Tại Hội thảo về sử dụng chất gây nghiện ở thanh thiếu niên được Viện Sức khỏe tâm thần, Bạch viện Bạch Mai, TS.BS.Lê Thị Thu Hà, Trưởng khoa Điều trị nghiện chất, Viện sức khỏe tâm thần (Bệnh viện Bạch Mai) cho biết, tình trạng sử dụng chất gây nghiện ở thanh thiếu niên đang ngày càng gia tăng.
Trong quá trình thăm khám, điều trị BS. gặp không ít trường hợp giới trẻ dùng chất gây nghiện dẫn đến sức khỏe bị ảnh hưởng nghiêm trọng, như trường hợp của chị N.T.T. (ở Vĩnh Phúc) vào viện lần thứ 3 vào ngày 18/6 vừa qua do thường xuyên cáu gắt và cho rằng có người hại mình. Thậm chí, nhiều đêm chị T. không ngủ, tay cầm dao đi đi lại lại, cho rằng có người rình rập hại mình.
Mẹ chị T. kể ngay từ khi học cấp III, T. thường xuyên tụ tập bạn bè và có sử dụng thuốc lá, rượu bia. Sau khi học xong cấp III, chị T. học chăm sóc da và làm đẹp, sau đó có mở 2 spa làm việc.
Khi có thu nhập ổn định, chị T. bắt đầu dùng nhiều loại chất gây nghiện. Chị sử dụng bóng cười cách đây hơn 1 năm, sau đó sử dụng MDMA (thuốc lắc). Sau khi dùng chất gây nghiện kéo dài, tần suất tăng dần, chị T. bắt đầu nghe thấy tiếng nói trong đầu, tiếng người khác chửi mắng khiến chị cáu gắt đập phá đồ đạc.
Tại lần nhập viện đầu, chị T. được chẩn đoán rối loạn tâm thần. Sau điều trị 10 ngày, chị T. dần ổn định, hết tiếng nói trong đầu, ăn ngủ tốt hơn. Chị T. được ra viện nhưng không đến tái khám theo lịch hẹn. Sau đó, chị T. tiếp tục "tái nghiện" và phải nhập viện đến lần thứ 3 với chẩn đoán rối loạn tâm thần do sử dụng đa chất (cần sa, N2O) với hoang tưởng chiếm ưu thế.
Hay như trường hợp nam sinh đang theo học tại trường điền kinh chuyên nghiệp. Được biết, từ năm lớp 9, nam sinh đã dùng cần sa, bóng cười để giải tỏa căng thẳng trong cuộc sống.
Vào tháng 6/2022, kết quả học tập của bệnh nhân không tốt nên bị bố khiển trách. Bệnh nhân đã lén hút cần sa sau đó bị quá liều, dẫn tới co giật và được đưa vào Bệnh viện Bạch Mai cấp cứu.
Sau đó, nam sinh đã được chuyển sang Viện sức khỏe tâm thần (Bệnh viện Bạch Mai) để trị liệu tâm lý. Khi trò chuyện với bác sĩ, nam sinh đã khóc rất nhiều, gỡ bỏ được những vướng mắc với bố mẹ, bệnh nhân đã hứa sẽ không dùng cần sa.
Rất nhiều chất gây nghiện, thu hút giới trẻ ngày này sử dụng. Ảnh minh họa.
BS.Hà bày tỏ đáng ngại, nữ giới có xu hướng sử dụng các chất này tăng lên, không ít trường hợp nhập viện trong tình trạng hoang tưởng do sử dụng chất gây nghiện kéo dài.
Nguyên nhân thanh thiếu niên sử dụng chất gây nghiện gia tăng là do có yếu tố môi trường (tương tác xã hội, stress, gia đình) và nguyên nhân về sinh lý (gene và biểu sinh, giới).
Một số chất gây nghiện thanh thiếu niên thường sử dụng, lạm dụng là nicotine, rượu, cần sa, methamphetamine (ma túy đá), MDMA (thuốc lắc), N20.
Nói về tác hại của bóng cười, BS.Hà cho biết nhiều bạn trẻ đang cho rằng sử dụng bóng cười sẽ không bị nghiện. Trên thực tế, các bệnh nhân bị ngộ độc N2O đều cho biết ban đầu họ sử dụng bóng cười cho vui, nhưng sau một thời gian dùng đều phải tăng liều mới cảm thấy vui. Do khí công nghiệp N2O được mua bán tự do và số người sử dụng bóng cười gia tăng nên tình trạng ngộ độc N2O cũng tăng theo.
Khí N2O khi sử dụng nhiều lần có thể dẫn đến tổn thương tủy sống, gây thiếu máu, giảm khả năng sinh sản. Dù chỉ sử dụng một lần nhưng nếu liều lượng quá nhiều sẽ dẫn đến ngộ độc nặng và tử vong.
“Khi lạm dụng chất gây nghiện sẽ làm biến đổi chất dẫn truyền tế bào não, dẫn đến suy giảm trí nhớ, mất ngủ, rối loạn tình dục, rối loạn hành vi.
Việc lạm dụng rượu, cần sa và các chất gây nghiện khác sẽ làm khiếm khuyết về cấu trúc và chức năng của não. Những trẻ uống rượu nhiều năm sẽ giảm thể tích hồi hải mã (một cấu trúc quan trọng của não bộ, có tác dụng cải thiện khả năng ghi nhớ), vỏ não trước trán, tiểu não”, BS.Hà cho biết.
Để phòng ngừa trẻ chất nghiện, BS.Hà lưu ý, chúng ta cần xây dựng lối sống tích cực cho trẻ. Trong đó, gia đình có vai trò rất quan trọng trong việc tháo gỡ những vướng mắc cho trẻ. Nếu trẻ có các vấn đề về nghiện chất, cần đưa trẻ đi điều trị sớm để tránh hậu quả nghiêm trọng.
Thanh Lam
