"Cò nhà xác" và những kiểu buôn bán chẳng giống ai

Đủ các món... "cò"

Những nơi tổ chức tang lễ bao giờ cũng đòi hỏi không khí thành kính, trang nghiêm để thể hiện sự chia sẻ nỗi đau với tang chủ và như một lời cầu nguyện cho linh hồn người mất sớm được siêu thoát. Thế nhưng, theo quan sát của nhóm PV tại cổng các nhà tang lễ như: Nhà tang lễ Phùng Hưng, nhà tang lễ bệnh viện 108, nhà tang lễ 354 ... diễn ra sự nhộn nhạo, xô bồ, thậm chí rất bát nháo, do những "cò" hoạt động công khai tại đây.

Trước cửa nhà tang lễ Phùng Hưng bao giờ cũng tấp nập người ra, vào. Dọc con đường này, các cửa hàng bán vòng hoa, bán hương, nến... mọc lên san sát. Trước cửa nhà tang lễ là khu vực trông xe, bên cạnh đó là rất nhiều "cò". Khi thấy khách qua đường đi chầm chậm, có dấu hiệu vào phúng viếng là họ tràn ra đường, lôi kéo mời chào.

Thấy nhóm PV giảm tốc độ, cho xe vào bãi gửi, một người phụ nữ to béo chạy ngay lại đon đả: "Mua vòng hoa vào viếng em ơi, chị lấy rẻ thôi. Chỗ chị em, chị lấy "giá hữu nghị", chứ ra mấy cửa hàng kia, đắt lắm". Chúng tôi chưa kịp nói gì, chợt thấy người phụ nữ này chạy vọt qua trước mặt, bám theo chiếc Toyota màu đen vừa đỗ trước cổng nhà tang lễ. Phía đằng sau còn vài người phụ nữ nữa cũng chạy theo, cảnh tượng này không khác gì cảnh "bắt khách" ở những bến xe dù hay các quán nhậu vỉa hè mà mọi người thường thấy.

Người đến đám hiếu bị chèo kéo mua đồ.

Thuyết phục một hồi mà người đến nhà tang lễ không mua vòng hoa, chị ta quay lại phía chúng tôi bằng vẻ mặt hằm hằm, chửi đổng những câu nghe rất tục tĩu. Khi biết chúng tôi không có nhu cầu mua vòng hoa mà đến hỏi các dịch vụ liên quan đến làm thủ tục tang lễ tại đây, mặt chị bán vòng hoa này tươi hẳn lại. Chị ta vồn vã hỏi: "Thế cụ nhà đã mất chưa hay đang ốm mệt? Mà em đã đi xem đâu chưa? Chị biết chỗ xem ngày, giờ khâm liệm, vào quan, chôn... rất nổi tiếng. Nếu em thích, chị sẽ cho số mà liên lạc. Người ta mở nghề làm phúc, không tốn kém lắm đâu". Khi đã tỏ ra thân thiết, chị này cho chúng tôi số điện thoại và tên "thầy" xem giờ. Lúc này, chúng tôi mới biết, chị bán vòng hoa tên H.. Chị H. cho biết thêm, quanh khu vực này, không thiếu các dịch vụ môi giới đi kèm với tang lễ. Chỉ cần tang chủ có "ý kiến" là có ngay "người tư vấn" cho biết sử dụng dịch vụ nào là tốt nhất.

Qua tìm hiểu chúng tôi được biết, những tay "cò" này đã móc ngoặc từ trước với một số chủ bán hoa hay những "thầy bói" để hưởng phần trăm hoa hồng. Đôi khi những tay "cò" này kiêm luôn chủ hàng bán vòng hoa, cử người đứng chèo kéo khách. Anh Nguyễn Quốc Tr. (Đống Đa, Hà Nội), một khách viếng đám tang cho biết: "Ở đây chẳng thiếu dịch vụ nào, chỉ cần mình nói ra là họ đáp ứng ngay. Từ việc đặt vòng hoa, đặt đồ lễ tang, xem ngày, giờ chôn cất, thậm chí nếu không muốn bị người khác tranh đăng kí trước, họ có thể nhận đăng kí "giúp" 24/24...".

Nghe các tay "cò" "chém gió" các dịch vụ tang lễ từ đầu tới cuối, chúng tôi hiểu, dịch vụ "ngầm" nơi đây phát triển khá mạnh. Thấy chúng tôi chỉ hỏi mà chưa đưa ra quyết định gì, chị H. nhìn chúng tôi bằng ánh mắt nghi ngờ và trả lời thận trọng hơn. Theo chị H., không có chuyện "chạy đám" để được ngày giờ an táng tốt. Việc này phụ thuộc vào hợp đồng thỏa thuận giữa gia đình và ban tổ chức lễ tang. Thế mà, trước đó, chị H. còn chèo kéo chúng tôi, có đăng ký không, để chị vào đăng ký "giúp", cho số điện thoại để xem ngày, giờ khâm liệm, phát tang...

Dạo qua nhà tang lễ bệnh viện 108, chúng tôi thấy "tình hình" "cò" cũng không khá hơn. Thậm chí, hệ thống "cò" còn "khủng" hơn, với những "chiêu thức" bạo dạn hơn ở nhà tang lễ khác, nhất là khoản chèo kéo khách. Đặc điểm chung, dễ nhận thấy ở các tay "cò" hoa tang là họ nắm rất rõ và chi tiết số lượng đám ma diễn ra trong ngày, cùng với ngày, giờ tổ chức viếng cụ thể. Nhờ vậy mà các dịch vụ cung ứng cho tang lễ được "cò" "chỉ đạo" hoạt động rất linh hoạt và đa dạng để vừa có thể "né" lực lượng cảnh sát giao thông, vừa có thể sắp xếp quỹ thời gian để phù hợp. Nhưng đa phần, những hôm có lực lượng chức năng đi lập lại trật tự, cánh "cò" sẽ nghỉ việc hoặc trở về cửa hàng của mình đóng vai... người bán hàng nghiêm chỉnh.

Tha hồ "chặt chém" khách viếng tang

Tuy nở rộ các dịch vụ tang lễ nhưng phổ biến nhất vẫn là "cò" hoa tang, "cò" cúng trước khi nhập quan. Đây là bộ phận chiếm số lượng đông nhất và cũng là dịch vụ kiếm lời nhất cho cả đội "cò". Nếu thỏa thuận xong giá bán, chỉ cần một cuộc điện thoại của "cò", khoảng 10 phút sau sẽ có người chở vòng hoa tới. Một người bán hoa cho biết: "Hầu như vòng hoa đã được cắm sẵn, chỉ đợi in chữ lên băng là xong. Hiện nay việc in chữ trên băng không thủ công như trước mà chỉ cần đưa vào máy in vài giây là xong. Rất nhanh và tiện".

"Cò" ở nhà tang lễ P.H.

Khi thấy chúng tôi dừng xe trước cửa nhà tang lễ 354, một chàng thanh niên không biết chạy từ đâu ra mời chào mua vòng hoa. Anh này tự giới thiệu tên là T. và đưa cho chúng tôi một chiếc danh thiếp có ghi địa chỉ, số điện thoại liên lạc, nếu cần. Khi hỏi giá, anh T. cho biết, giá mỗi một vòng hoa ở đây dao động quanh mức 200.000 - 250.000 đồng, tùy vào chất liệu hoa. Anh T. cũng không quên bộc bạch thêm rằng: "Chúng tôi bán ở đây với giá "hữu nghị", vừa phải. Không ai muốn chặt chém tiền bạc trên nỗi đau của người khác cả. Chẳng qua mình làm vừa giúp người, vừa để có thêm thu nhập từ chút lời lãi chứ không hề chặt chém bao giờ"...

Theo khảo sát của nhóm PV, giá vòng hoa có sự chênh lệch khá lớn. Mức giá vòng hoa bình thường trên thị trường dao động từ 150.000 đồng cho đến 200.000 đồng/vòng. Như vậy, so với mặt giá chung thì mỗi vòng hoa bán ở trước cửa nhà tang lễ 354 chênh lệch nhau ít nhất 50.000 đồng/vòng trở lên, chưa kể đến chất lượng vòng hoa.

Theo cách thông thường, những cánh "cò" hoa tang sẽ lợi dụng tâm lí qua quýt của người mua để đặt họ vào thế đã rồi. Do người mua không được trực tiếp xem, đánh giá về chất lượng mà chỉ nghe qua lời quảng cáo của nhóm "cò" nên khi vòng hoa đưa tới, dù chất lượng có kém đến đâu đi nữa họ vẫn chấp nhận mua. Mục đích của họ là sao cho kịp giờ viếng mà thôi. Chính điều này đã giúp cho cả chủ bán hoa và "cò" hoa bỏ túi những khoản lãi khổng lồ. Bởi vậy, ở các nhà tang lễ, số lượng "cò" hoa tang bao giờ cũng đông đảo nhất.

Bên cạnh việc bán vòng hoa, còn rất nhiều các dịch vụ khác nữa cũng đua nhau kiếm lợi. Do các nhà tang lễ không bắt ép các gia chủ phải mua các vật dụng phục vụ lễ tang tại đó nên các dịch vụ ăn theo có cơ hội phát triển. Bằng chiêu lừa cơ bản là lấy giá mềm hơn so với giá trong nhà tang lễ, nhiều người đã mắc mưu "cò". Anh L., nhân viên phòng hợp đồng nhà tang lễ 354 cho biết thêm: "Chúng tôi để cho gia chủ lựa chọn đồ lễ tang. Họ có thể mang từ nhà, mua ở bên ngoài hay đặt trọn gói ở đây đều được. Tuy nhiên, chất lượng đồ lễ ở chỗ chúng tôi như: Khăn liệm, vải xô, hoa, nến... đều có chất lượng tốt và giá cả phải chăng. Không tính những khoản lớn như: Áo quan, thuê xe, tiền nhà lạnh... thì những món đồ phụ như vậy, nếu mua trọn gói cũng chỉ trên dưới 2 triệu đồng".

Anh L. còn cho biết thêm, tự mua đồ của "cò" bên ngoài, hàng kém chất lượng mà giá không hề rẻ. "Cò" thường áp dụng "chiêu thức" hạ giá sản phẩm cho thấp hơn với giá của nhà tang lễ niêm yết, nhưng bán cho khách hàng những sản phẩm kém chất lượng. Tính toán kiểu gì, "cò" vẫn có lãi, thậm chí lãi lớn. Nhiều khách hàng tưởng mình mua được hàng rẻ, được "cò" làm phúc giúp nhưng không ngờ là bị "vào tròng" một cách ngọt ngào, tinh vi.

Bên cạnh đó, trong các nhà tang lễ chúng ta thường bắt gặp những người đàn ông không có "chức năng" gì, cứ lăng xăng chạy đi, chạy lại hướng dẫn người nhà tang chủ làm hết việc này đến việc khác. Qua tìm hiểu chúng tôi biết đấy là "cò" cúng, chuyên đảm trách những nghi thức cho đám tang (như cúng nhập quan, quay áo quan, đưa áo quan ra xe, hướng dẫn người vào viếng, cách vái lạy...). Nhờ những "cò" cúng này mà ban tổ chức lễ tang của nhà tang lễ tiết kiệm được... khối việc.

Phóng sự của Quỳnh Chi - Phạm Thiệu