Khung cảnh tan hoang sau vụ cháy nhà máy Rạng Đông tại đường Hạ Đình, quận Thanh Xuân, Hà Nội. Ảnh: Hữu Thắng.
Vì sao mỗi nơi mỗi kiểu?
Sở TN&MT Hà Nội vừa gửi báo cáo lên lãnh đạo TP về việc triển khai khắc phục sự cố môi trường sau vụ cháy trong đó giải trình rõ nguyên nhân sai lệch kết quả quan trắc giữa đơn vị này với Trung tâm quan trắc môi trường miền Bắc - Tổng cục Môi trường (Bộ TN&MT).
Thiết bị đo không khí của Chi cục Bảo vệ môi trường (Sở TN&MT Hà Nội) tại nhà máy Rạng Đông. Ảnh: Trần Thường
Trước đó, ngày 31/8, sau vụ cháy Công ty Rạng Đông, sở TN&MT Hà Nội có báo cáo nhanh gửi Thành ủy, UBND TP và bộ TN&MT tình hình khắc phục sự cố môi trường. Báo cáo cho biết, kết quả test nhanh thông số thủy ngân tại 5 vị trí (mẫu đất tại vườn hoa nhà máy, mẫu đất tại rìa vườn hoa trung tâm, mẫu đất tại gốc cây sát đường nội bộ và 2 mẫu tro tại khu vực có đám cháy) cho thấy nồng độ thủy ngân tại các vị trí trên đều bằng 0µg/m3 (microgam/mét khối).
Tuy nhiên, kết quả quan trắc của bộ TN&MT lại đưa ra con số hoàn toàn khác: Cụ thể, kết quả quan trắc sau vụ cháy cho thấy 1/12 mẫu nước mặt được thu thập vượt hàm lượng thủy ngân 1,3 lần so với ngưỡng khống chế (mẫu nước sông Tô Lịch, đoạn ngõ 320 Khương Đình – cống xả thải của nhà máy Rạng Đông); 1/8 mẫu nước thải tại nhà máy vượt 1,26 lần tiêu chuẩn. Ngoài ra cũng có mẫu bùn thải vượt về hàm lượng thủy ngân đến 6,1 lần, cách vị trí cống xả thải của nhà máy 1 km trên sông Tô Lịch.
Lý do được Sở đưa ra là thời điểm tiến hành quan trắc của đơn vị khác với Trung tâm quan trắc môi trường miền Bắc.
“Sau khi rà soát, chỉ có sai khác về hàm lượng thủy ngân trong không khí xung quanh nhà máy. Lý do là thời điểm quan trắc của Sở TN&MT khác với Trung tâm quan trắc môi trường miền Bắc - Tổng cục Môi trường”, sở TN&MT Hà Nội giải thích sự “lệch pha” kết quả quan trắc thủy ngân giữa hai đơn vị thuộc Hà Nội và bộ TN&MT.
Ngoài ra, bộ TN&MT so sánh kết quả quan trắc thủy ngân với các tiêu chuẩn khuyến cáo của Tổ chức y tế thế giới (WHO), một số điểm quan trắc không khí trong khuôn viên công ty và trong nhà kho bị cháy có giá trị thủy ngân trong môi trường không khí cao vượt ngưỡng khuyến cáo của WHO.
Clip toàn cảnh vụ cháy ở nhà máy Rạng Đông
Trong khi đó, sở TN&MT và viện Sức khỏe nghề nghiệp và môi trường - bộ Y tế so sánh hàm lượng thủy ngân với QCVN 06 - quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về một số chất độc hại trong không khí xung quanh và quyết định của Bộ Y tế về việc ban hành 21 tiêu chuẩn vệ sinh lao động, 5 nguyên tắc và 7 thông số vệ sinh lao động (từng lần tối đa), cho thấy hàm lượng thủy ngân trong không khí xung quanh đạt quy định.
Theo bộ TN&MT, cơ quan chức năng cũng xác định hướng phát tán thủy ngân là dòng khí từ sau hàng rào nhà kho ở khoảng cách 200m, 500m, 1.000m. Trong khoảng 200m, hàm lượng thủy ngân trong không khí đều nằm trong ngưỡng khuyến cáo của WHO là ảnh hưởng sức khỏe con người.
Máy của bộ TN&MT có thể “bẫy” được thủy ngân?
Trong cuộc làm việc với TP Hà Nội chiều qua (5/9), Phó tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường (Bộ TN&MT) Hoàng Văn Thức cho biết, sau vụ cháy, việc đơn vị này “bắt lại” các tàn dư còn lại trong môi trường so với quy chuẩn Việt Nam và các đơn vị quan trắc khác đều không vượt.
“Chỉ duy nhất chúng tôi có thiết bị hiện đại hơn là bẫy được hàm lượng thủy ngân để khuyến cáo phòng ngừa rủi ro chứ không ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe”, ông Thức nói.
Phó tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường Hoàng Văn Thức kiểm tra hiện trường vụ cháy.
Bày tỏ băn khoăn với các kết quả quan trắc khác nhau, Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Đức Chung cho hay, TP cũng có thiết bị hiện đại của Pháp (đạt tiêu chuẩn châu Âu) xác định được chỉ số ô nhiễm môi trường sau vụ cháy rất chính xác.
Ông Chung giao Công an TP trưng cầu một đơn vị giám định độc lập để có được kết quả chính xác nhất mức độ ô nhiễm môi trường sau vụ cháy công ty bóng đèn phích nước Rạng Đông.
Theo Dân trí, ngay sau khi kết thúc cuộc họp kể trên, lãnh đạo UBND TP Hà Nội cũng ký văn bản hỏa tốc đề nghị Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam - giao nhiệm vụ cho cơ quan chuyên môn mời các chuyên gia trong và ngoài nước có kinh nghiệm giúp Công an TP Hà Nội giám định để xác định mức độ ô nhiễm môi trường đất, nước và không khí trong vùng ảnh hưởng của vụ cháy.
Từ việc giám định trên, đơn vị chuyên môn sẽ đưa ra các giải pháp khắc phục hiệu quả trong thời gian sớm nhất để TP tổ chức thực hiện. Toàn bộ kinh phí mời chuyên gia trong và ngoài nước phối hợp giám định sẽ do TP Hà Nội chi trả theo quy định.
Đình Văn
