Tần Bái (sinh năm 1945) tên thật là Khương Xương Niên. Ông sinh ra trong gia đình có 4 anh em. Cha ông là Nghiêm Hóa sinh năm 1917, một diễn viên nổi tiếng thập niên 40. Năm 1939, ông Nghiêm ký hợp đồng diễn xuất cùng công ty Nghệ Hoa và ra mắt khán giả với bộ phim Tam tiếu.
Ngoài ra, cha Tần Bái cũng đóng vai chính trong nhiều bộ phim Hong Kong như Bài ca cầu vồng, Thiên trường địa cửu... Năm 1942, ông kết hôn cùng Hồng Vy. Cả hai có chung 3 người con gồm hai trai một gái. Năm 1950, Nghiêm Hóa qua đời vì căn bệnh ung thư gan.
Mẹ của Tần Bái là Hồng Vy một nữ diễn viên nổi tiếng đến từ Bắc Kinh. Sau khi tới Hong Kong để xây dựng sự nghiệp, bà tham gia nhiều bộ phim truyền hình như Tiểu nhị hắc kết hôn, Khúc nhạc nửa đêm. Năm 1993, bà Hồng nhận được giải thưởng Thành tựu đặc biệt trong Lễ trao giải Kim mã Đài Loan. Năm 1957, nữ diễn viên tái hôn với nhà sản xuất phim ảnh Nhĩ Quang. Họ có chung với nhau một người con trai là Nhĩ Đông Thăng. Năm 2011, bà qua đời ở tuổi 93.
Do sinh ra trong một gia đình có truyền thống nghệ thuật, nên khi mới 3 tuổi Tần Bái đã bắt đầu sự nghiệp diễn xuất với tư cách là một diễn viên nhí. Từ năm 1949 đến 1954, Tần Bái xuất hiện trong nhiều bộ phim như Chun lei (1949) của đạo diễn Li Pingqian và Dang fu xin (1949) của đạo diễn Feng Yueh (còn gọi là Griffin Yueh Feng )
Năm 1965, Tần Bái chuyển từ Hong Kong tới Đài Loan để phát triển sự nghiệp và lấy nghệ danh là Tần Bái. Ông ký kết hợp đồng với công ty giải trí Viên Liên và góp mặt trong bộ phim Dodder flowers. Năm 1993, nhờ vai diễn trong tác phẩm điện ảnh Tân bất liễu tình, Tần Bái đã đoạt giải Nam diễn viên phụ xuất sắc tại Liên hoan phim Kim Tượng lần thứ 13.
Thời trẻ, ông sở hữu vẻ ngoài hiền lành, ôn nhu cùng khả năng diễn xuất biến hoá đa dạng. Nhưng có vẻ như vẫn thiếu một chút may mắn để Tần Bái có thể trở thành sao hạng A như người em cùng cha khác mẹ Khương Đại Vệ. Chính vì vậy nên suốt gần 70 năm gắn bó với sự nghiệp phim ảnh, hầu hết các vai diễn của ông chỉ là vai phụ, làm nền cho nhân vật chính. Vì thế Tần Bái còn được mệnh danh là "vua vai phụ" với số bộ phim tham gia lên đến hơn 200 tác phẩm cả về điện ảnh lẫn truyền hình.
Tài năng diễn xuất cho phép Tần Bái có cơ hội thử sức trong nhiều dạng vai diễn, từ người cha hiền từ có thể lấy nước mắt khán giả tới những nhân vật thâm độc khiến công chúng ghét cay ghét đắng.
Năm 2012, sau khi hoàn thành bộ phim Bảo vệ nhân chứng, Tần Bái không tái ký hợp đồng với TVB và đầu quân về HKTV. Cũng trong năm 2012, ông lại được đề cử giải Diễn viên phụ xuất sắc nhất với vai diễn trong phim Dì Đào.
Mới đây, Tần Bái có góp mặt trong bộ phim Tay bịp Hollywood cùng các diễn viên gạo cội như Trịnh Tắc Sĩ, Thang Chấn Nghiệp, Trương Tuệ Nghi...
Tay bịp Hollywood là một món ăn tinh thần mới mẻ cộp mác TVB với sự tham gia sản xuất của đạo diễn nổi tiếng Hong Kong Vương Tinh. Bộ phim xuất xưởng năm 2017 nhưng đến nay mới được nhà đài cho lên sóng. Nội dung câu chuyện xoay quanh xã hội Hong Kong những năm 60 với những sòng cờ bạc lớn nhỏ, và những tay lừa đảo cộm cán. Trong đó, nổi lên nhóm “Thiên môn bát tướng” là tập hợp những tay “lành nghề” trong giới đổ trường.
Nhân vật Long Tứ khét tiếng do diễn viên Trịnh Tắc Sĩ thủ vai là một thành viên của “Thiên môn bát tướng”. Sau khi rời môn phái, ông cùng cô bạn gái là vũ sư Phương Bách Hợp (Trương Tuệ Nghi) lập danh sách những kẻ giàu có lắm tiền để mời gọi chơi mạt chược. Với vẻ ngoài mập mạp ngu ngơ nhưng có khả năng gian lận bậc thầy, Long Tứ khiến giới thượng lưu Hong Kong phải nuốt hận vì liên tiếp thua cược. Không chịu nổi sỉ nhục, bọn quý tộc đành nhờ vả Hoa Thám trưởng - Hoa Văn Hùng (Thang Trấn Nghiệp) ra mặt trừng trị Long Tứ. Trong lúc đó, vị đại sư huynh đã lâu không gặp là Bàng Phong (Tần Bái) cũng âm thầm tính “món nợ cũ” với ông.
Diễn viên gạo cội Thang Trấn Nghiệp vẫn xuất hiện với phong thái “ông trùm” Hương Cảng trong vai thám trưởng Hoa, gợi nhớ hình ảnh Địch Kim Đường trong Kiêu Hùng. Trong khi đó, màn tái xuất của Tần Bái trong vai đại sư huynh Bàng Phong được mong đợi nhiều hơn. Nhiều khán giả cho rằng nam diễn viên vẫn dày dạn như ngày nào, vẫn là hình ảnh một ông bác cố chấp, bảo thủ và đầy thù hận. Mối quan hệ tam giác của “hội ông chú” Hoa Văn Hùng - Bàng Phong - Long Tứ hứa hẹn đem lại nhiều tình tiết bất ngờ về sau.
Ở ngoài đời, Tần Bái cũng được biết đến là một người cha tuyệt vời. Sau những vai diễn, ông luôn dành thời gian để chăm lo cho gia đình và con cái.
Hiện nay, ở tuổi xế chiều, ông vẫn hết lòng sống với đam mê diễn xuất.
Video: Tần Bái và Châu Tinh Trì trong phim Thánh Bài.
Quốc Tiệp