"Chúng tôi lắng nghe, trước khi đề xuất cấp thẻ hay không"

Giới nghệ sĩ có người cho rằng cần thiết, có người lại coi đó là thêm việc, lại thêm một giấy phép con đi ngược với cố gắng giảm thủ tục hành chính và dễ tạo ra tiêu cực... PV Người đưa tin đã có cuộc trao đổi với ông Vương Duy Biên- Cục trưởng Cục Nghệ thuật Biểu diễn, Bộ VHTT&DL về vấn đề này.

Ông Vương Duy Biên

Nhiều vấn đề đặt ra khi đề xuất cấp thẻ để siết biểu diễn nghệ thuật

Thưa ông, trong khi Nhà nước đang cố gắng giảm thủ tục hành chính vì sao Bộ VH-TT-DL lại tạo thêm giấy phép con khi đề xuất cấp chứng chỉ hành nghề cho nghệ sĩ?

Việc đề xuất cấp chứng chỉ hành nghề nghệ sĩ nhằm quản lý, siết lại lĩnh vực biểu diễn nghệ thuật, tôi cho đó là quy luật thôi. Trước đây phần lớn chỉ có đơn vị nghệ thuật của nhà nước, các nghệ sĩ đều trong biên chế nhà nước, ngành nghệ thuật biểu diễn còn ít bộ môn.

Hiện nay lĩnh vực này phát triển với tốc độ rất nhanh, trên cả nước có hàng nghìn công ty tổ chức biểu diễn, nhiều nghệ sĩ tự do, các đơn vị nghệ thuật ngoài công lập, các sự kiện nghệ thuật do các công ty tư nhân làm rất nhiều... Bên cạnh đó cũng có những đơn vị tổ chức biểu diễn, người biểu diễn chưa thực hiện đúng các quy định của nhà nước, cố tình vi phạm.

Có nhiều ý kiến băn khoăn việc cấp lại thẻ này sẽ đánh đồng những người mới vào nghề với những NSND những cây đa, cầy đề gạo cội trong lĩnh vực biểu diễn nghệ thuật, ông nghĩ sao về điều này?

Việc cấp lại thẻ hành nghề cho nghệ sĩ cũng không đơn giản vì người thì ủng hộ, người thì thấy đưa ra lại như thêm một thủ tục giống như thêm một giấy phép con. Quá trình để đươc cấp giấy phép con này cũng rất phức tạp. Chẳng hạn lại phải lập một Hội đồng để kiểm tra các nghệ sĩ có đủ tiêu chuẩn để cấp thẻ hành nghề hay không? Hội đồng với trình độ như thế nào để cấp thẻ hành nghề cho các nghệ sĩ rất thành danh.

Trong giới nghệ sĩ của chúng ta hiện nay có cả những NSND, NSƯT được Nhà nước công nhận, trong đó lại có những ca sĩ mặc dù chưa được công nhận danh hiệu gì nhưng công chúng đã rất ghi nhận họ như Mỹ Linh, Hồng Nhung, Mỹ Tâm... và hàng loạt các nghệ sĩ khác. Nếu bây giờ cấp thẻ hành nghề liệu có là thừa chăng? Đấy chưa kể còn có các ý kiến cho rằng các nghệ sĩ cùng học ngành đào tạo nghệ thuật của Nhà nước ra như người học làm đạo diễn có phải thẻ hành nghề không, hay người học hội họa, hay những người thích vẽ có tác phẩm đẹp người ta thích triểm lãm chẳng lẽ không cho người ta làm nếu không có thẻ hành nghề.

Tôi lấy ví dụ, như Nhà báo, nhà văn Hữu ước cũng vẽ tranh có triển lãm, có bán vậy chẳng lẽ phải cấp thẻ hành nghề cho ông ấy thế nào? Hay họa sĩ Nguyễn Đức Toàn sáng tác âm nhạc rất hay bây giờ có cấp thẻ hành nghề cho bác ấy để sáng tác hay không? Đó là những bất cập đặt ra mà muốn làm chúng tôi phải giải quyết được nó.

Nhiều khi có thẻ lại... thành thừa

Nhưng cũng có người có thẻ hành nghề nhưng lại không bao giờ biểu diễn trên sân khấu, công chúng chẳng biết anh ta là ai. Và việc có thẻ chỉ là để được coi là... nghệ sĩ?

Tôi cho rằng, nếu để cấp thẻ hành nghề cũng có nhiều vấn đề. Đó là vấn đề mà Bộ cũng đã đặt ra để tính toán. Quan điểm của Bộ là lắng nghe cả hai chiều, xem các ý kiến phản hồi ra sao, trước khi đưa ra quyết định. Hiện nay, điều này mới là chỉ đạo gần đây nhất trong Hội nghị giao ban của Bộ VH-TT-DL, bộ trưởng mới giao cho lãnh đạo Bộ chỉ đạo Cục NTBD tổ chức hội thảo để nghe rộng rãi nhiều ý kiến trước khi đi đến đề xuất chính thức. Tôi nghĩ mặt được, chưa được, nên hay không nên khi mình làm lại lần hai phải rất thận trọng.

Thưa ông, nếu cấp thẻ hành nghề cho nghệ sĩ được thực hiện cũng lại nảy sinh những bất cập mới?

Thực tế, nếu đơn vị đi biểu diễn, khi xin cấp phép một chương trình có hàng trăm diễn viên, hồ sơ mang đến hàng trăm cái thẻ hành nghề rất phức tạp và làm điều này cũng tốn kém lắm. Mà việc cấp lại đã chắc chắn là có hiệu quả hay không. Chính vì thế, ngay bản thân lãnh đạo Bộ cũng rất thận trọng trước nhiều luồng ý kiến trái chiều khác nhau.

Nhiều người cũng nghi ngại việc cấp thẻ hành nghề sẽ nảy sinh những tiêu cực?

Chưa thực hiện thì chúng ta không nên đặt ra "nghi ngại" như vậy, điều quan trọng nhất là phải có quy định rõ ràng về trình tự, thủ tục cấp thẻ, tiêu chí cấp thẻ... Như vậy sẽ giải quyết được "nghi ngại" nêu trên. Và để có được những quy định rõ ràng, hạn chế tiêu cực phát sinh, chúng ta không thể vội vàng, phải có nghiên cứu, đánh giá thận trọng trước khi tiến hành.

Vậy từ thực tế đặt ra, với những gì ông trải nghiệm từ khi còn quản lý trong đơn vị nghệ thuật, ông nghĩ có cần cấp thẻ này không?

Bây giờ nói điều này cũng hơi sớm bởi chỉ đạo của Bộ là phải tìm hiểu và đề xuất. Thời điểm cấp và bãi bỏ thẻ hành nghề cách đây đã hơn 10 năm, bây giờ lĩnh vực nghệ thuật đã có nhiều thay đổi. Khi tìm hiểu thực tế vấn đề này, tinh thần của Chính phủ là giảm bớt các thủ tục hành chính, xu hướng ấy rất cởi mở, nhằm tháo gỡ bớt những thủ tục phiền hà trong nhiều lĩnh vực.

Bởi vì trong điều kiện hiện nay mọi người, mọi doanh nghiệp thuộc Nhà nước hay tư nhân đều bình đẳng như nhau và trong lĩnh vực văn hóa nghệ thuật cũng vậy thôi. Chúng tôi tiếp tục lắng nghe từ nhiều phía, trước khi có đề xuất chính thức.

Xin cảm ơn ông.

Hà Vương