Cô Quách (tên nhân vật đã thay đổi), 24 tuổi, đến từ Thành Đô, Tứ Xuyên, Trung Quốc, từng có thời gian mê mẩn các món lẩu và thịt nướng. Cách đây 2 năm, cô phát hiện mình bị mắc chứng tăng mỡ máu. Sau khi xem xét chế độ ăn, bác sĩ có nhắc nhở cô phải tăng cường tiêu thụ rau, củ, quả.
Nghe lời bác sĩ, cô Quách không những bỏ ăn thịt mà còn chuyển sang chế độ ăn chay trường. Chỉ có dịp Tết Nguyên đán là cô sẽ ăn thêm thịt. Thế nhưng không ngờ, sau 2 năm ăn chay, chỉ số mỡ máu của cô Quách không những không giảm mà ngược lại còn tăng lên.
Có lần cô Quách đột nhiên ngất xỉu khi đang đi mua sắm trong siêu thị. May mắn cô được những người xung quanh nhiệt tình đưa đến bệnh viện cấp cứu. Bác sĩ khám cho cô Quách rất ngạc nhiên khi diện tích nhồi máu não của cô Quách đã lên tới 30%, đồng thời chỉ số mỡ máu tăng mạnh, tình trạng rất nguy hiểm. Sau đó, dù được cứu sống nhưng do kích thước lớn của ổ nhồi máu não nên cô gái trẻ đã bị liệt nửa người.
Vậy tại sao cô Quách vẫn bị nhồi máu não do tăng mỡ máu dù thực hiện ăn chay trong 2 năm? Bác sĩ đã nghiên cứu thói quen ăn uống, sinh hoạt hàng ngày của cô và biết được lý do.
Cụ thể, cô Quách đã ăn rất nhiều cà tím, khoai tây và ớt xanh. Đây là những loại rau củ tốt cho sức khỏe, thế nhưng, trong quá trình chế biến, cô Quách lại không dùng cách luộc, hấp mà thường xuyên chiên, xào. Thường xuyên ăn sẽ khiến mỡ máu tăng cao.
Món thứ hai thường có mặt trong thực đơn của cô Quách là lạc chiên mỡ. Lạc vốn đã là một loại hạt chứa nhiều dầu, có thể dùng để ép dầu, nếu được chiên thì lại càng chứa rất nhiều chất béo. Cô Quách ăn lạc chiên mỡ như món ăn vặt, ăn liên tục vì vậy mỡ máu cũng rất cao, cuối cùng bị bệnh nghiêm trọng, hối hận cũng đã muộn.
Trên thực tế, những năm gần đây, ăn chay đang ngày càng phổ biến và được giới trẻ ưa chuộng. Một chế độ ăn chay đúng sẽ làm giảm nguy cơ mắc các bệnh mãn tính. Tuy nhiên, nếu ăn sai cách sẽ gây ảnh hưởng tiêu cực tới sức khoẻ. Ngoài việc khiến mỡ máu tăng cao như trường hợp của cô Quách, ăn chay sai cách còn có những tác dụng phụ như:
Nguy cơ cao thiếu vitamin B12
Vitamin B12 có vai trò quan trọng cho cơ thể, nó cung cấp nguồn năng lượng và đóng một vai trò quan trọng trong việc tạo ra DNA, hồng cầu. Cơ thể con người không thể tự tạo ra loại vitamin này, mà phải bổ sung từ những nguồn thực phẩm.
Theo Tiến sĩ Niket Sonpal, bác sĩ tiêu hóa và giáo sư tại Đại học Y khoa xương khớp Touro, Hoa Kỳ, khi ăn chay, chúng ta thường tránh các loại thực phẩm như sữa, cá, thịt,... Trong khi đó đây đều là nguồn cung cấp chính vitamin B12. Hầu hết thực phẩm có nguồn gốc thực vật đều không chứa nó.
Do đó, những người ăn chay sai cách thường có nguy cơ cao bị thiếu vitamin B12, nguyên nhân dẫn tới tổn thương thần kinh. Để đảm bảo sức khỏe tối ưu, điều quan trọng đối với người ăn chay là phải bổ sung thêm vitamin B12 từ các nguồn như ngũ cốc, sữa đậu nành,...
Khả năng ăn phải kim loại độc hại
Những người theo chế độ ăn chay thường tiêu thụ một lượng lớn protein từ đậu nành hơn những người không ăn chay. Thực phẩm làm từ đậu nành thường rất tốt cho sức khỏe đường ruột và cung cấp đủ lượng protein. Tuy nhiên, đậu nành cũng chứa một kim loại nặng độc hại gọi là cadmium.
Cadmium rất độc đối với thận và có thể gây ra bệnh thận hoặc khiến xương trở nên yếu hơn. Do đó, cần ăn một cách cân bằng giữa các thực phẩm làm từ đậu nành và các nguồn protein thực vật khác như đậu lăng và hạt diêm mạch sẽ giúp giảm mức độ tiêu thụ cadmium.
Tăng nguy cơ rối loạn nội tiết tố
Trong ăn chay, đậu phụ là một loại thực phẩm quen thuộc. Đây là loại protein thực vật tuyệt vời để thay thế cho thịt đỏ.
Tuy nhiên, các loại thực phẩm chế biến từ đậu nành, chẳng hạn như thanh năng lượng, bột protein, sữa đậu nành có đường, sữa chua,... có thể gây rối loạn nội tiết tố trong cơ thể phụ nữ, do nồng độ cao của isoflavone (một một nhóm chất phytoestrogen được tìm thấy chủ yếu trong cây họ đậu, chứa những hoạt tính giống như estrogen).
Chính vì vậy, không nên tiêu thụ quá nhiều các sản phẩm từ đậu nành và cần bổ sung nguồn dinh dưỡng từ các thực phẩm khác để cân bằng nội tiết tố.
Theo các chuyên gia dinh dưỡng, nếu có kế hoạch ăn chay, bạn nên tìm hiểu kỹ và lựa chọn chế độ ăn phù hợp với cơ thể và tình trạng sức khỏe của mình. Chế độ ăn chay là loại bỏ các loại thịt - vốn được biết đến là loại thực phẩm có chứa nhiều protein, sắt. Tuy nhiên, bạn có thể bổ sung protein bằng những loại rau như các loại đậu, cải bó xôi, măng tây, súp lơ,… Bên cạnh đó, một số loại rau có chứa nhiều kẽm mà người ăn chay có thể bổ sung đó là rau cải thìa, súp lơ xanh, bắp cải, một số loại hạt và một số loại thực phẩm có chứa sắt như củ dền đỏ, rau ngót,... Nếu ăn chay đúng cách bạn vẫn có thể đảm bảo dinh dưỡng và đạt được nhiều lợi ích sức khỏe từ chế độ ăn đặc biệt này.
Minh Hoa (t/h theo Lao Động, Tri thức & Cuộc sống)
