Ngày 29/6 tại Quảng Ninh, TAND Tối cao đã tiến hành xét xử phúc thẩm lần 2 đối với Nguyễn Tiến Phương, Nguyễn Tiến Chung và Bùi Hải Bài về tội danh “giết người”. Sau một ngày tranh tụng, do tính chất đặc biệt nghiêm trọng của vụ án, tòa sẽ kéo dài thời gian nghị án nên chưa thể tuyên án.
Các bị cáo tại tòa (từ trái qua phải: Nguyễn Tiến Chung, Nguyễn Tiến Phương, Bùi Hải Bài).
Anh em “ông trùm” từ chối luật sư tòa mời
Vụ án ngã ba Lục Chắn đã qua rất lâu nhưng tính chất côn đồ của những đối tượng gây án gây bức xúc trong dư luận Quảng Ninh. Dư luận đất Mỏ ngày càng nóng hơn khi quan điểm luận tội của của các cấp tòa (sơ thẩm, phúc thẩm) đưa ra không đồng nhất. Khi được thông báo phiên tòa phúc thẩm lần 2 đối với các bị cáo Nguyễn Tiến Phương, Nguyễn Tiến Chung và Bùi Hải Bài được xét xử lại để làm rõ tội danh, xét xử đúng người, đúng tội, dư luận đặc biệt quan tâm đến phiên xét xử này. Ngay từ đầu giờ sáng, người dân đã đứng chật kín tại khuôn viên phía bên ngoài trụ sở TAND tỉnh Quảng Ninh để theo dõi diễn biến phiên tòa.
Chủ tọa phiên tòa - thẩm phán Đào Văn Tiến tuyên bố lý do mở lại phiên tòa phúc thẩm lần 2: Do bản án xét xử sơ thẩm ngày 26/8/2010, Tòa án Nhân dân tỉnh Quảng Ninh đã tuyên các bị cáo: Nguyễn Tiến Phương , Nguyễn Tiến Chung cùng mức án tử hình; Bùi Hải Bài tù chung thân nên các bị cáo Phương, Chung, Bài đã nộp đơn kháng cáo lên TAND Tối cao.
Sau phiên xét xử phúc thẩm, bị cáo Nguyễn Tiến Chung được giảm án xuống tù chung thân, Nguyễn Tiến Phương 20 năm, Bùi Hải Bài mức án 15 năm tù. Ngày 3/8/2011, Phó Chánh án thường trực TANDTC Đặng Quang Phương ký thay Chánh án Quyết định kháng nghị số 20/2011/QĐKN-HS đối với bản án hình sự phúc thẩm số 21/2011/PTHS của Tòa phúc thẩm TANDTC tại Hà Nội về phần trách nhiệm hình sự đối với Nguyễn Tiến Phương, Nguyễn Tiến Chung và Bùi Hải Bài. Ngày 7/12/2011, Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao đã mở phiên tòa giám đốc thẩm, tuyên hủy bản án phúc thẩm để xét xử lại.
Quan điểm của phiên xử phúc thẩm lần này của TANDTC xét xử đúng người, đúng tội; làm rõ hành vi, động cơ gây án của từng bị cáo theo hướng tăng hình phạt cho cả ba bị cáo. Cũng trong phiên xét xử lần 2, theo quan điểm của HĐXX, cả 3 bị cáo Nguyễn Tiến Phương (1957), Nguyễn Tiến Chung (SN 1961 trú tại phường Hòa Lạc, Móng Cái) và Bùi Hải Bài (trú tại khu 3, phường Ka Long Móng Cái) đều bị truy tố theo điều 93 BLHS. Để thể hiện tính công tâm, trong phiên xử lần này, HĐXX có chỉ định thêm luật sư bào chữa cho cả 3 bị cáo nhưng anh em “ông trùm” vùng biên đều từ chối quyền biện hộ của 2 vị luật sư này.
Xuất hiện nhiều tình tiết mới
Theo chủ tọa Đào Văn Tiến, trong phiên tòa lần này đã xuất hiện một số tình tiết mới: Các bị cáo đã thành khẩn khai báo, đã khắc phục và đền bù tổn thất cho gia đình bị hại; gia đình bị hại và các tổ chức đoàn thể nơi bị cáo sinh sống (Hội phụ nữ TP Móng Cái; Quỹ vì người nghèo của TP Móng Cái) đã có công văn gửi TANDTC xin giảm nhẹ hình phạt cho các bị cáo nên tòa sẽ tập trung xem xét ở mức độ gây án của các bị cáo.
Dựa trên cáo trạng của VKSND tỉnh Quảng Ninh, Nguyễn Tiến Phương (hay gọi là Phương Linh “hột”) là Giám đốc Công ty Quang Phát, có giấy đăng ký kinh doanh hàng hóa, trong đó có mặt hàng đông lạnh. Công ty của Phương thường xuất khẩu hàng qua khu vực bến Lục Chắn, thuộc xã Hải Sơn, TP Móng Cái. Vào các ngày 27 và 28/5/2009, anh Lê Hữu Vinh, Phó Giám đốc Công ty TNHH Hồng Công gọi điện cho Nguyễn Tiến Phương, vốn là một đại gia có tiếng trong giới giang hồ địa phương để xin đi nhờ đường qua xã Hải Sơn, TP Móng Cái để xuất hàng đông lạnh sang Trung Quốc, nhưng không được Phương đồng ý.
Vào khoảng 15h, ngày 30/5/2009, Lê Hữu Vinh cùng các anh Lê Hồng Bàng, Hà Thanh Tùng, Đoàn Quyết Chiến, Lê Văn Điệp, Nguyễn Minh Trí (tức Sỹ) đi 2 xe ô tô vào Trạm Biên phòng thuộc xã Hải Sơn để xin xuất hàng qua biên giới tại bến Lục Chắn và đã được Trạm Biên phòng chấp thuận. Sau đó, Vinh đã để 3 nhân viên của mình là Điệp, Trí và Chiến ở lại bến Lục Chắn chờ xuống hàng còn Vinh và nhân viên khác đi xe ô tô quay về TP Móng Cái.
Nhận thấy một số người lạ mặt dưới bến, Phương lập tức ra lệnh cho đàn em đến xử lý. Nguyễn Tiến Phương đã chỉ đạo cho Bùi Hải Bài gọi điện cho Nguyễn Tiến Chung và Khổng Thanh Thu đưa người, mang theo vũ khí lên đánh các anh Điệp và Trí. Ngay sau đó, Chung cùng Vũ Ngọc Tuất (tức Chấn), Nông Văn Môn, Vũ Huy Đô, Ty Tuấn Luân dùng súng bắn và dùng đá đánh đập làm anh Điệp và Trí bị thương nặng. Không dừng lại ở đó, Phương còn chỉ đạo Chung và Thu đưa các anh Điệp và Trí sang bên kia biên giới. Tại Trung Quốc, Chung cùng Tuất và một nhóm người Trung Quốc tiếp tục đánh chết anh Điệp và anh Trí.
Sau đó, Chung đưa 20 vạn Nhân dân tệ (do Phương đưa cho Chung trước đó) cho nhóm người Trung Quốc để thủ tiêu xác hai anh Điệp và Trí. Chúng dùng bao bố và băng dính quấn xác anh Điệp lại rồi vứt xuống khu vực Thập Vạn Đại Sơn, xác anh Trí vứt xuống sông Ka Long hiện vẫn chưa tìm thấy. Sau quá trình điều tra, ngày 4/6/2009, Công an tỉnh Quảng Ninh đã bắt khẩn cấp Nguyễn Tiến Chung về tội Bắt giữ người trái pháp luật và bắt tiếp các đối tượng có liên quan gồm Phương, Thông, Bài, Kiêm và Cường...
Tại tòa, Nguyễn Tiến Phương cho rằng hắn đã quản lý nhân viên không tốt gây nên hậu quả nghiêm trọng như vậy hắn là người có tội. Hắn sẽ chịu mọi trách nhiệm về tội lỗi của hắn gây ra. Nhưng việc đàn em của hắn xuống tay giết anh Điệp và Trí là nằm ngoài khả năng kiểm soát của hắn. Số tiền 20 vạn Nhân dân tệ hắn đưa cho Chung là để chữa trị cho Trí và Điệp chứ không phải là để thủ tiêu 2 anh này như trong cáo trạng.
Đồng loạt xin giảm tội
Luật sư Hoàng Văn Hướng – Văn phòng luật sư Hoàng Hưng (Hà Nội) bào chữa cho Nguyễn Tiến Phương đã đưa ra quan điểm: Đàn em của Nguyễn Tiến Phương chỉ tổ chức phòng vệ chính đáng nhưng vượt quá khả năng cho phép chứ không phải là tổ chức đánh người. Phương không chỉ đạo giết người, không trực tiếp gây án. Bị cáo đã thành khẩn khai báo, đã khắc phục hậu quả, vì vậy đề nghị HĐXX xem xét giảm nhẹ hình phạt cho bị cáo.
Về phần Nguyễn Tiến Chung, hắn cho rằng: Hắn không trực tiếp đánh anh Điệp mà chỉ có bọn đàn em của hắn tham gia. Với số tiền mà Phương đưa trước đó, hắn đưa toàn bộ cho nhóm người Trung Quốc để chữa trị cho Trí và Điệp. Việc thủ tiêu xác của Trí và Điệp thì Chung hoàn toàn không biết. Dõi ánh mắt lên HĐXX, Nguyễn Tiến Chung đề nghị: “Với những lỗi gián tiếp của bị cáo, xin HĐXX giảm nhẹ cho bị cho bị cáo và cho bị cáo gửi lời xin lỗi đến gia đình 2 bị hại”.
Luật sư Hữu Tuyến - VPLS Hoàng Hưng (Hà Nội) bào chữa cho Nguyễn Tiến Chung cũng đưa ra quan điểm: Chung không có bất cứ hành động côn đồ nào tại hiện trường. Việc đàn em của Chung đánh người là do mâu thuẫn cá nhân từ trước chứ không phải là do việc làm ăn của Chung và Phương và cũng không phải do Chung chỉ đạo. Mặt khác Chung có một thân nhân tốt, gia đình có công với cách mạng vì vậy đề nghị HĐXX xem xét.
Về phần Bùi Hải Bài, khi xảy ra sự việc hắn chỉ gọi điện thông báo cho Chung là hàng bị chặn chứ không biết là đã xảy ra mâu thuẫn và mọi việc nằm ngoài sự kiểm soát của Bài.
Được đưa ra ý kiến tại tòa, cả 2 gia đình bị hại đều cho rằng: Sự việc xảy ra cũng đã quá lâu rồi, các con tôi giờ cũng đã yên nghỉ, con tôi cũng đã mất chồng, cháu đã mất cha, tôi không muốn gia đình Chung và Phương phải chịu đau đớn như gia đình tôi đã từng phải chịu. Hơn nữa các anh ấy cũng đã khắc phục hậu quả hỗ trợ 500 triệu nuôi con và 1 tỷ đồng để tìm xác Trí. Thay mặt gia đình bị hại, chúng tôi cũng mong quý tòa xem xét giảm nhẹ tội cho các bị cáo.
Sau khi nghe phần trình bày của các bị cáo, phần bào chữa của luật sư, đại diện VKS cho rằng những lời khai bị cáo đã làm rõ được một số tình tiết quan trọng của vụ án, qua đó xác định tính chất, mức độ và hành vi phạm tội của từng bị cáo. Tuy nhiên, theo ông Đào Văn Tiến - Chủ tọa phiên tòa: “Vì tính chất đặc biệt của vụ án nên tòa quyết định sẽ kéo dài thời gian nghị án. Khi nào tuyên án thì Tòa sẽ thông báo sau”.
Nhật Thiên - Ngọc Anh
