng có thời gian trao đổi học tập, làm việc tại Triều Tiên.
Một năm sau, ông có cơ hội một lần nữa trở lại Triều Tiên với tư cách phiên dịch cho đoàn thể thao Việt Nam, nhưng tìm gặp bà Ri không thành công, trở về Hà Nội, ông nhận được thư bà Ri, bà vẫn yêu ông rất nhiều.
Khi biết được tin Triều Tiên gặp nạn đói tàn khốc vào cuối những năm 1990, với tình cảm trong tim dành cho người mình yêu và người dân Triều Tiên, ông Cảnh đã quyên góp số tiền tương đương với 7 tấn gạo từ bạn bè, những thành viên trong câu lạc bộ hữu nghị Việt - Triều để gửi sang Triều Tiên.
Nhân chuyến thăm của đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam tới Triều Tiên vào tháng 5/2002, ông Cảnh đã viết một bức thư gửi lên các vị lãnh đạo trong đoàn nhờ can thiệp giúp chuyện tình cảm của mình.
Đám cưới đơn sơ tại Triều Tiên vào ngày 20/10/2002. (Ảnh NVCC).
Câu chuyện tình cảm động có sức sống qua hơn 30 năm cùng hành động hào phóng quyên góp gạo đã mở đường cho hai người được nên duyên vợ chồng: Người Triều Tiên biết được hành động của ông Cảnh và đồng ý ông có thể kết hôn với bà Ri và sống ở một trong hai quốc gia, miễn là bà Ri duy trì quyền công dân Triều Tiên.
Dù nhiều năm không hề thư từ qua lại, ông bà vẫn dễ dàng nhận ra đối phương khi hội ngộ vì “đó là người trong lòng mà”. Thay vì sự mừng rỡ, hân hoan, chú rể nói với cô dâu: “Chúng mình vất vả quá nhỉ”, cô dâu cũng chỉ khẽ gật đầu. Theo ông Cảnh, câu nói này thường được người dân Triều Tiên dùng trong tình huống khó khăn và lại đúng với chuyện tình của ông bà.
Ông Cảnh chia sẻ: “Thực tình, khi được kết hôn, đáng lẽ chúng tôi phải mừng rơi nước mắt, và có khi là sụt sùi ngày đoàn tụ, tuy nhiên, chắc vì hành trình để đến với nhau quá lâu, khiến chúng tôi cũng bị chai lì cảm xúc phần nào, thứ hai cũng do có tuổi rồi nên chúng tôi “ngại” khóc”.
"Nếu được quay lại, tôi vẫn chọn Ri Yong Hui”
Ngày 20/10/2002, hai người kết hôn tại Đại sứ quán Việt Nam tại Bình Nhưỡng, nhưng không tổ chức rình rang mà chỉ là gặp mặt và dùng một bữa cơm thân mật trước sự chứng kiến của mọi người. Cô dâu Ri Yong Hui khi ấy đã 55 tuổi, được làm tóc, trang điểm nhẹ, mặc váy hanbok truyền thống. Những thứ này do phía Triều Tiên lo, còn các chi tiết khác của hôn sự được Đại sứ quán Việt Nam đảm nhiệm và diễn ra ngay tại trụ sở Đại sứ quán Việt Nam ở Bình Nhưỡng.
Sau lễ cưới, cặp “vợ chồng son” đã ngoại ngũ tuần chờ thêm 3 ngày để phía Triều Tiên và Đại sứ quán Việt Nam hỗ trợ các thủ tục visa, hộ chiếu cho cô dâu sang Việt Nam.
Khi về đến Hà Nội, uyên ương đi đến Sở Tư pháp thành phố làm hôn thú và chờ khoảng 15 ngày để nhận giấy chứng nhận kết hôn. Theo ông Cảnh, ngày 13/12/2002, ông bà mới chính thức có một lễ cưới đúng nghĩa tại Hà Nội. Khoảng 800 vị khách gồm người thân, bạn bè, đồng nghiệp của chú rể và những người trong Đại sứ quán Triều Tiên ở Hà Nội.
Về một nhà ở tuổi đã xế chiều, ông bà không thể có con với nhau, đó là điều khiến ông Cảnh cảm thấy tiếc nuối trong cuộc tình duy nhất của đời mình. Tuy nhiên, ông vẫn thầm cảm ơn cuộc đời vì đã để ông bà được đến với nhau và theo ông đó mới là điều quan trọng.
Hôn lễ tổ chức tại Việt Nam vào ngày 13/12/2002. (Ảnh NVCC).
Ngồi lật từng trang của cuốn album ảnh, ông Cảnh tâm sự: “Tôi đã chọn cô ấy, ngay từ lúc bắt đầu, tôi đã biết mình sẽ phải đi một chặng đường dài để đến bên nhau. Đã kiên trì với quyết định của mình suốt mấy chục năm để được chung sống với cô ấy, chắc chắn, nếu được quay lại, tôi vẫn chọn Ri Yong Hui”.
Cả hai ông bà đều trân trọng từng giây từng phút cuộc hôn nhân đã phải đánh đổi bằng cả tuổi thanh xuân. Sau khi kết hôn, ông Cảnh từng đưa bà Ri đến nhiều tỉnh, thành để tham quan. Ông Phạm Ngọc Cảnh từng gắn bó với môn xe đạp thể thao Hà Nội gần 20 năm, nên ông vẫn thường được gọi bằng cái tên thân mật là… “Cảnh xe đạp”. Nhân những chuyến đi dài ngày của ông với hội đua xe đạp, ông cũng thường đưa bà Ri đi cùng, chuyến đi lâu nhất kéo dài gần một tháng. Đó cũng là những dịp để ông bà có thể tận hưởng những khoảnh khắc lãng mạn mà tuổi thanh xuân chưa có cơ hội thưởng thức.
Sống trong một căn hộ cũ ở khu tập thể Thành Công rộng khoảng 30m2, ông bà cho thuê một phần của căn nhà để phụ thêm vào khoản lương hưu của ông Cảnh, bà Ri đã nghỉ hưu ngay khi rời Triều tiên theo chồng nên không được nhận lương hưu.
Một người hàng xóm của ông bà kể về khối tình cảm đáng ngưỡng mộ này: “Nghe về quãng thời gian yêu xa của ông bà ấy, hàng xóm ai cũng mừng thay cho cái kết ngọt ngào nở muộn. Hầu như mỗi chiều, ông Cảnh lại dắt tay bà Ri đi dạo, tập thể dục gần hồ Thành Công, trông hạnh phúc lắm.
Bà Ri dạo gần đây trồng thêm nhiều cây cảnh mini trước cửa nhà, có lẽ là muốn làm mới không gian sống của hai vợ chồng”.
Chuyến đi thăm vịnh Hạ Long của cặp vợ chồng. (Ảnh NVCC).
Trước thềm hội nghị thượng đỉnh sắp tới giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un, ông Phạm Ngọc Cảnh và bà Ri Yong Hui đều hy vọng cuộc hội đàm sẽ đem đến những thỏa thuận tốt đẹp.
