Ngày 4/1, toạ đàm “Nhìn lại 2021 - Những chuyển hướng chiến lược” đã được tổ chức với sự tham gia của các nhà quản lý, cũng là các chuyên gia trong các lĩnh vực y tế, kinh tế, ngoại giao, quốc phòng, an ninh nhằm phân tích, đánh giá đầy đủ hơn, toàn diện hơn về những kết quả đã đạt được trong việc thực hiện các quyết sách của Chính phủ về chuyển hướng chiến lược phòng chống dịch trong năm 2021 cũng như dự báo về sự trở lại của nền kinh tế đất nước trong năm 2022.
Chiến lược chuyến hướng sớm hay muộn?
Nhìn lại bức tranh xuyên suốt chống dịch trong năm 2021, theo TS. Nguyễn Sỹ Dũng, Nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, giai đoạn đầu, chúng ta chống dịch theo phương châm “Zero Covid”, đó là cách thức chống dịch phù hợp với các chủng cũ, giúp chúng ta thành công trong năm 2020, khi số lượng tiêm chủng chưa nhiều.
TS. Nguyễn Sỹ Dũng (bên phải) điều phối nội dung Tọa đàm.
“Nếu chúng ta đưa ra phương châm sức khỏe người dân là trên hết, là quý giá nhất thì chúng ta phải có những biện pháp cực kỳ mạnh để không lây lan và không ảnh hưởng sức khỏe người dân. Nếu tiêm đầy đủ, phủ rộng rồi thì có thể hành xử theo cách khác. Khi dịch bùng phát thì thực tế chúng ta mới có những lô đầu tiên về, lúc đó mới bắt bầu khởi động chiến dịch vắc-xin, ngoại giao vắc-xin... Và khi có vắc-xin để tiêm, chúng ta là một trong những nước tiêm vắc-xin nhanh và nhiều nhất thế giới. Rõ ràng, chuyển hướng chiến lược đã mang lại thành công”, TS. Nguyễn Sỹ Dũng bày tỏ.
Đồng quan điểm, Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên cho hay, chúng ta đưa ra những giải pháp theo tình hình đất nước và theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới, tham khảo kinh nghiệm của các nước.
Khi xuất hiện biến chủng Delta, chúng ta tiếp tục nghiên cứu và phân loại, điều chỉnh hợp lý việc điều trị, giúp người bệnh tiếp cận y tế từ sớm, từ xa, từ cơ sở để giảm thiểu số ca chuyển nặng và tử vong. Vai trò trung tâm, chủ thể của người dân cũng được khẳng định mạnh mẽ, chung sức, đóng góp sức lực, cơ sở vật chất cùng các cấp chính quyền để chúng ta đẩy lùi các đợt dịch.
Hơn nữa, theo dự báo của WHO, trong năm 2021-2022, chúng ta chưa thể kiểm soát được hết tình hình dịch có nguy cơ bùng phát. Thực tế đã xuất hiện chủng mới Omicron. Nhưng chúng ta đã bao phủ vắc-xin đạt tỉ lệ mũi 1 cho người trưởng thành trên 99%, mũi 2 cho người trưởng thành trên 90%, bảo đảm miễn dịch cộng đồng.
“Căn cứ vào thực tiễn, chúng ta đã đưa ra những biện pháp linh hoạt, cụ thể, tuỳ tính chất của từng giai đoạn, từng địa phương, chúng ta đã thành công trong công tác phòng, chống dịch”, Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên khẳng định.
Thứ trưởng Bộ Y tế Bùi Xuân Tuyên khẳng định thời điểm chuyển chiến lược phòng chống dịch là hết sức phù hợp.
Đặc biệt, trước tình hình dịch bệnh Covid-19 đợt 4 tại Tp.HCM và các tỉnh phía Nam diễn biến phức tạp, một trong những quyết sách đáng chú ý là việc không ban bố tình trạng khẩn cấp, nhưng điều động một lực lượng lớn “chưa từng có kể từ sau chiến tranh” (cả y tế, quân đội, công an) vào các tỉnh phía Nam chống dịch.
Trung tướng Ngô Minh Tiến - Phó Tổng Tham mưu trưởng Quân đội Nhân dân Việt Nam, Phó Trưởng Ban chỉ đạo của Bộ Quốc phòng về phòng, chống dịch COVID-19 trên địa bàn Tp.HCM và các tỉnh phía nam cho rằng, đây là một vấn đề hết sức “cân não” lúc bấy giờ, lãnh đạo Đảng, Nhà nước đã có một quyết định rất đúng đắn, kịp thời, sáng suốt. Chính điều này đã tạo ra bước ngoặt để sau đó chúng ta chỉ trong một thời gian ngắn (3 tháng, trong khi nhiều nơi trên thế giới phải mất 6 đến 9 tháng) đã kiểm soát, ổn định tình hình dịch bệnh tại các tỉnh thành phía Nam.
Lý giải về quyết định này, theo Trung tướng Ngô Minh Tiến, Tổ Công tác đặc biệt của Chính phủ đã họp bàn rất kỹ, trực tiếp làm việc với các địa phương, các chuyên gia, nhà quản lý và các cơ quan chức năng để đánh giá sát, đúng tình hình; tìm biện pháp hữu hiệu, khả thi để ngăn chặn dịch hiệu quả. Trong bối cảnh việc thực hiện giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16 ở Tp. HCM và các tỉnh phía Nam gặp nhiều khó khăn trong kiểm soát, ngăn chặn nguồn lây nhiễm dịch, trong bảo đảm an sinh cho người dân;, tình trạng hệ thống y tế địa phương quá tải, làm tăng nhanh số ca lây nhiễm và tử vong…, việc tăng cường lực lượng có chọn lọc là biện pháp tối ưu nhất.
Theo Trung tướng Ngô Minh Tiến, Chính phủ đã ra quyết định rất kịp thời, sáng suốt, quyết đoán khi không ban bố tình trạng khẩn cấp mà quyết định sử dụng một lực lượng có lựa chọn, chủ yếu là y tế, quân đội, công an để chi viện cho các tỉnh phía nam phòng chống dịch.
Cùng với đó, nếu ban bố tình trạng khẩn cấp sẽ tác động tiêu cực đến tâm trạng của người dân, chưa kể những vướng mắc, khó khăn về mặt pháp lý. Và điều này rất bất lợi cho công tác phòng, chống dịch, cũng như việc giữ gìn an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội.
"Chúng ta không áp dụng biện pháp khẩn cấp, nhưng vẫn thành công bởi các quyết sách đưa ra đều vì người dân, được nhân dân ủng hộ. Đây là thành công lớn", Trung tướng Ngô Minh Tiến chia sẻ.
Nghị quyết làm xoay chuyển cả cục diện
Tại Tọa đàm, các khách mời cũng đã làm rõ hơn ý nghĩa của Nghị quyết 128 đối với công tác phòng chống dịch và phát triển kinh tế, về thực hiện 3 mũi giáp công trong thực hiện chiến lược vắc-xin: Quỹ vắc-xin, ngoại giao vắc-xin và “thần tốc tiêm chủng diện rộng vắc-xin phòng Covid-19”
Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương đánh giá, Nghị quyết 128 đã làm xoay chuyển cả cục diện, cả trong công tác chống dịch và phát triển kinh tế-xã hội.
Nghị quyết 128 ra đời rất phù hợp, không thể sớm hơn và cũng không thể muộn hơn vì phụ thuộc vào mức độ tiêm chủng, mức độ bao phủ vắc-xin trên toàn quốc. Với tinh thần mỗi người dân là một chiến sĩ thì việc tiêm vắc-xin cho nhân dân chính là đưa cho nhân dân "vũ khí chống giặc". Bên cạnh đó, Nghị quyết 128 cũng không nên muộn hơn bởi quyết sách này của Chính phủ đã đáp ứng được sự mong mỏi của nhân dân sau quãng thời gian rất dài giãn cách xã hội do đợt dịch lần thứ 4 bùng phát.
“Phải nói rằng nhờ việc ban hành Nghị quyết 128, qua rà soát về số liệu GDP theo quý của năm 2021, có thể thấy rằng diễn biến từ quý II, III và IV, mô hình phục hồi đúng là hình chữ V. Chúng ta có thể thấy được mức giảm của quý III rất sâu, hơn -6% nhưng đến quý IV đã phục hồi trở lại hơn 5,22%”, Thứ trưởng Trần Quốc Phương cho biết.
Bên cạnh đó, theo ông Phương, mô hình phục hồi này cũng cho thấy sức bật của nền kinh tế nước ta rất khả quan, chỉ cần có điều kiện cụ thể để các hoạt động kinh tế quay trở lại là lập tức sẽ đóng góp vào sự tăng trưởng của nền kinh tế.
Thứ trưởng Bộ KH&ĐT Trần Quốc Phương đánh giá Nghị quyết 128 tác động tích cực đến phát triển kinh tế xã hội của nước ta.
Tìm hiểu kinh nghiệm của các quốc gia, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Minh Vũ cho rằng, việc chúng ta ban hành rất kịp thời Nghị quyết 128 đánh dấu chuyển trạng thái rất phù hợp với xu hướng ngày càng phổ biến trên thế giới. Đa số các nước phải chấp nhận sống chung với đại dịch, vừa sản xuất, vừa chống dịch.
Theo kinh nghiệm quốc tế, nước nào có tỉ lệ phủ vắc-xin trên 60% thì có thể mở cửa từng bước theo giai đoạn và cách chống dịch trong điều kiện đã có đủ vắc-xin cũng sẽ khác. Nếu phát hiện F0 thì chúng ta chỉ cách ly diện hẹp. Chúng ta đã tham khảo, thích ứng và tiếp thu theo kinh nghiệm quốc tế nhưng vẫn tôn trọng kinh nghiệm thực tế của Việt Nam.
Nói thêm về chiến lược ngoại giao vắc-xin, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Minh Vũ cho hay, đây là một trong những điểm sáng thời gian qua. Trước đó, Chính phủ đã lập Tổ công tác về ngoại giao vắc-xin và chỉ đạo quyết liệt hoạt động triển khai ngoại giao vắc-xin.
Đến nay, chúng ta đã tiếp cận được khoảng 190 triệu liều vắc-xin, trong số đó có khoảng 68 triệu liều vắc-xin là các đối tác tài trợ. Ngoài ra, chúng ta còn mua thương mại rất nhiều. Trong bối cảnh nguồn cung vắc-xin rất khó khăn và cạnh tranh trong tiếp cận vắc-xin diễn ra rất gay gắt, nhất là trong lúc dịch bùng phát như vậy, kết quả đó có ý nghĩa rất thiết thực để chúng ta có độ phủ vắc-xin.
Có niềm tin vào năm 2022
Dự báo về sức bật của nền kinh tế trong năm mới 20222, Thứ trưởng Trần Quốc Phương cho biết: “Tôi có niềm tin rất mạnh mẽ nhưng có cơ sở là năm 2022 nền kinh tế của chúng ta thực sự phục hồi nhanh, phục hồi hiệu quả, mạnh mẽ và nhanh chóng quay lại quỹ đạo phát triển bền vững mà Đảng và Nhà nước ta đã xác định con đường đi của đất nước và nền kinh tế tại Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII.
Trải qua năm 2020, 2021, chúng ta đã đúc rút được rất nhiều bài học kinh nghiệm, chúng ta sẽ có động lực mới, sức sống mới cho sự phát triển. Chúng ta có sự đoàn kết, thống nhất trong toàn hệ thống chính trị, luôn luôn sẵn sàng vào cuộc trước những khó khăn. Chúng ta có tinh thần dân tộc rất cao trong bối cảnh Covid-19 vừa qua.
Những khó khăn lớn như vậy chúng ta đã vượt qua được, không có lẽ gì những khó khăn trước mắt chúng ta không thể vượt qua. Chúng ta vẫn giữ được những nền tảng cơ bản, nền tảng tốt để phục hồi kinh tế nhanh, phát triển bền vững trong bối cảnh ổn định kinh tế-xã hội, khống chế được lạm phát. Năng lực nội tại của nền kinh tế chúng ta vẫn còn duy trì được để quay lại quỹ đạo phát triển nhanh và bền vững trong năm 2022.”
Về phương hướng cho năm mới, theo Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên sẽ có 5 nội dung chính: Thứ nhất, chúng ta vẫn thực hiện "mục tiêu kép", vừa chống dịch vừa phát triển kinh tế. Thứ hai, khi chúng ta làm tốt "mục tiêu kép" thì kinh tế đất nước chắc chắn sẽ phát triển.
Thứ ba, vấn đề an sinh xã hội. Vừa rồi các Nghị quyết của Quốc hội nói rất rõ về vấn đề an sinh xã hội cần được chú trọng. Thứ tư, quốc phòng an ninh được giữ vững. Thứ năm, dịch bệnh tiếp tục được khống chế.
