'Chiêu trò móc túi' khách hàng của các trung tâm xét nghiệm ADN

Đua nhau mở trung tâm xét nghiệm ADN 

Dịch vụ xét nghiệm ADN đang được nhiều cơ sở khai thác triệt để. Để cạnh tranh với nhau, các cơ sở có dịch vụ này tung ra nhiều "chiêu trò" nhằm thu hút khách hàng như: xét nghiệm lấy ngay, tư vấn miễn phí, lấy mẫu tại nơi ở của khách hàng…. Thực tế cho thấy, đa phần các cơ sở phải “gửi nhờ” hoặc chuyển mẫu đi nước ngoài phân tích và đưa về Việt Nam.

Tại công ty AND (quận 1, TP.HCM), PV được người tên Lan tư vấn: “Nếu anh chỉ làm để biết và sau này cần cung cấp cho toà án thì nên thực hiện theo gói dân sự, sau đó, xin hồ sơ pháp lý khi có yêu cầu”.

Theo cách này, người làm cung cấp mẫu, khi có kết quả sẽ được thông báo bằng giấy báo kết quả. Nếu cung cấp cho toà án hoặc các cơ quan chức năng, phía công ty sẽ cung cấp cho người làm một bộ hồ sơ đầy đủ.

Tuy nhiên, về cách thức làm, Lan cho biết: “Công ty em là nhà phân phối chính thức của một công ty ở Mỹ. Tại TP.HCM chúng em sẽ thu mẫu, sau đó, gửi sang Mỹ để làm. Ở Mỹ kết quả sẽ chính xác hơn rất nhiều. Thủ tục là chỉ cần giấy CMND của người cha và giấy khai sinh của con. Khi có những thứ đó, hai cha con trực tiếp lên văn phòng để lấy mẫu, làm xét nghiệm là xong”.

PV viện cớ gia đình ở Đồng Nai, nhưng không thể đưa em bé lên được thì lấy mẫu cung cấp cho công ty được không, Lan nói: “Trong trường hợp con không đến được văn phòng nhưng anh lại cần để bổ sung cho các thủ tục pháp lý về sau thì bên em sẽ có cộng tác viên ở dưới đó đến lấy mẫu. Phí đến lấy mẫu là 300.000 đồng nữa, còn phí làm xét nghiệm là 3 triệu đồng/2 mẫu”.

Về thời gian, Lan cho biết: “Do làm ở Mỹ nên 5 ngày sau mới có. Bên em làm theo quy trình của Mỹ là phân tích 2 lần và phân tích 30 vị trí gen nên độ chính xác chắc chắn của bên em là cao hơn, gấp 250.000 lần so với các tiêu chuẩn của Việt Nam”.

Khi PV hỏi, kết quả có được pháp luật Việt Nam công nhận trong các vụ việc liên quan đến pháp lý hay không, Lan nói nhỏ giọng xuống: “Dạ có ạ, bên em có chức năng kinh doanh vấn đề này mà?”.

Bên cạnh công ty nói trên, hàng loạt điểm khác cũng cung cấp dịch vụ xét nghiệm ADN. Điển hình như công ty Xét Nghiệm (quận Phú Nhuận, TP.HCM), một nhân viên tên Mai của công ty cũng giới thiệu với những lời “có cánh”: “Bên em sử dụng bộ Kit tiêu chuẩn của Mỹ, có độ chính xác cao và ổn định, được sử dụng phổ biến nhất thế giới hiện nay. Nó được các phòng thí nghiệm trên toàn thế giới sử dụng, kể cả cục Điều tra Liên bang Mỹ”.

Tại đây, PV được Mai báo giá: “Nếu anh chỉ làm xét nghiệm huyết thống cha - con thì có giá 4 triệu đồng cho mẫu là máu, trong thời gian 3 ngày sẽ có. Còn mẫu tóc, móng tay, móng chân, giá 4,5 triệu đồng. Giá chỉ áp dụng cho việc xét nghiệm ADN thông thường. Trong trường hợp bé không thể đi cùng thì anh lấy mẫu đưa lên nhưng nó không có giá trị pháp lý về sau. Nếu thực hiện trong trường hợp này, bên em sẽ bảo lưu phần pháp lý cho anh, còn bé thì làm sau khi có yêu cầu của toà án”.

Một người tên Hà, ở trung tâm Công nghệ di truyền TP.HCM, cũng giới thiệu: “Bên em đã đầu tư thiết bị hiện đại, đồng bộ, có quy mô từ Đức, Mỹ, Nhật nên đã giảm chi phí tối đa cho khách hàng. Nếu thực hiện bình thường, 5 ngày có thì giá là 5 triệu đồng, còn 8 giờ trả kết quả là 6 triệu đồng, 6 giờ là 8 triệu đồng”.

Tìm "chiêu", "móc túi" khách hàng

Ông Nguyễn Hải Minh, một người từng làm trong lĩnh vực này ở quận 1, TP.HCM cho biết: “Việc một số công ty gửi mẫu đi một số nước tiên tiến để làm xét nghiệm là để tiết giảm chi phí. Thực chất, ở Mỹ việc xét nghiệm ADN là rất phổ biến, giá thành rẻ hơn rất nhiều so với làm ở Việt Nam. Ở bên đó, các công ty xét nghiệm tư nhân mọc lên rất nhiều. Vì thế, họ gửi mẫu từ đây sang bằng hình thức gửi sỉ (nhiều đơn vị), bên đó sẽ gửi kết quả bằng email trở lại. Sau đó, các công ty này đóng dấu và trả cho khách hàng”.

Bên cạnh đó, các công ty này cũng “chơi chiêu”, khi bắt khách hàng đóng thêm chi phí liên quan đến các thủ tục pháp lý. Thực tế, Lan cho biết: “Phí làm xét nghiệm huyết thống cha – con là 3 triệu đồng. Đây phí làm để biết. Sau này, nếu cần hồ sơ pháp lý thì phí cộng thêm sẽ là 1 triệu đồng nữa”.

Tương tự, Mai cũng cho biết: “Nếu anh cần cung cấp hồ sơ pháp lý thì phải đóng thêm 500.000 đồng. Còn phần của bé sẽ chi phí là 2,5 triệu đồng. Như vậy, bộ hồ sơ của anh sẽ là 3 triệu đồng”.

Tuy nhiên, khách hàng làm xét nghiệm ở các cơ sở uy tín không bao giờ phát sinh loại phí này. Bà Nguyễn Thị Yến, đại diện tại TP.HCM của trung tâm Phân tích AND và Công nghệ di truyền cho biết: “Khách hàng đến thực hiện thì chi phí báo cho họ là đã bao gồm việc cung cấp hồ sơ cho các thủ tục pháp lý, không có chuyện phát sinh thêm phí trong việc cung cấp hồ sơ. Vì vậy, trước khi đi thực hiện, nếu có liên quan đến các thủ tục pháp lý, khách hàng cần phải được nơi đó tư vấn để thực hiện cho đúng trình tự, tránh phải làm lại”.

Bà Yến cũng khuyến nghị: “Để biết các cơ sở uy tín, người dân cần tìm hiểu kỹ các thông tin về nơi đó, trước khi quyết định thực hiện. Một kênh mà người dân có thể tham, khảo đó chính là Tổng đài 1080 của VNPT TP.HCM”.

Còn các cơ sở tung ra giá rẻ để thu hút khách, bà Yến cho rằng: “Cũng có khả năng, khi tư vấn họ sẽ thông báo giá rẻ, nhưng khi thực hiện, họ sẽ nói giá khác, phát sinh lệ phí khác nên khách hàng phải tìm hiểu kỹ trước khi quyết định”.

Một chuyên gia trong lĩnh vực này cho biết: “Khi thực hiện xét nghiệm ADN, đặc biệt là ở các cơ sở tư nhân, khách hàng cần lưu ý thêm vấn đề bảo mật thông tin. Có nơi, còn ghi rõ trong hợp đồng rằng, khách hàng đã đồng ý với một loạt điều kiện như cho phép sử dụng dữ liệu kết quả trong nghiên cứu khoa học, công bố trong tác phẩm nghiên cứu…”.

Chuyên gia này còn nói thêm: “Tuy nhiên, họ có thể sử dụng vào các mục đích riêng mà không ai có thể biết được. Khi biết thông tin cá nhân của mình bị công khai thì muốn kiện cũng không được, vì đã ký đồng ý rồi”.

Thanh Tùng