Ung thư gan là sự tăng trưởng và phát triển không kiểm soát của các tế bào ung thư tại gan. Theo Globocan 2018, tại Việt Nam, ung thư gan đứng hàng thứ nhất kể cả về tỉ lệ tử vong và số ca mới mắc.
Theo thông tin trên Dân Trí, ung thư gan là một bệnh liên quan đến tình trạng viêm gan, từ viêm đến ung thư thường trải qua 3 giai đoạn: Đầu tiên là từ viêm gan mãn tính đến xơ gan, sau đó là ung thư gan. Đó là do khi gan bị viêm và tổn thương lâu ngày, vượt quá khả năng tự phục hồi, các mô xơ sẽ tự hình thành để thay thế cho các mô gan thông thường, gây ra nhiều sẹo và hình thành xơ gan. Do đó, bất kỳ yếu tố nào kích thích gan gây ra viêm lâu ngày đều có thể gây ung thư gan.
Tỉ lệ tử vong do ung thư gan cao do ung thư gan thường phát hiện ở giai đoạn giữa và cuối, khi đã có những biểu hiện bệnh rõ ràng. Chuyên gia gan mật chỉ ra rằng, vì không có cảm giác đau ở gan, nên ngay cả khi khối u phát triển bên trong người bệnh cũng khó lòng phát hiện.
Khi khối u phát triển đến mức đau bụng, chướng bụng, da và tròng trắng mắt chuyển vàng, chán ăn, sụt cân, buồn nôn, hôn mê thì thường có nghĩa là tế bào ung thư đã tăng sinh đáng kể, ung thư gan đã tiến triển đến giai đoạn giữa hoặc giai đoạn cuối và chức năng gan đã suy giảm trầm trọng.
Mặc dù không điển hình nhưng ung thư gan có thể phát ra một số tín hiệu cảnh báo ở giai đoạn đầu. Một trong những cách để phát hiện ra các tín hiệu này chính là sự thay đổi về màu da. Do đó, nếu thấy da có những biến đổi bất thường dưới đây, bạn nên đến gặp bác sĩ càng sớm càng tốt.
Da xỉn màu
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng da bị xỉn màu. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, đây có thể là tín hiệu của cơ thể báo hiệu gan của bạn đang gặp vấn đề nghiêm trọng.
Với những người bị viêm gan hoặc ung thư gan, điều thay đổi rõ rệt nhất đó chính là sắc mặt và màu da. Cụ thể, da bị xỉn màu đi trông thấy, đồng thời vùng da xung quanh mắt sẽ dần thâm đen.
Nguyên nhân là do khi hoạt động của gan bị suy giảm, sẽ gây ra rối loạn chức năng tuyến yên, dẫn đến hormone melanogenesis do tuyến yên tiết ra tăng lên đáng kể, khiến da xuất hiện những đốm nám, sạm màu da và có quầng thâm ở mắt nặng.
Da và tròng mắt chuyển màu vàng
Bilirubin là một sắc tố có màu vàng cam được hình thành trong quá trình phá vỡ hồng cầu trong máu. Bilirubin đi qua gan và được bài tiết ra khỏi cơ thể thông qua phân và một lượng nhỏ trong nước tiểu.
Khi chức năng gan bị tổn thương nghiêm trọng như ở bệnh nhân ung thư gan, sẽ gây ảnh hưởng đến việc chuyển hóa chất, khiến một lượng lớn bilirubin sẽ đi vào máu sau đó dần lan rộng khắp cơ thể, làm cho da và mắt xuất hiện màu vàng bất thường.
Ngoài ra, nếu thấy một số dấu hiệu sức khỏe dưới đây, bạn nên đi thăm khám sớm để có thể tầm soát được bệnh ung thư gan kịp thời:
- Sụt cân nhanh đột ngột: Khi gan của bệnh nhân bị tế bào ung thư tấn công thường bị suy yếu, không hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình nên tạo thành cảm giác ăn uống không ngon miệng, bụng đầy trướng, lạo lực, ngấy đồ dầu mỡ, không hấp thụ chất dinh dưỡng. Vì thế người bệnh thường bị giảm cân rất nhanh. Đây chính là biểu hiện rất quan trọng cảnh báo bệnh ung thư gan giai đoạn đầu, vì thế nên coi trọng biểu hiện này để có thể tầm soát được bệnh kịp thời.
- Bất thường khó chịu vùng gan: Khi bắt đầu bị ung thư gan, người bệnh thường thấy có cảm giác khó chịu nhẹ ở vùng gan, thỉnh thoảng xuất hiện những cơn đau, có thể sờ thấy gan trở nên to hơn bình thường.
- Nước tiểu sẫm màu hơn: Khi gan có vấn đề, một lượng lớn bilirubin bị phá vỡ sẽ gây ra hiện tượng nước tiểu trở nên vàng sẫm thậm chí là màu nâu. Biểu hiện này khá bất thường và có thể là dấu hiệu cảnh báo rất nhiều bệnh về gan nên bạn đừng bỏ qua.
- Buồn nôn và nôn: Ung thư gan sẽ dễ gây ảnh hưởng đến các chức năng của dạ dày, khiến người bệnh có các biểu hiện bất thường như buồn nôn, nôn hoặc chán ăn.
- Ngứa da: Ngứa do ung thư gan xảy ra khi chức năng gan suy giảm khiến cho bilirubin trong cơ thể tăng cao gây ngứa da. Vì vậy, thấy cơ thể bị ngứa ngáy khó chịu ở mức độ nhiều nên cẩn thận.
- Cảm giác mệt mỏi triền miên: Nếu bạn cảm thấy mệt mỏi dai dẳng, không dứt, kèm với bất kỳ triệu chứng khác liên quan đến suy giảm chức năng gan, bạn có thể có nguy cơ bị ung thư gan.
Trong giai đoạn muộn hơn của ung thư gan, các triệu chứng trên rõ ràng hơn, hoặc xuất hiện thêm các biến chứng của bệnh như: Rối loạn tiêu hóa: bụng bắt đầu chướng to lên, sau ăn thấy tức bụng, đầy hơi, buồn nôn và nôn. Người bệnh thấy mệt mỏi tăng nhiều, không lao động được, gầy sút cân nhanh (5 - 6kg/1 tháng). Đau tức vùng hạ sườn phải, có khi đau dữ dội như cơn đau quặn gan nhưng thường xuyên liên tục hơn. Đi đại tiện phân trắng/bạc màu.
Cách tốt nhất để phòng ngừa, phát hiện ung thư gan là khám sức khỏe định kỳ siêu âm gan 6 tháng/lần, đặc biệt là những bệnh nhân có yếu tố nguy cơ cao như xơ gan, viêm gan mạn tính do rượu, viêm gan virus B, C,…
Ngoài ra, tiêm đầy đủ vắc-xin phòng viêm gan B, việc tiêm vắc-xin phòng bệnh viêm gan B là phương pháp hiệu quả nhất để dự phòng ung thư gan, giúp bảo vệ được trên 90% trẻ em và người lớn.
Việc bảo vệ này sẽ kéo dài trong nhiều năm hoặc có thể suốt đời, giúp bạn loại bỏ được một nguyên nhân rất lớn gây nên bệnh ung thư gan.
Ngoài ra, cần tránh tiếp xúc với các hóa chất độc hại dễ làm tổn thương gan để giảm nguy cơ mắc bệnh. Hạn chế đồ uống có cồn, hạn chế rượu là hạn chế được bệnh xơ gan - một trong những nguyên nhân gây ung thư gan nguyên phát.
Cẩn thận với các loại thuốc có hại cho gan, vì thế bạn cần nhớ không tự ý dùng thuốc bừa bãi mà không hỏi ý kiến bác sĩ.
Tránh xa các chất độc hại nếu bạn ăn đồ ăn chứa nhiều chất độc hại hoặc ở trong môi trường bị ô nhiễm khả năng gan bị tổn thương dẫn đến ung thư gan là rất cao. Ngoài ra, khi có biểu hiện nghi ngờ bất thường cần tới cơ sở y tế để được thăm khám và tư vấn nhằm phát hiện sớm ung thư.
Minh Hoa (t/h theo Dân Trí, Sức khỏe và Đời sống)
