Vận tải phát triển về lượng nhưng thiếu chất
Theo thống kê của Tổng cục Đường bộ, trong hơn 10 năm qua, số lượng phương tiện kinh doanh đã tăng hơn 10 lần. Cả nước hiện có tới gần 103.000 xe khách và 620.000 xe tải các loại, với 2.681 doanh nghiệp, 586 Hợp tác xã và hàng chục ngàn hộ kinh doanh cá thể.
Từ năm 2000, số hộ kinh doanh vận tải có bước phát triển nhanh chóng, đến nay chiếm 50% tổng số phương tiện. Theo khảo sát, có tới 60% các đơn vị vận tải khách tuyến cố định và gần 83% đơn vị vận tải khách theo hợp đồng chỉ có dưới 10 đầu xe/mỗi đơn vị.
Tuy nhiên, theo ông Trần Quang Bình, vụ trưởng Vụ Vận tải và Pháp chế (Tổng cục Đường bộ) đánh giá, mặc dù ngành vận tại phát triển nở rộ về số lượng phương tiện cũng như các đơn vị kinh doanh nhưng công tác quản lý nhà nước đối với lĩnh vực này được đánh giá là chậm đổi mới, mang nặng tính mệnh lệnh hành chính, chưa theo kịp thực tiễn. Hậu quả là vấn đề vì an toàn giao thông và chất lượng dịch vụ chưa được đảm bảo.
Ông Bình tiết lộ, hiện nay có đến 16 Sở Giao thông Vận tải không có cán bộ chuyên môn được đào tạo bài bản làm trong lĩnh vực quản lý vận tải. Những đối tượng này đều làm trái ngành, trái nghề, đây là một thực trạng dẫn đến sự yếu kém trong quản lý hiện nay.
Công tác quản lý trong lĩnh vực vận tải còn nhiều hạn chế. (Ảnh: VOVGT)
Việc có quá nhiều nhà xe tham gia vào lĩnh vực này làm nảy sinh nhiều mặt tiêu cực, mà các biểu hiện cụ thể là hiện tượng xe “dù”, bến “cóc”, “cơm tù”, chạy vòng vo bắt khách, chở quá tải…gây mất trật tự an toàn giao thông.
“Phần lớn, các đơn vị vận tải nhỏ lẻ không thực hiện quản lý mà chỉ “núp bóng” doanh nghiệp, hợp tác xã dưới dạng đứng ra làm các thủ tục theo quy định đối với cơ quan quản lý thu phí dịch vụ như: thuê xe, mua thương hiệu đồng thời giao việc điều hành cho chủ hoặc lái xe đảm nhận. Mô hình này đang được áp dụng đa số ở các hợp tác xã vận tải,” ông Bình khẳng định.
Ông Nguyễn Văn Quyền, phó tổng cục trưởng Tổng cục Đường bộ Việt Nam thì nhận xét, vận tải Việt Nam hiện đang “bung” ra như ngành nông nghiệp thời kỳ khoán ruộng đất, mảnh ruộng được chia nhiều thửa, phát triển mạnh mẽ theo chiều rộng mạnh ai nấy làm nhưng lại thiếu sự quản lý, giám sát đã và đang để lại những hậu quả xấu cho xã hội.
Đề án 20 tỷ sẽ khắc phục được yếu kém?
Để khắc phục những tồn tại, Tổng cục Đường bộ Việt Nam (Bộ Giao thông Vận tải) đã xây dựng Đề án: “Đổi mới quản lý vận tải đường bộ theo hướng hiện đại, hiệu quả nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ vận tải và giảm thiểu tai nạn giao thông”.
Đề án này đã được Tổng cục Đường bộ Việt Nam công bố vào sáng ngày 26/2.
Theo đó, đề án sẽ thực hiện hiện đại hóa quản lý vận tải bằng các phần mềm và thống nhất các phần mềm quản lý trong toàn ngành, trước hết là tập trung khai thác hộp cơ sở dữ liệu giám sát hành trình xe.
Vận tải hành khách tuyến cố định, du lịch và xe hợp đồng được phân thành 5 hạng từ 1 “sao” đến 5 sao để đánh giá chất lượng.(Ảnh: HNM)
Ngay trong năm 2013 và 2014 cơ quan chức năng sẽ xác định những nội dung yếu kém, bức xúc nhất để tập trung giải quyết thật hiệu quả các vấn đề như: Tập trung quản lý trách nhiệm chủ xe, chủ doanh nghiệp, trách nhiệm lái xe; tập trung quản lý taxi, bến xe, trạm dừng nghỉ... thúc đẩy quá trình tái cơ cấu lại lực lượng vận tải, hướng tới cạnh tranh lành mạnh, hiệu quả, hội nhập Quốc tế.
Với quản lý vận tải hành khách, cơ quan quản lý Nhà nước sẽ tập trung nghiên cứu, xây dựng các tiêu chí đánh giá và phân hạng chất lượng dịch vụ đối với từng loại hình kinh doanh, gồm: Chất lượng phương tiện; lái xe và nhân viên phục vụ; hành trình; tổ chức, quản lý của đơn vị; quyền lợi của hành khách.
Dựa trên các tiêu chí này, Tổng cục Đường bộ sẽ tiến hành phân loại hạng chất lượng dịch vụ vận tải. Vận tải hành khách tuyến cố định, du lịch và xe hợp đồng được phân thành 5 hạng từ 1 “sao” đến 5 “sao” với thang điểm đánh giá là 100 điểm.
Theo đó, vận tải hành khách bằng xe buýt được phân thành 2 hạng gồm hạng 2 “sao” và 3 “sao”, thang điểm đánh giá là 100 điểm. Vận tải hành khách bằng xe taxi được phân thành 3 hạng gồm hạng 3, 4, 5 “sao”, thang điểm đánh giá là 90 điểm.
Vền kinh phí thực hiện Đề án, ông Nguyễn Văn Quyền, phó tổng Cục trưởng Tổng cục Đường bộ Việt Nam cho hay, thời gian thực hiện đề án mà Tổng cục Đường bộ đưa ra từ 2013-2015 với tổng kinh phí thực hiện ước tính trên dưới 20 tỷ đồng.
Ông Quyền cũng khẳng định, Đề án đổi mới quản lý vận tải có tính khả thi cao dựa trên sự nghiên cứu, tham khảo kinh nghiệm quản lý vận tải một số nước như trong khu vực như: Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Thái Lan…
Quyết Nguyễn
