Con đường tù tội của “từ điển sống” về các tổng thống Mỹ

Nhà sử học cự phách về Nhà Trắng

Barry H. Landau, sinh năm 1948, được biết đến là một nhà nghiên cứu lịch sử nổi tiếng về các đời tổng thống Mỹ. Ông từng xuất hiện trên một số kênh truyền hình, trong đó có cả "gã khổng lồ" CNN. Landau thậm chí còn có cả một trang web "quảng cáo" các mối "quan hệ cá nhân" của ông với nhiều "ông chủ" Nhà Trắng.

Landau bắt đầu đam mê tìm hiểu về các đời tổng thống Mỹ từ khi mới 10 tuổi, khi theo mẹ đến khu Manhattan (New York) để dự lễ tuyên thệ của Tổng thống Dwight D. Eisenhower. Sau này, nhà sử học tự nhận khi ấy đã được tiếp chuyện với cả Tổng thống Eisenhower và đệ nhất phu nhân. Ông thậm chí còn khen đệ nhất phu nhân Mỹ rất xinh đẹp. Nhờ lời khen này, hai mẹ con ông đã được bà đệ nhất phu nhân mời vào Nhà Trắng chơi. Vào thời điểm đó, tờ Thời báo phố Wall có đưa tin Landau đã viết một bức thư gửi đến Tổng thống Eisenhower và nhận được một tấm thiếp hồi đáp. Chặng đường phiêu lưu sử học nghiệp dư của Landau bắt đầu từ đó.

Những năm 1970 và 1980, Landau làm việc cho một cơ quan báo chí tại New York. Người này cũng tự nhận làm việc dưới quyền của Tổng thống Gerald R. Ford và từng đến Matxcơva (Nga) với Tổng thống Richard M. Nixon. Tuy nhiên, theo giới chức trách, trong những tài liệu lưu trữ của các tổng thống Mỹ hoàn toàn không nhắc đến thông tin này. Các quan chức Mỹ cho rằng Landau đã phóng đại mối quan hệ với các vị tổng thống đã quá cố để tạo "vỏ bọc" nổi tiếng và an toàn cho mình.

Qua thời gian, Barry Landau không ngừng tìm tòi, nghiên cứu và nhanh chóng trở thành nhà sử học cự phách về Nhà Trắng. Tầm ảnh hưởng của nhân vật này lớn đến mức, các ban bệ của tổng thống Mỹ mỗi khi cần tổ chức lễ tiệc tại Nhà Trắng đều "cậy nhờ" sự giúp đỡ của ông. Landau sưu tập tất cả mọi thứ các đời tổng thống Mỹ dùng trong thời gian cầm quyền. Từ bộ bát đĩa bằng sứ cực hiếm dùng trong lễ tuyên thệ của Tổng thống Thomas Jefferson (năm 1801) đến tờ thực đơn mà Tổng thống Theodore Roosevelt dùng khi đi trên chuyến xe lửa xuyên Texas vào tháng 4/1905. Ngay cả những mẩu vải lụa may màn cửa Nhà Trắng, vải thừa may áo veston cho tổng thống, mẩu vụn thảm trải Phòng Bầu dục... cũng được ông lượm về đưa vào "bộ sưu tập".

Nhà nghiên cứu lịch sử về các đời tổng thống Mỹ Landau nhúng chàm vì trộm cắp tài liệu mật.

Đặc biệt, Landau còn lưu giữ chiếc chìa khóa nguyên thủy của Nhà Trắng, báu vật mà không phải ai cũng may mắn được nhìn thấy dù chỉ một lần. Theo lời kể của Landau, chiếc chìa khóa này đã bị người thợ làm chìa ném bỏ sau khi bị hỏng. Một nhà sưu tầm nhặt đem bán ở "chợ trời" Long Island và Landau đã mua lại sau khi xác minh được nó là thật. Nhà sử học này cũng đang cất giữ lá thư của đệ nhất phu nhân Jacqueline Kennedy viết cho ông, trong đó ngợi ca Landau "xứng đáng được làm bộ trưởng Các lễ tuyên thệ" do bà quá ấn tượng về bộ sưu tập đồ sộ của ông.

Với kho hiện vật và kiến thức uyên thâm về lịch sử Nhà Trắng, Landau đã trở thành nhà tư vấn độc nhất vô nhị cho mấy đời tổng thống, và cả Quốc hội Mỹ. Một thời gian dài sau đó, ông trở nên tất bật với công việc cố vấn cho những sự kiện trọng đại diễn ra trong Nhà Trắng. Những lễ tuyên thệ nhậm chức hay đại tiệc của các tổng thống đều có bóng dáng của Landau. Những nhà sử học chính quy cũng cảm thấy ghen tỵ trước sự "sủng ái" của Nhà trắng đối với nhà sử học nghiệp dư Landau.

Cách đây nhiều năm, Liên Ủy ban Quốc hội về các lễ tuyên thệ nhậm chức đã phải "cầu cứu" sự giúp đỡ của Landau khi Ủy ban này cần những chiếc đĩa sứ dùng trong bữa tiệc tuyên thệ năm 1801 của Thomas Jefferson nhân dịp kỷ niệm 180 năm ông Jefferson tuyên thệ nhậm chức. Sau đó, đệ nhất phu nhân của Tổng thống J.Bush cũng từng đến tham vấn Landau về các chủ đề chuẩn bị cho buổi lễ tuyên thệ nhiệm kỳ II của chồng mình.

Nhúng chàm vì lòng tham

Con đường quan lộ đang thăng tiến như diều gặp gió, bỗng một ngày lực lượng cảnh sát ập vào nhà riêng áp giải Landau đến trụ sở làm rõ hành vi trộm cắp tài liệu mật. Đến lúc này, dư luận mới vỡ lẽ, nhà sử học thiên tài lại chính là thủ phạm của hàng loạt vụ mất cắp tài liệu lịch sử tại các thư viện và bảo tàng trên khắp nước Mỹ. Nhiều người phải chua chát thốt lên: "Kẻ gieo gió ắt có ngày gặp bão"...

Thực tế, những hành vi bất thường của nhà sử học nổi tiếng và người trợ lý Jason Savedoff đã không qua khỏi con mắt cảnh giác của các nhân viên bảo tàng. Do nghi ngờ từ trước nên mỗi bước chân Landau đi qua đều rơi vào tầm ngắm của nhân viên an ninh. Ngày 9/6/2011, J.Savedoff đã bị bắt quả tang khi đang cố gắng giấu một tập tài liệu vào trong cặp. Sau đó không lâu, Landau cũng sa lưới. Lệnh khám nhà được lập tức thực hiện. Trong căn hộ của Landau ở New York, nhân viên Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) phát hiện hơn 4.000 vật phẩm, tài liệu được đánh cắp từ các thư viện và viện bảo tàng trên khắp nước Mỹ. Cá biệt trong số đó có chữ ký của các Tổng thống George Washington, Franklin Roosevelt, Marie Antoinette, Napoleon Bonaparte, Karl Marx, Sir Isaac Newton và những người khác.

Landau và người trợ lý đồng phạm còn đánh cắp một lá thư đề ngày 1/4/1780 của Benjamin Franklin, một trong những người sáng lập ra nước Mỹ, gửi cho chiến sĩ hải quân tham gia cách mạng Mỹ tên là John Paul Jones. Giới chức Mỹ cho biết, đây là những tài liệu tuyệt mật được xếp vào dạng báu vật quốc gia. Nếu Landau giao dịch trót lọt, số tài liệu này có thể được bán với giá 500.000 USD.

Bên cạnh đó, FBI cũng phát hiện khoảng 60 tài liệu bị lấy từ thư viện H.Furlong Baldwin ở Viện Lịch sử Maryland. Trong đó có một bằng khoán đất đề ngày 1/6/1861 cho một binh sĩ thuộc quân đội Maryland đã chiến đấu trong chiến tranh 1812, có chữ ký của Tổng thống Abraham Lincoln. Nếu trót lọt trong thương vụ này, thầy trò sử gia nổi tiếng có thể bán tư liệu này với giá trên 100.000 USD.

Sau quá trình xét xử, sử gia danh tiếng của Mỹ đã bị tòa án Baltimore kết luận có tội với cáo buộc âm mưu ăn trộm hàng chục tài liệu lịch sử. Theo Bộ Tư pháp Mỹ, B.Landau và trợ lý đã thừa nhận đánh cắp các tài liệu từ những nhà bảo tàng ở Maryland, Pennsylvania, New York và Connecticut, rồi bán lấy tiền. Bộ đôi này đã phải nhận bản án 5 năm tù vì tội thông đồng phạm pháp và 10 năm tù vì tội ăn cắp.

Chỉ vì lòng tham, Landau đã rơi vào vòng lao lý. Tất cả tên tuổi, sự nghiệp ông cất công gây dựng nửa thế kỷ qua đã đổ xuống sông xuống bể. Sử gia danh tiếng được mệnh danh là cuốn "từ điển sống" về các đời tổng thống Mỹ đang phải ngồi bóc lịch trong tù và thầm tiếc nuối cho những tháng ngày hoàng kim của mình.

Anh Văn