Nữ bệnh nhân kể lại do nghe lời quảng cáo trên facebook về chương trình khuyến mại hấp dẫn nên đã đồng ý để nhân viên của một Spa tiêm filler nâng mũi. Ngay trong lúc đang tiêm chưa kịp rút kim ra, bệnh nhân đã thấy đau buốt dọc sống mũi và lan vào tận trong óc. Bệnh nhân cảm thấy choáng váng như muốn ngất đi, bên mắt phải chỉ thấy một màu tối đen.
PGS. TS. BS Nguyễn Hồng Hà, trưởng khoa Phẫu thuật Tạo hình Thẩm mỹ, bệnh viện Hữu Nghị Việt Đức cho biết: “Bệnh nhân nhập viện trong tình trạng đau đớn và hoảng loạn, da vùng trán và mũi bắt đầu tím sẫm, lạnh hơn các vùng khác trên mặt. Mắt phải sụp mi, rối loạn vận động các cơ nhãn cầu. Thị lực không còn cảm nhận được ánh sáng. Bệnh nhân được chẩn đoán tai biến do tiêm filler mất thị lực và thiếu máu cấp tính da trán mũi và ổ mắt”.
Ngay lập tức các bác sĩ khởi động quy trình cấp cứu tối khẩn cấp. Bệnh nhân được đặt trong tình trạng hồi sức tích cực, thuốc chống viêm giảm đau liều cao, các loại thuốc giảm áp lực cho não và ổ mắt, ôxy liều cao liên tục. Bác sĩ chuẩn bị thuốc giải và tiêm trực tiếp ngay vào vùng tiêm filler và vùng da sắp hoại tử. Giám đốc bệnh viện Mắt Trung ương cũng cử một kíp bác sĩ đến phối hợp khám mắt và tiêm thuốc giải hậu nhãn cầu. Song song với đó, chuyên gia chẩn đoán hình ảnh chuẩn bị đầy đủ phương tiện máy móc can thiệp mạch.
PGS.TS.BS. Hà cho biết thêm khi người tiêm filler không phải là bác sĩ chuyên khoa, không có kiến thức về tạo hình thẩm mỹ và nhất lại chỉ là nhân viên Spa tiêm filler thì nguy cơ tiêm vào các nhánh mạch máu quanh ổ mắt rất cao.
“Thuốc sẽ theo mạch máu đi vào não, nếu tắc mạch não sẽ gây đột quỵ nguy hiểm đến tính mạng. Còn nếu tắc động mạch mắt nhất là động mạch trung tâm võng mạc thì sẽ gây mù mắt, diện tích da xung quanh phần cấp máu của các nhánh mạch quanh ổ mắt cũng sẽ vì thế mà hoại tử gây biến dạng khuôn mặt.
Do động mạch mắt không có các vòng nối phong phú như trên da, nên khi bị tắc hiện tượng hoại tử sẽ diễn ra rất nhanh, thời gian vàng để can thiệp không còn là 6 giờ như nối chi đứt rời mà rút xuống chỉ còn 60 đến 90 phút”.
Tiến sĩ Lê Thanh Dũng, Trưởng khoa Chẩn đoán hình ảnh, bệnh viện Hữu Nghị Việt Đức cho biết thêm, sau hơn hai tiếng nỗ lực can thiệp tích cực của các bác sĩ, thị lực của bệnh nhân đã có dấu hiệu phục hồi một cách rõ rệt từ chỗ chỉ thấy toàn màu đen kịt, bệnh nhân đã có thể nhìn thấy và phân biệt được các bác sĩ chữa bệnh cho mình và đếm ngón tay ở khoảng cách 60 đến 70 cm.
ThS. Trần Thị Thanh Huyền, khoa Phẫu thuật Tạo hình Thẩm mỹ cho hay, một điểm đặc biệt nữa ở nữ bệnh nhân này là sau khi hồi phục thị giác sau lần thông tắc mạch đầu tiên, 12 giờ sau bệnh nhân lại xuất hiện mất thị lực toàn bộ. Cả ekip của bệnh viện lại phải phải lao vào can thiệp lần thứ hai. Lần này, các bác sĩ đã phải sử dụng cả thuốc giải filler phối hợp với các thuốc pha loãng máu liều cao để để giúp tái lập lại tuần hoàn cho võng mạc của người bệnh. Rất may, sau hơn 2 tiếng điều trị tích cực, thị lực của bệnh nhân đã cải thiện.
Hiện 14 ngày sau tai biến, thể trạng của bệnh nhân đã ổn định hơn nhiều, các cơn đau buốt đầu vào mắt đã giảm, vùng da mắt và mũi phục hồi gần như bình thường không còn dấu hiệu hoại tử. Bệnh viện vẫn phải theo dõi sát liên tục và sử dụng phối hợp cùng một lúc 2 loại thuốc loãng máu, thị lực cũng khá hơn so với lần tiêm thuốc giải lần 2. Bệnh nhân có thể đếm được các ngón tay, nhìn phân biệt các đồ vật ở khoảng cách 50 - 60 cm.
Theo BS. Nguyễn Quốc Anh, bệnh viện Mắt Trung ương nhận định đây là một trong những những kết quả hơn cả mong đợi. Nữ bệnh nhân này có thể giữ lại được một phần thị lực chứ không bị mù vĩnh viễn như các bệnh nhân khác.
Tìm hiểu trong y văn của thế giới số trung tâm có thể phối hợp các chuyên khoa đủ để triển khai kỹ thuật phức tạp này để điều trị tai biến mù mắt cũng chỉ đếm trên đầu ngón tay. Số ca phục hồi được một phần thị lực sau biến chứng khủng khiếp chỉ có trên dưới 10 ca. Còn số ca tắc mạch phải thông tắc đến hai lần mà vẫn hồi phục lại một phần thị lực thì chỉ có khoảng hai đến ba ca.
PGS.TS.BS Nguyễn Hồng Hà cho biết thêm, trước tình hình diễn biến các biến chứng của tiêm filler ngày càng gia tăng, bệnh viện Hữu nghị Việt Đức phối hợp cùng với bệnh viện Mắt Trung ương, bệnh viện Tai Mũi Họng Trung ương, bệnh viện Da Liễu Trung ương đã thống nhất thành lập một đội ứng cứu khẩn cấp các tai biến của tiêm filler. Với những bệnh nhân không may xảy ra tai biến do tiêm filler sẽ được các chuyên gia tư vấn, chuyển về bệnh viện Việt Đức càng nhanh càng tốt. Trong lúc đó, nhờ hệ thống liên lạc từ xa mà các bác sĩ đã chuẩn bị đầy đủ các phương tiện cấp cứu, máy móc và phòng mổ để có thể can thiệp trong thời gian sớm nhất đem lại kết quả tối đa về chức năng, thị lực và thẩm mỹ cho các bệnh nhân này.
Con số đáng báo động
Theo thống kê của hội Phẫu thuật tạo hình thẩm mỹ quốc tế, năm 2018 có khoảng hơn 3,7 triệu ca tiêm filler được thực hiện bởi các bác sĩ phẫu thuật tạo hình trên toàn thế giới, chưa kể đến rất nhiều các thủ thuật tiêm filler thực hiện bởi các bác sĩ không chuyên khoa cũng như được tiêm một cách trái phép tại các Spa thẩm mỹ viện. Một nghiên cứu tổng quan gần đây cho thấy tỉ lệ các biến chứng từ tắc mạch hoặc mù mắt dao động từ 3 đến 9 ca trên 10.000 ca tiêm. Như vậy, về tổng thể trên toàn thế giới đây là một con số hết sức đáng báo động. Số ca biến chứng rất nặng như mù mắt sau tiêm chưa có con số chính xác nhưng ước tính cũng lên đến cả trăm ca.