Hỏi: Thưa bác sĩ, con gái tôi năm nay đang học lớp 4 mà đã dậy thì với biểu hiện là ngực phát triển khá lớn, bắt đầu có hành kinh. Cơ thể bé phổng phao hơn các bạn cùng lớp. Tôi rất lo lắng khi thấy con dậy thì quá sớm. Như trường hợp của con gái tôi có bất thường và ảnh hưởng sức khoẻ không?
Trả lời: Bác sĩ Lâm Thị Nhung công tác tại trường cao đẳng Y Dược Pasteur cho biết: Dậy thì là giai đoạn cơ thể chuyển từ một đứa trẻ thành người trưởng thành cả về thể chất và tâm lý. Quá trình này bắt đầu xuất hiện ở lứa tuổi 8-13 với bé gái, 9-14 với bé trai. Quá trình này thường bắt đầu khi các bé được 10,5 tuổi.
Dấu hiệu đầu tiên là ngực phát triển. Ngực nhú lên thành những cục nhỏ dưới núm vú, ở một hoặc cả hai bên. Những cục này có thể cứng và có kích thước khác nhau. Thời điểm này trẻ thường bắt đầu cao nhanh. Lông mu bắt đầu xuất hiện (mặc dù ở một số trẻ, mọc lông mu lại là biểu hiện đầu tiên của dậy thì), rồi đến lông nách. Trong vài năm tiếp theo, ngực tiếp tục lớn lên, lông mu và cơ quan sinh dục ngoài tăng trưởng dần dần, dẫn tới kỳ kinh nguyệt đầu tiên. Thay đổi này thường xuất hiện vào 12,5-13 tuổi, khoảng 2 năm sau khi bắt đầu dậy thì. Cơ thể tiếp tục phát triển và toàn bộ quá trình dậy thì hoàn tất sau 3-4 năm, với ngực, quầng vú và lông mu phát triển như ở người lớn.
Trong giai đoạn dậy thì, các bé gái thường cao trung bình 7- 8 cm/năm và đạt đỉnh điểm khi kỳ kinh đầu tiên xuất hiện. Trẻ thường dừng cao khoảng 2 năm sau khi có kinh.
Bác sĩ Lâm Thị Nhung cho biết nguyên nhân dẫn đến trẻ dậy thì sớm:
Sử dụng thực phẩm không an toàn: Ăn nhiều thịt gia cầm, gia súc nuôi tăng trọng, các loại rau, quả...phun xịt nhiều chất kích thích. Chế độ dinh dưỡng quá nhiều calories: các loại thức ăn nhanh nhiều chất bổ dưỡng (fastfood) như gà rán, bánh humburger, bánh pizza…và đặc biệt là sự lạm dụng các loại thuốc bổ của phụ huynh dành cho trẻ.
Tác động phim ảnh và loại hình giải trí thời hiện đại: Khiến hormone sinh dục xuất hiện sớm, nhất là những trẻ em thường xuyên tiếp xúc với văn hóa phim ảnh nước ngoài.
Dậy thì sớm ở bé gái thường làm cho bản thân bé gái cảm thấy sợ hãi, bất an, bạn bè thì thấy lạ lùng và bàn luận, còn cha mẹ thì lo lắng. Không những thế, những bé gái dậy thì sớm này sẽ cao hơn hẳn so với trẻ cùng lứa tuổi, mặc dù dậy thì sớm về sinh lý nhưng tâm lý lại không phát triển sớm. Do đó có không ít trường hợp gặp phải sự quấy rối tình dục của những kẻ xấu trong xã hội và phải gánh chịu những hậu quả bất hạnh. Do vậy, trẻ dậy thì sớm cần có sự quan tâm, chăm sóc đặc biệt từ phía cha mẹ và nhà trường. Các bậc cha mẹ cần giải thích cho con gái hiểu vì sao chúng lại phát triển sớm hơn chúng bạn và trang bị cho con những kiến thức cần thiết để ứng xử phù hợp với tình trạng này.
Đặc biệt, cha mẹ cần thường xuyên tâm sự, chia sẻ với trẻ những cảm giác lo lắng mà trẻ có nhằm giải tỏa gánh nặng về tâm lý cho chúng, tránh nảy sinh những hậu quả nghiêm trọng.
Tôi rất cảm thông với sự lo lắng của bạn. Hiện nay những trường hợp như con của bạn cũng không phải là hiếm gặp. Như trường hợp của bé nhà bạn, bạn không cần quá lo lắng. Bạn có thể cho trẻ tới bệnh viện để được các bác sỹ thăm khám chẩn đoán nguyên nhân chính xác nhất nhé.
Chúc bạn và gia đình có một sức khỏ tốt nhất. Thân gửi đến bạn!
Công Luân - Lưu Thứ
