Thời Pháp thuộc, vùng Sầm Giang thuộc tỉnh Định Tường (Tiền Giang ngày nay) khét tiếng đá gà độ. Ở đây, chủ trường gà có thanh thế lớn, quy tụ được đông đảo dân chơi tứ xứ. Dân chơi ngồi xe hơi, ngồi ghe lườn tấp nập đổ về trường gà Sầm Giang. Ông Trước, chủ trường gà khét tiếng Rạch Gầm cư xử điệu nghệ với các chủ gà đá. Ông chu cấp nước ngọt, gạo, muối, thịt, cá tùy theo ghe chở tới ít hoặc nhiều gà đá. Chủ trường gà còn mời chủ ghe chở vô số gà đá lên nhà nghỉ ngơi, hậu đãi cơm nước với những món bát trân, uống rượu Martell, ngủ giường Hong Kong phủ phê. Ai thích "đi mây về gió" với ả phù dung thì được hút á phiện miễn phí. Dân chơi cá độ đá gà ăn tiền vây quanh bồ đá gà được tổ chức chu đáo. Người ta mê mẩn cá độ đá gà, hết độ này tới độ khác.
Ảnh minh họa
Khác với trường gà Sầm Giang, trước năm 1975, tại Sài Gòn có một trường gà đặc biệt, do tướng hai sao Không quân Nguyễn Cao Kỳ tổ chức trong phạm vi căn cứ không quân Tân Sơn Nhất. Trường gà này quy tụ dân chơi tứ xứ vào mỗi cuối tuần, sát phạt ăn thua bạc triệu. Chủ trường gà Nguyễn Cao Kỳ hậu đãi dân chơi tới từ phương xa dùng cơm nước no nê. Trường gà Nguyễn Cao Kỳ thu hút nhiều con bạc hạng "gộc" cỡ chủ tư bản cùng dân chơi tai to mặt bự. Thời ấy, chính quyền Sài Gòn không cấm đoán dân chúng đá gà ăn tiền.
Năm 1976, trong một biệt thự trên đường Bùi Thị Xuân (quận 1) tổ chức đá gà khí thế. Chủ trường gà là một người đàn ông lai Pháp có thanh thế, quy tụ dân chơi máu mê cá độ đá gà ăn tiền tứ xứ. Trong trường gà, các chủ gà Hóc Môn, Bà Điểm, Tiền Giang, Cao Lãnh o bế kỹ lưỡng những con gà nhà sắp xung trận. Gà nòi sắc lông tía được đặt tên "điều", gà sắc lông nhợt nhạt mang tên "chuối", gà sắc lông xám nhợt tên "xám", còn gà lông đen tên "ô". Đặt tên như vậy để dân hàng xáo cá độ đá gà ăn tiền dễ phân biệt phe ta, phe địch. Đôi bên "hàng xáo" đánh cá ăn nhờ các tay "biện", giữ vai trò cửa giữa ghi chép nhiều khoản tiền ăn thua đủ. Người bắt kèo trên con gà đá đang thắng thế hô to những mức "phóng". Hễ "phóng" 5 chỉ ăn 1 hoặc 10 ăn 2 theo thỏa thuận. Trường hợp "hàng xáo" bị lật kèo thua đậm vì "ngựa về nước ngược" thì phải chung đủ 5 hoặc 10 cho bên thắng độ.
Theo luật trường gà, người thắng phải chung tiền "xâu" 10% trị giá thắng độ cho chủ trường gà. Còn phải chi thêm 5% tiền thắng độ cho "biện" để ăn chia 4/6 với chủ trường gà. Chủ gà thắng độ ăn được nhiều tiền, còn được lãnh tiền "xúp" do chủ trường gà thưởng. Bên thua bị cháy túi chỉ được chủ trường gà cho chút tiền an ủi làm lộ phí trở về nhà. Thanh toán xong xuôi mọi khoản, người ta hào hứng gầy độ đá gà "xám" và "ô" hoặc "điều" cùng "chuối" tiếp tiếp... Về sau, trường gà trên đường Bùi Thị Xuân bị công an "xóa sổ", tịch thu nhiều tang vật gà nòi, tiền đánh cá, vàng bạc, xe cộ. Công an còn tống giam nhiều tay chơi máu mê cá độ đá gà ăn tiền.
Người Sài Gòn khó từ bỏ máu mê cá độ đá gà ăn tiền, mặc dù Luật Hình sự Việt Nam cấm mọi hình thức đánh bạc. Một dạo, nổi lên trường gà lớn trong khuôn viên Hội Hoa Xuân, trong công viên Tao Đàn ở Sài Gòn. Sinh hoạt giải trí đá gà truyền thống bị biến tướng thành hình thức cờ bạc. Trường gà Tao Đàn thu hút dân chơi tứ xứ, kể cả Việt kiều. Các con bạc ăn thua hàng mấy trăm triệu đồng. Về sau, công luận lên tiếng bất bình dữ dội nên nhà chức trách đóng cửa trường gà Tao Đàn vô thời hạn.
Bên cạnh trường gà Tao Đàn, một thời, trường gà trong khuôn viên lăng Ông Bà Chiểu cũng hoạt động khá sôi nổi. Sinh hoạt đá gà truyền thống sớm bị biến tướng thành hình thức cờ bạc. Trường gà Lăng Ông bị nhà chức trách "xóa sổ". Rồi các trường gà trong công viên Đầm Sen (quận 11), trường gà trong khu du lịch Văn Thánh (quận Bình Thạnh), trường gà khét tiếng ở quận 8 cũng lần lượt bị "xóa sổ" vì biến tướng thành nạn cờ bạc.
Trung Nghĩa
