Trong tuần qua, hàng loạt diễn biến mang tính bước ngoặt xuất hiện. Ủy ban châu Âu rút lại lộ trình mạnh tay nhất thế giới về việc loại bỏ hoàn toàn động cơ đốt trong, cho phép người tiêu dùng và nhà sản xuất thêm thời gian rời bỏ xăng dầu. Gần như cùng lúc, Ford công bố khoản chi phí lên tới 19,5 tỷ USD liên quan đến việc thu hẹp chiến lược xe điện mà hãng từng “tất tay” từ tám năm trước.
Sự thoái lui này không còn là hiện tượng cục bộ. Từ các hãng non trẻ đến những “ông lớn” lâu đời, áp lực tài chính, nhu cầu thị trường yếu hơn dự kiến và chi phí đầu tư khổng lồ đang buộc ngành ô tô toàn cầu phải đánh giá lại tốc độ điện hóa.
Tesla, biểu tượng khởi phát làn sóng EV không còn tăng trưởng như trước. Lượng xe giao toàn cầu được dự báo giảm năm thứ hai liên tiếp, trong bối cảnh Elon Musk chuyển trọng tâm sang robot hình người và taxi tự lái, thay vì mẫu xe điện giá rẻ 25.000 USD từng được kỳ vọng.
Tại Trung Quốc, BYD dự kiến trở thành hãng xe điện thuần pin số một thế giới vào năm 2025, nhưng đà tăng trưởng cũng chững lại khi doanh số giảm ba tháng liên tiếp. Đáng chú ý, hãng vẫn sản xuất gần một xe hybrid sạc điện cho mỗi xe EV thuần, trong khi các nhà quản lý Bắc Kinh gia tăng giám sát hoạt động định giá.
Các hãng xe truyền thống đang phản ứng ra sao?
General Motors ghi nhận 1,6 tỷ USD chi phí do cắt giảm công suất EV và cảnh báo có thể tiếp tục điều chỉnh. Stellantis hủy kế hoạch bán tải Ram thuần điện, đồng thời “hồi sinh” động cơ V8 vốn dễ tiêu thụ tại Mỹ. Volkswagen — từng theo đuổi Tesla quyết liệt — sẽ dừng sản xuất mẫu ID.3 tại Dresden, đánh dấu lần đầu tiên sau 88 năm hãng đóng cửa một nhà máy lắp ráp ở Đức.
Ngay cả Porsche, công ty con của Volkswagen, cũng đảo chiều chiến lược EV, khiến tập đoàn mẹ phải ghi nhận khoản lỗ 4,7 tỷ euro. Những động thái này cho thấy điện hóa không còn là con đường thẳng tắp, mà đang phân nhánh.
Liệu châu Âu có đang “lùi bước” khỏi xe điện?
Không hoàn toàn. Brussels vẫn yêu cầu khí thải ống xả phải giảm 90% vào năm 2035, chỉ nới so với mục tiêu 100% trước đó. Tuy nhiên, các hãng xe được phép bù đắp bằng nhiên liệu carbon thấp, thép xanh nội địa hoặc các giải pháp giảm phát thải khác.
Theo giới phân tích, sự điều chỉnh này mang lại lợi ích lớn hơn cho người tiêu dùng, khi họ có thêm lựa chọn. Với nhà sản xuất, điều đó đồng nghĩa phải đầu tư song song nhiều công nghệ: xăng, hybrid và điện thay vì chỉ tập trung một hướng.
Các lãnh đạo ngành vẫn khẳng định EV là tương lai dài hạn. GM nhấn mạnh pin vẫn vượt trội so với động cơ đốt trong, còn Volvo cho rằng xe điện vẫn là phân khúc tăng trưởng. Tuy nhiên, thực tế thị trường cho thấy tốc độ hiện nay không đủ nhanh để đạt các mục tiêu đầy tham vọng đặt ra từ một thập kỷ trước.
Như CEO Ford Jim Farley thừa nhận, ngành ô tô đang phải quay về nguyên tắc cốt lõi: cho khách hàng quyền lựa chọn, và linh hoạt sản xuất theo nơi nhu cầu thực sự tồn tại.
Thu Trang (Theo Bloomberg)
