Khi thời điểm ông Donald Trump trở lại Nhà Trắng ngày càng đến gần và những đồn đoán về các cuộc đàm phán cho một thỏa thuận hòa bình ngày càng tăng, cả Ukraine và Nga đều tận dụng "cửa sổ cơ hội" để củng cố vị thế của mình.
Theo nhà phân tích quân sự Ukraine Oleksandr Kovalenko, Kiev hiện đang trải qua "thời khắc khó khăn nhất" của cuộc chiến cho đến nay, khi chính quyền Biden sắp mãn nhiệm và chính quyền Trump chưa "ra tay".
Với việc lễ nhậm chức của ông Trump vẫn còn cách vài tuần nữa, Moscow đã tăng cường tấn công vào các khu vực Kharkiv và Donetsk ở miền Đông, và người Nga được cho là đã tập hợp một quân đoàn gồm 50.000 binh sĩ để đẩy các lực lượng Ukraine ra khỏi vùng Kursk.
Trong một đánh giá gần đây về tình hình xung đột, Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) đã xác nhận bước tiến của Nga dọc theo nhiều trục của tiền tuyến dài hơn 600 dặm (965 km).
Tổ chức tư vấn có trụ sở tại Washington DC lưu ý rằng quân đội Nga gần đây đã tiến gần hơn đến các thành trì ở Donestk, bao gồm Kupyansk, Toretsk, Pokrovsk và Velyka Novosilka.
Trong khi đó, khu vực Ukraine kiểm soát tại vùng Kursk của Nga đã liên tục thu hẹp trong những tuần qua, với việc Kiev hiện chỉ nắm giữ khoảng 40% lãnh thổ mà họ đã giành được lúc đầu.
Tệ hơn, các vấn đề về nhân lực ngày càng gia tăng đang gây khó khăn cho phần lớn các lực lượng vũ trang Ukraine.
Một binh sĩ Nga khai hỏa súng máy hạng nặng NSV Utyos vào một mục tiêu trên không trong bối cảnh chiến dịch quân sự ở Ukraine. Ảnh: Sputnik
Theo ông Kovalenko, động thái phô trương sức mạnh hiện tại của Moscow nhằm mục đích thuyết phục chính quyền Trump sắp nhậm chức rằng chiến thắng của Nga là "điều đã được dự đoán trước" và đảm bảo các điều khoản có lợi trước các cuộc đàm phán tiềm năng.
"Nga đang cố gắng sử dụng thời gian này để gây ấn tượng với ông Donald Trump, để thuyết phục ông ấy rằng họ vẫn có khả năng chiếm được các vùng lãnh thổ mới và giải phóng vùng lãnh thổ của mình ở Kursk, và do đó không có lựa chọn nào khác ngoài việc đàm phán với họ", ông Kovalenko nói trong một cuộc phỏng vấn.
Nhưng có rất nhiều lý do cho thấy sự không chắc chắn ở đây. Ông Trump đã nhiều lần tuyên bố trên đường vận động tranh cử rằng nếu được bầu, ông sẽ chấm dứt giao tranh "trong vòng 24 giờ"
Trong khi đó, "phó tướng" J.D. Vance của ông Trump từng tuyên bố rằng ông "không quan tâm đến những gì xảy ra với Ukraine".
Và những phác thảo về một thỏa thuận tiềm năng do ông Vance và những gương mặt khác trong chính quyền Trump 2.0 đưa ra cho thấy xung đột có thể sẽ không được giải quyết theo hướng có lợi cho Ukraine.
Điều khiến Kiev lo ngại rằng chính quyền Trump sắp nhậm chức có thể gây sức ép buộc họ từ bỏ các vùng lãnh thổ rộng lớn bằng cách đe dọa cắt đứt hoàn toàn viện trợ quân sự.
Hiện khoảng 18% lãnh thổ Ukraine vẫn nằm dưới sự kiểm soát của Nga. Việc gián đoạn viện trợ của Mỹ có thể gây ra hậu quả thảm khốc cho Kiev vì Washington vẫn là nguồn cung cấp vũ khí và đạn dược lớn nhất cho Ukraine, đã cung cấp khoảng 64,1 tỷ USD viện trợ quân sự kể từ tháng 2/2022.
Để đề phòng kịch bản ông Trump "khóa vòi" viện trợ, chính quyền Biden đã đẩy nhanh các chuyến hàng tiếp tế và vũ khí mới cho Ukraine trong những ngày cuối nhiệm kỳ.
Đối với giới quan sát Mỹ ở Kiev, những lựa chọn Nội các ban đầu của ông Trump – bao gồm một số người phản đối thẳng thắn việc Washington viện trợ cho Ukraine như cựu nghị sĩ Đảng Dân chủ Tulsi Gabbard đứng đầu Văn phòng Giám đốc Tình báo Quốc gia – chỉ càng làm tăng thêm sự không chắc chắn.
Những lựa chọn nhân sự khác đến từ phe "diều hâu" bảo thủ ủng hộ Kiev của Đảng Cộng hòa, bao gồm Thượng nghị sĩ Marco Rubio làm Ngoại trưởng và Hạ nghị sĩ Michael Waltz làm Cố vấn An ninh Quốc gia.
Với những tín hiệu trái chiều, chuyên gia về an ninh và đối ngoại Alexander Khara, giám đốc điều hành Trung tâm Chiến lược Quốc phòng Ukraine, cho biết ông dự đoán một "giai đoạn rất khó khăn" sắp tới, cả về mặt quân sự và ngoại giao, với những thách thức đối với vế sau bắt nguồn từ những gì ông gọi là "đặc điểm tính cách" của ông Trump.
Một quân nhân Ukraine thuộc Lữ đoàn cơ giới số 24 đang nạp đạn vào băng súng máy, ngày 29/11/2024. Ảnh: ThinkChina
Dù thế nào chăng nữa, với việc chính quyền mới của ông Trump phần lớn đã định hình, đặc biệt là với lập trường "diều hâu" rõ rệt đối với an ninh quốc gia, các vấn đề đối ngoại và thương mại, sự can thiệp vào tình hình xung đột Nga-Ukraine đã bắt đầu.
Trong khoảng "cửa sổ cơ hội" chiến lược chưa đầy 2 tháng này, các tương tác và động thái chiến lược giữa các bên khác nhau đang đạt đến đỉnh điểm, có khả năng dẫn đến những thay đổi lớn trong bối cảnh quốc tế.
Minh Đức (Theo Washington Times, Foreign Affairs)
