Cây Lậy Cầy, còn gọi là cây Kơ nia, thường mọc ở vùng đất Tây Nguyên, nhưng tại xã Xuân Lộc, tỉnh Hà Tĩnh hiện có 4 cây Kơ nia cổ thụ, che mát cả khuôn viên một trường học.
Một điều thật kỳ lạ, cho đến nay, người dân địa phương và các nhà khoa học chưa biết và chưa lí giải được 4 cây Kơ nia có mặt ở mảnh đất miền Trung từ khi nào và vì sao lại chỉ duy nhất ở xã Xuân Lộc (Hà Tĩnh) mới có loài cây này.
Trải qua hàng trăm năm, những cây Kơ nia vẫn xanh tốt, che bóng mát cho biết bao thế hệ học sinh tại Trường Tiểu học Sơn Lộc.
Dù hứng chịu bao khắc nghiệt của thiên nhiên và bom đạn chiến tranh suốt hàng trăm năm, những cây Kơ nia tại Trường Tiểu học Sơn Lộc vẫn vươn mình xanh tốt, che bóng mát cho biết bao thế hệ học sinh. Đến năm 2012, người dân địa phương mới ngỡ ngàng xen lẫn tự hào khi biết những cây cổ thụ ấy được công nhận là Cây Di sản Việt Nam.
Năm 2012, Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam đã công nhận 4 cây Kơ nia ở xã Xuân Lộc là Cây Di sản.
Những bóng cây Kơ nia sừng sững đứng đó đã chứng kiến biết bao thay đổi của thời cuộc trên mảnh đất này. Những câu chuyện, những kỉ niệm gắn với cây Kơ nia của các thế hệ vẫn luôn được các bậc cao niên truyền tụng lại cho con cháu. Qua biến thiên của thời gian, 4 cây cổ thụ ấy vẫn tồn tại và phát triển như một chứng tích lịch sử.
Một cây Kơ nia nằm ở phía sau trường học.
Ông Trương Hữu Quế (75 tuổi), trú tại thông Chi Lệ, xã Xuân Lộc, cho biết: "Khi tôi lớn lên đã thấy những cây này sừng sững đứng đó rồi, tán cây và thân cây cũng to và rộng như bây giờ. Ông bà tôi cũng bảo khi sinh ra là đã thấy các cây Kơ nia rồi. Những năm chiến tranh, bom đạn ác liệt như vậy nhưng không bao giờ rơi đúng vào khu vực những cây này".
Đối với Trường Tiểu học Sơn Lộc, cây Kơ nia là biểu hiện cho sự trường tồn vĩnh cửu của thời gian, là minh chứng cho quá trình xây dựng và phát triển của ngôi trường có bề dày về truyền thống hiếu học này.
Cây Kơ nia cổ thụ gắn bó với Trường Tiểu học Sơn Lộc và biết bao thế hệ học sinh.
Trải qua hàng trăm năm, 4 cây Kơ nia vẫn dang rộng tán lá che bóng mát cho bao thế hệ học trò. Dù rời xa Trường Tiểu học Sơn Lộc, nhưng khi nhắc về mái trường ấy thì trong ký ức của bao thế hệ học sinh vẫn vẹn nguyên tình thầy trò, tình bạn và những giờ ra chơi dưới bóng cây Kơ nia.
Thầy Võ Văn Dũng, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Sơn Lộc, cho biết: "Năm 2012, Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam đã công nhận 4 cây Kơ nia là Cây Di sản. Đây là niềm tự hào của địa phương khi bao thế hệ học sinh được học tập, vui chơi và trưởng thành dưới những bóng cây cổ thụ này".
