Có được từ chối nhận lương hưu để hưởng BHXH một lần không? (Ảnh minh họa)
Điều kiện hưởng BHXH một lần
Căn cứ theo Điều 60, Luật BHXH Việt Nam số 58/2014/QH13 quy định rõ 6 trường hợp được nhận BHXH một lần bao gồm:
- Đủ tuổi hưởng lương hưu mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH.
- Đủ 55 tuổi mà chưa đủ 15 năm đóng BHXH và không tiếp tục tham gia BHXH tự nguyện (đối với lao động nữ hoạt động ở xã, phường, thị trấn).
- Ra nước ngoài để định cư.
- Người đang bị mắc bệnh nguy hiểm đến tính mạng như ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS và những bệnh khác theo quy định của Bộ Y tế.
- Công an, bộ đội khi phục viên, xuất ngũ, thôi việc mà không đủ điều kiện để hưởng lương hưu.
- Người tham gia BHXH bắt buộc sau 1 năm nghỉ việc hoặc tham gia BHXH tự nguyện sau 1 năm không tiếp tục đóng mà chưa đủ 20 năm đóng (Điều 1 Nghị quyết 93/2015/QH13).
Như vậy, để được hưởng bảo hiểm xã hội một lần thì phải thuộc một trong các trường hợp được nêu trên. Còn nếu đã đủ điều kiện để hưởng lương hưu thì không được nữa. Sau khi đủ điều kiện hưởng thì người lao động có thể nộp hồ sơ hưởng BHXH một lần vào bất cứ thời gian nào. Thời điểm tính hưởng bảo hiểm xã hội một lần là thời điểm ghi trong quyết định của cơ quan bảo hiểm xã hội.
Cách tính bảo hiểm xã hội một lần
Căn cứ Khoản 4, Điều 19, Thông tư 59/2015/TT-BLĐTBXH quy định trợ cấp BHXH một lần được chi trả dựa trên thời gian người lao động tham gia BHXH và mức bình quân tiền lương (Mbqtl) tháng đóng BHXH như sau:
Mức hưởng = (1,5 x Mbqtl x thời gian tham gia BHXH trước năm 2014) + (2 x Mbqtl x thời gian tham gia BHXH từ năm 2014)
Lưu ý, trường hợp chưa đóng đủ 1 năm thì mức hưởng bằng số tiền đã đóng, mức tối đa bằng 2 tháng mức bình quân tiền lương.
Thời gian tham gia BHXH lẻ: Từ 1đến 6 tháng tính ½ năm, từ 7 đến 11 tháng tính 1 năm.
Mức hưởng BHXH một lần không bao gồm số tiền Nhà nước hỗ trợ đóng BHXH tự nguyện trừ trường hợp bị bệnh hiểm nghèo.
Tuy nhiên, mức bình quân tiền lương của người lao động sẽ phụ thuộc vào việc người lao động đang đóng BHXH theo bậc hệ số nhà nước hay theo mức tiền lương của đơn vị sử dụng lao động tư nhân.
Hồ sơ hưởng BHXH một lần
Căn cứ Điều 109, Luật BHXH Việt Nam quy định hồ sơ hưởng BHXH một lần bao gồm:
1. Sổ bảo hiểm xã hội.
2. Đơn đề nghị hưởng bảo hiểm xã hội một lần của người lao động.
Đối với người ra nước ngoài để định cư phải nộp thêm bản sao giấy xác nhận của cơ quan có thẩm quyền về việc thôi quốc tịch Việt Nam hoặc bản dịch tiếng Việt được chứng thực hoặc công chứng một trong các giấy tờ sau đây:
- Hộ chiếu do nước ngoài cấp.
- Thị thực của cơ quan nước ngoài có thẩm quyền cấp có xác nhận việc cho phép nhập cảnh với lý do định cư ở nước ngoài.
- Giấy tờ xác nhận về việc đang làm thủ tục nhập quốc tịch nước ngoài. Giấy tờ xác nhận hoặc thẻ thường trú, cư trú có thời hạn từ 5 năm trở lên của cơ quan nước ngoài có thẩm quyền cấp.
Người có nhu cầu nộp hồ sơ tại cơ quan bảo hiểm xã hội quận/huyện hoặc cơ quan BHXH tỉnh (trong trường hợp BHXH được phân cấp giải quyết hưởng BHXH một lần) tại nơi cư trú (nơi đăng ký thường trú hoặc tạm trú).
Tuy nhiên, căn cứ vào từng tình hình thực tế tại 1 số địa bàn thì cơ quan BHXH cấp tỉnh sẽ được giao thẩm quyền giải quyết hồ sơ hưởng BHXH một lần cho người lao động.
Trong thời hạn 10 ngày, kể từ ngày nhận đủ hồ sơ của người đủ điều kiện hưởng, cơ quan bảo hiểm xã hội sẽ giải quyết và tổ chức chi trả bảo hiểm cho người lao động.
Hoàng Mai
