Cơ chế hiện nay đang tạo "đất" cho cán bộ thuế nhũng nhiễu

Có nhiều tình huống dễ nảy sinh tiêu cực

Hiện tượng cán bộ thuế "vòi vĩnh" DN đã không còn hiếm, nhiều người thậm chí rơi vào vòng lao lý vì "làm tiền", nhận hối lộ. Là một chuyên gia hàng đầu giảng dạy về luật thuế, ông nhận định gì về thực tế này?

Ngành nào cũng có những mặt trái của nó, nhưng quan điểm của tôi là sẽ không nương tay với những cán bộ hạch sách vòi vĩnh và làm khổ dân. Không thể phủ nhận, một bộ phận cán bộ ngành thuế có hành vi nhũng nhiễu, "vòi vĩnh" DN. Có thể sai phạm chỉ ở mức độ nhẹ nhưng khi bị cơ quan thuế "sờ" đến lại cứ nghĩ mình sai nhiều và chủ động tìm mọi cách giảng hòa. Việc chạy chọt lúc đó là khó tránh khỏi bởi "có đi có lại", hai bên đều có lợi. Thậm chí, một số cán bộ ngành thuế còn tư vấn hoặc "tiếp tay" cho DN hợp thức sai phạm để qua mặt các cơ quan chức năng. Có rất nhiều cách dẫn đến nảy sinh tiêu cực.

Cơ chế còn nhiều kẽ hở cho cán bộ thuế vòi vĩnh

Nhưng hiện nay, nhiều DN đang vô cùng khó khăn, lại thêm hành vi "vòi vĩnh" là không thể chấp nhận được, thưa ông?

Tôi nghĩ rằng đây là sự xuống cấp của một bộ phận cán bộ công tác trong ngành thuế. Tình trạng đó có thể sẽ còn tiếp diễn trong thời gian tới vì doanh nghiệp sẽ còn gặp khó khăn hơn, nhiều sai phạm sẽ lộ ra. Nếu cán bộ thuế không vững vàng về đạo đức sẽ dễ dàng bao che, làm ngơ cho doanh nghiệp. Tôi được biết, ở một số nước, đạo đức ngành thuế được đề cao rất nhiều. Cán bộ thậm chí phải tuyên thệ sẽ liêm chính, không "vòi vĩnh", nhận tiền hối lộ của DN. Thế nhưng ở nước ta, điều này vẫn chưa thực hiện được. Một số nơi đã thực hiện tốt nhưng vẫn còn một số nơi làm nửa vời. Tiêu cực, nhũng nhiễu vẫn còn không ít.

Bản thân ông đã từng nghe các DN phàn nàn về chuyện họ bị cán bộ thuế "hành" chưa?

Bản thân tôi không phải là đương sự trực tiếp gánh chịu hậu quả đó, nhưng tôi cũng từng chứng kiến cảnh người nộp thuế bị hạch sách, gây phiền hà. Có những đơn vị vừa hạch sách đủ đường, vẫn muốn nhận tiền nhưng lại hoạnh họe, nhiều khi vòi vĩnh thái quá. Vẫn biết rằng việc đưa ra bằng chứng sẽ khó khăn nhưng cần cảnh báo người dân biết để phòng tránh.

 DN chưa dám đấu tranh

Chính sách thuế hiện nay đã có nhiều sửa đổi, tạo điều kiện cho DN phát triển. Ông nghĩ sao khi nhiều ý kiến cho rằng, bộ phận cán bộ lợi dụng uy tín của ngành đang có dấu hiệu gia tăng?

Theo tôi đó chỉ là số ít, là những "con sâu làm rầu nồi canh". Nhưng tôi nghĩ, cán bộ thuế nếu có cơ hội họ sẵn sàng làm thế. Bởi vì lợi ích riêng của họ, thậm chí cơ chế hiện nay đang tạo cơ hội cho họ nhũng nhiễu như vậy. Thuế vẫn được coi là "mảnh đất màu mỡ" để các cán bộ làm ăn.

Bản thân các DN như "cá nằm trên thớt", họ cũng chưa hiểu biết nhiều về các quy định pháp luật liên quan đến thuế dẫn đến việc bị "xỏ mũi", thưa ông?

Để cơ quan hoặc cán bộ thuế hạch sách gây nhũng nhiễu cho DN, chắc chắn họ phải vin vào cớ nào đó. Trước hết, DN đó phải thiếu sót họ mới có cớ để lợi dụng. DN cũng bất cẩn, chủ quan khi không làm đúng quy trình của Nhà nước liên quan đến lĩnh vực thuế. Nói một cách khác "tại anh, tại ả, tại cả đôi bên". Rõ ràng hiểu biết của DN về thuế hiện nay còn hạn chế nên họ chưa đấu tranh một cách thẳng thắn với cán bộ thuế. Nhiều khi mình đúng nhưng không biết mình đúng, vẫn chọn cách chủ động "làm hòa" với cán bộ này.

Không thể phủ nhận hiện tượng bao che cho cán bộ thuế khi phát hiện sai phạm vẫn phổ biển, thưa ông?

Những vi phạm liên quan đến việc cán bộ thuế "vòi vĩnh" đã được quy định rõ trong luật. Thế nhưng phát hiện ra hay không, ai xử lý, có xử lý nghiêm hay không mới là vấn đề. Nhiều khi lãnh đạo ngành bao che cho cán bộ cấp dưới bởi họ cùng chung lợi ích. Nhiều khi họ liên kết với nhau để dựa vào nhau cùng đi lên. Họ xử lý nội bộ khác nào xử lý chính mình, khác nào "vạch áo cho người xem lưng". Do đó, theo tôi phải tạo cơ chế bình đẳng để người dân mạnh dạn tố giác hành vi xấu. Những trường hợp sai phạm phải xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.                  

Xin cảm ơn ông!                       

Anh Đức (thực hiện)